Các tỉnh vùng Tây Nguyên hợp tác để bứt phá

Chiều 23-6, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang, Chủ tịch Hội đồng Điều phối vùng Tây Nguyên, đã chủ trì hội nghị hội đồng điều phối vùng lần thứ 3. Hội nghị có sự tham dự của lãnh đạo các bộ, ngành trung ương và lãnh đạo 5 tỉnh Lâm Đồng, Gia Lai, Kon Tum, Đắk Nông, Đắk Lắk.

Xây dựng "thành phố cà phê", "thành phố nghỉ dưỡng"

Tại hội nghị, ông Trần Duy Đông, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư, đã công bố quyết định của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch vùng Tây Nguyên thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Theo đó, đến năm 2050, Tây Nguyên là vùng phát triển bền vững, có nền kinh tế xanh, tuần hoàn. Một số tỉnh trong vùng thuộc nhóm phát triển khá của cả nước. Tây Nguyên sẽ hình thành các vùng sản xuất lớn về cây công nghiệp, cây ăn quả, rau hoa; trung tâm năng lượng tái tạo của cả nước; hình thành một số khu du lịch chất lượng cao, điểm đến hấp dẫn du khách; hệ sinh thái rừng được bảo tồn và phát triển.

Về kinh tế, đến năm 2030, GRDP bình quân đầu người của vùng đạt 130 triệu đồng/người. Cơ cấu kinh tế nông - lâm - thủy sản đạt 29%; công nghiệp - xây dựng 27%; dịch vụ 38%; thuế sản phẩm trừ trợ cấp 6%...

Toàn vùng Tây Nguyên có 3 tiểu vùng: Bắc Tây Nguyên gồm tỉnh Gia Lai và Kon Tum với TP Pleiku là trung tâm; Trung Tây Nguyên gồm toàn tỉnh Đắk Lắk với TP Buôn Ma Thuột là trung tâm; Nam Tây Nguyên gồm tỉnh Lâm Đồng và Đắk Nông với trung tâm là TP Đà Lạt.

Vùng Tây Nguyên sẽ phát triển các hành lang kinh tế kết nối với các vùng Đông Nam Bộ, Nam Trung Bộ và Trung Trung Bộ, như: hành lang kinh tế Bắc - Nam, Đông - Tây, Buôn Ma Thuột - Khánh Hòa, Dầu Giây - Liên Khương - Nha Trang, Bu Prăng - Gia Nghĩa - Bảo Lộc - Bình Thuận - Ninh Thuận.

Mục tiêu đến năm 2030, vùng Tây Nguyên có 3 đô thị loại I, 3 đô thị loại II, 6 đô thị loại III và 27 đô thị loại IV. Trong đó, TP Buôn Ma Thuột thành trung tâm của vùng Tây Nguyên - là "thành phố cà phê của thế giới"; TP Đà Lạt là trung tâm du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng cao cấp, trung tâm nghiên cứu ứng dụng nông nghiệp công nghệ cao; TP Pleiku là đô thị hạt nhân trong tam giác phát triển Việt Nam - Lào - Campuchia; TP Gia Nghĩa là trung tâm công nghiệp khai thác bauxite - chế biến alumin; TP Kon Tum là đầu mối giao thông kết nối với vùng Trung Trung Bộ.

Đề nghị gỡ vướng quy hoạch khoáng sản

Ông Trần Duy Đông cho biết có 23 nhiệm vụ quan trọng và 9 dự án trọng điểm cần thực hiện khi liên kết vùng Tây Nguyên.

Đến nay, 10 nhiệm vụ đã hoàn thành. Trong đó, những nhiệm vụ lớn như: phê duyệt quy hoạch vùng, quy hoạch 5 tỉnh của vùng đã được ban hành và triển khai thực hiện. Tuyến cao tốc Buôn Mê Thuột - Nha Trang đã khởi công và được đẩy nhanh tiến độ; 3 dự án đường cao tốc Tân Phú - Bảo Lộc, Bảo Lộc - Liên Khương, Gia Nghĩa - Chơn Thành đang hoàn thiện thủ tục đầu tư.

