Nguy cơ ô nhiễm từ nước rỉ rác

Bãi xử lý rác thải TP Đông Hà, tỉnh Quảng Trị được dự án ADB tài trợ xây dựng và đưa vào hoạt động từ tháng 2-2012 với tổng diện tích 16 ha, trong đó diện tích 4 ô chôn lấp rác sinh hoạt gần 3 ha, cùng với hệ thống hạ tầng phụ trợ như trạm cân, hệ thống điện chiếu sáng, hệ thống thu gom xử lý nước thải, khu xử lý chất thải nguy hại.

Chưa có hệ thống xử lý nước rỉ rác

Theo thiết kế, hệ thống thu gom nước rỉ rác bao gồm 2 đường ống chính thu gom nước rỉ rác từ các ô chôn lấp đưa về trạm bơm (hiện mới thi công hoàn thiện hệ thống thu gom nước rỉ rác tại ô chôn lấp số 4), sau đó được bơm lên đầu hệ thống xử lý bao gồm 3 bể với 3 giai đoạn khác nhau, như: hồ yếm khí, hồ hiếu kị khí, hồ hiếu khí. Tuy nhiên, trên thực tế 3 bể này hiện chỉ có chức năng chứa nước rỉ rác chứ chưa có hệ thống xử lý.

Sau khi đưa vào hoạt động được 2 năm, khối lượng rác chôn lấp đầy 1 ô và chuyển sang chôn lấp ô thứ hai thì lượng nước rỉ rác tăng cao vào mùa mưa. Hơn 4 năm hoạt động, một số hạng mục công trình trong hệ thống thu gom, xử lý nước rỉ xuống cấp, hư hỏng, đặc biệt ở 3 bể thuộc khu vực xử lý nước rỉ rác, các thành bao quanh bị nứt nẻ, nước rỉ rác thấm ra ngoài. Trong khi đó, trung bình một ngày, bãi rác chôn lấp tiếp nhận và xử lý khoảng 50-55 tấn rác.

Kết quả giám sát môi trường nước rỉ rác đầu ra ở bãi xử lý rác thải Đông Hà đều vượt giới hạn cho phép theo QCVN 25:2009/BTNMT. Nguyên nhân chính là do hệ thống thu gom nước rỉ rác đã xuống cấp, hệ thống xử lý không được lắp đặt thi công như trong bản vẽ thiết kế, hệ thống xử lý nước rỉ rác chỉ có chức năng như bể chứa không đáp ứng được yêu cầu kỹ thuật xử lý nước rác.

Vào mùa mưa, các hố chứa rác bị ngập và có nguy cơ tràn ra ngoài

Lan rộng ô nhiễm về hạ lưu

Trước thực trạng trên, Công ty TNHH MTV Môi trường và Công trình đô thị (MT -CTĐT) Đông Hà đã có công văn báo cáo với UBND TP Đông Hà xin ý kiến và đã được thống nhất với nội dung, biện pháp trước mắt là không được xả thải nước rỉ rác ra môi trường. Nước rỉ rác sẽ được chứa trong 3 bể của hệ thống xử lý nước rỉ rác và bơm vào 2 ô chôn lấp rác chưa sử dụng. Tuy nhiên, đây chỉ là giải pháp tạm thời vì lượng nước rỉ rác ngày càng nhiều. Nếu trời mưa to kéo dài, nước rỉ rác sẽ chảy tràn ra môi trường xung quanh bãi rác.

Nghiêm trọng hơn, lượng nước rỉ rác này có thể ngấm vào hồ thủy lợi Khe Mây, nơi cung cấp nguồn nước phục vụ tưới tiêu cho người dân một số vùng lân cận. Hồ Khe Mây đổ ra sông Hiếu nên khả năng lan rộng vùng ô nhiễm về hạ lưu khi xảy ra sự cố rất lớn.

Trao đổi với phóng viên, ông Nguyễn Tuấn Anh, Phó Giám đốc Công ty TNHH MTV MT-CTĐT Đông Hà, nhấn mạnh: “Trước mắt, công ty phủ bạt HDPE các ô số 3 và số 4 đã chôn lấp rác nhằm bảo đảm không cho nước mưa rơi trực tiếp vào, kiểm soát được ô nhiễm, hạn chế mùi hôi và nước phát sinh từ hố chôn lấp. Về lâu dài, bãi xử lý rác cần có hệ thống xử lý nước rỉ rác và lò đốt rác để khắc phục tình trạng nước rỉ rác rò rỉ, giảm lượng rác chôn lấp. Tuy nhiên, để xây lắp hệ thống xử lý nước rỉ rác thì kinh phí quá lớn, nằm ngoài khả năng của công ty”.