Tuy nhiên, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đánh giá tăng trưởng kinh tế của vùng Tây Nguyên thuộc nhóm thấp nhất cả nước, không đạt mức bình quân mục tiêu của giai đoạn 2021 - 2030. Các ngành kinh tế trọng điểm đóng góp chưa rõ nét; du lịch phát triển nhưng chưa xứng tiềm năng; giải ngân vốn đầu tư công năm 2023 thuộc nhóm thấp nhất cả nước; hệ thống hạ tầng giao thông kết nối chưa đồng bộ...

Lãnh đạo 5 tỉnh trong vùng đã trình bày những khó khăn mà địa phương gặp phải, chủ yếu là nguồn vốn thực hiện các dự án hạ tầng giao thông.

Trong đó, Lâm Đồng và Đắk Nông kiến nghị Chính phủ và các bộ, ngành tháo gỡ vướng mắc liên quan Quyết định 866/QĐ-TTg năm 2023 phê duyệt Quy hoạch thăm dò, khai thác, chế biến, sử dụng các loại khoáng sản thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Hai tỉnh này cũng kiến nghị xem xét đưa danh mục các dự án trọng điểm quốc gia, trọng điểm của tỉnh thuộc 3 chương trình mục tiêu quốc gia ra khỏi quy hoạch thăm dò, khai thác khoáng sản để bảo đảm cơ sở phát triển hạ tầng của địa phương.

Theo ông Võ Ngọc Hiệp, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng, nhiều dự án trọng điểm trên địa bàn triển khai chậm, nhất là 2 tuyến cao tốc Tân Phú - Bảo Lộc và Bảo Lộc - Liên Khương do liên quan Quyết định 866/QĐ-TTg cũng như quy hoạch dự trữ khoáng sản quốc gia. "Hơn 50% diện tích trung tâm huyện Bảo Lâm, một phần TP Bảo Lộc có các dự án đầu tư công đều nằm trong vùng quy hoạch, thăm dò, khai thác và chế biến khoáng sản. Nếu không triển khai sớm hoặc rà soát thì tất cả các hoạt động đều ngưng trệ" - ông Hiệp băn khoăn.

Ông Lê Văn Chiến, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Nông, cũng cho biết nhiều dự án đang vướng vì khu vực quy hoạch khoáng sản của địa phương lên đến 189.000 ha, chiếm gần 1/3 diện tích của tỉnh. "Sắp tới, dự án đường cao tốc Gia Nghĩa - Chơn Thành - Bình Phước dự kiến được Quốc hội thông qua nhưng nằm trọn trong vùng quặng theo Quyết định 866/QĐ-TTg" - ông Chiến lo ngại.

Phát biểu chỉ đạo tại hội nghị, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang đánh giá 5 tỉnh vùng Tây Nguyên có bản sắc văn hóa, tình đoàn kết, sự đồng lòng. Nếu kết hợp với các điều kiện về tự nhiên sẽ tạo ra sự bứt phá trong tương lai cho vùng.

Về quy hoạch, quan trọng nhất hiện nay là khung pháp lý và đây là định hướng để các tỉnh Tây Nguyên phát triển bền vững trên tinh thần hợp tác. Các tỉnh Tây Nguyên có thể thực hiện ngay 3 nội dung: Phát triển hệ thống giao thông kết nối, phát triển du lịch theo chuỗi độc đáo riêng, chia sẻ thu hút đầu tư trong và ngoài nước.

Phó Thủ tướng yêu cầu lãnh đạo 5 tỉnh vùng Tây Nguyên phối hợp với các cơ quan, bộ, ngành trung ương rà soát, sớm phát hiện những bất cập trong thể chế, chính sách, quy hoạch để có hướng tháo gỡ, bảo đảm sự phát triển. Bộ Kế hoạch và Đầu tư tiếp thu ý kiến của lãnh đạo các địa phương và bộ, ngành để tổng hợp, sớm có báo cáo cho Chính phủ.