Cán bộ phải luôn đổi mới, sáng tạo

T hành phố Hồ Chí Minh - đầu tàu kinh tế của cả nước - đang đứng trước nhiều cơ hội và thách thức, hơn lúc nào hết, bộ máy phải vận hành thông suốt, cán bộ, công chức, viên chức phải không ngừng đổi mới, sáng tạo, cung cấp dịch vụ hành chính công nhanh nhất đáp ứng sự tăng tốc phát triển của thành phố và yêu cầu, lợi ích chính đáng của người dân, doanh nghiệp.

Tạo sinh khí mới

Kết luận 14-KL/TW ngày 22-9-2021 của Bộ Chính trị về chủ trương khuyến khích và bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo vì lợi ích chung được kỳ vọng sẽ tạo nên sinh khí mới trong hoạt động của cả bộ máy. Tinh thần của Kết luận 14 là khuyến khích và tạo điều kiện để cán bộ chủ động trong làm việc, phát huy khả năng tháo gỡ, giải quyết điểm nghẽn, nút thắt cả trong cơ chế, chính sách, với độ mở lớn là không trái với Hiến pháp và Điều lệ Đảng.

Tuy nhiên, kể cả khi có Nghị định 73/2023/NĐ-CP ngày 29-9-2023 của Chính phủ quy định về khuyến khích, bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung vẫn còn một bộ phận cán bộ e ngại, không dám làm. 

Nghị định 73 nêu nguyên tắc là cán bộ, công chức trong thực thi công vụ thực hiện theo quy định của pháp luật, bảo đảm không trái với quy định của Đảng, văn bản pháp luật của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, cơ quan nhà nước cấp trên. 

Trong thực tế, bộ phận còn e ngại không chỉ ở cấp cơ sở mà cả ở các cấp có thẩm quyền cao hơn bởi tình trạng cấp dưới hỏi, cấp trên không trả lời hoặc xin ý kiến lòng vòng… vẫn diễn ra.

Nguyên nhân chính của thực trạng nói trên chủ yếu là do nhiều quy định pháp luật chồng chéo, xung đột. Nếu làm theo luật này thì trái với luật kia khiến cán bộ có thể bị xử lý, dẫn đến tình trạng lừng khừng, né tránh, không dám làm vì sợ bị quy "cố ý làm trái", rất rủi ro. Trước đây, nhiều cán bộ lãnh đạo dám nghĩ, dám làm vì lợi ích chung (không vụ lợi, không tham nhũng) thường không bị xử lý kỷ luật và gần như không bị xử lý hình sự.

Nguyên nhân khác không kém phần quan trọng là quy trình thực thi công vụ chưa rõ ràng. Việc giải quyết công vụ, dịch vụ hành chính công hiện nay thường qua chuỗi. Với một chuỗi công việc, có nhiều cán bộ, công chức và cơ quan tham gia nhưng lại không quy định cụ thể cá nhân, cơ quan chịu trách nhiệm việc gì, tới đâu nên khi phát hiện có sai thì cả chuỗi phải cùng chịu trách nhiệm. 

Trong thực tế, đã có những trường hợp bị xử lý vì tham gia chuỗi công việc có sai phạm, có không ít trường hợp không chứng minh là có tham nhũng. Chính vì vậy, nhiều cán bộ, công chức không dám làm và cho rằng thà bị kỷ luật còn hơn bị khởi tố, ảnh hưởng nặng nề đến thanh danh, gia đình, dòng họ.

Cần tạo chỗ dựa, niềm tin cho cán bộ

Để xử lý điểm nghẽn trong vấn đề chồng chéo của các văn bản pháp luật, văn bản quy phạm pháp luật, cấp trung ương cần tập trung rà soát, chỉnh lý cho phù hợp với thực tiễn. Trên cơ sở đó, Quốc hội xem xét sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện các văn bản pháp luật. Và để xử lý nhanh, với thẩm quyền của mình, Quốc hội có thể ban hành một luật để sửa những điểm chồng chéo trong các luật có liên quan.

Trong khi chờ đợi chính sách pháp luật được chỉnh sửa, cán bộ, công chức làm theo cách áp dụng văn bản có giá trị pháp lý cao hơn và văn bản pháp luật ban hành mới nhất, có lợi cho dân. Trong những trường hợp cấp thiết phải xử lý công việc vì lợi ích chung, ở địa phương, HĐND, UBND chịu trách nhiệm giải quyết sau khi xin ý kiến cấp ủy và báo cáo với cấp trên.

Để Kết luận 14 nhanh chóng đi vào thực tiễn, phát huy tác dụng tích cực, thiết nghĩ các cấp lãnh đạo, nhất là người đứng đầu, cần sâu sát thực tiễn, lắng nghe và thấu hiểu, chia sẻ những khó khăn của cơ sở, ghi nhận những đề xuất, đổi mới, sáng tạo từ cơ sở, dám tháo gỡ điểm nghẽn và làm chỗ dựa, bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm. Tăng cường chỉ đạo thực tiễn, nhân rộng điển hình năng động, sáng tạo, từ đó rút kinh nghiệm chỉ đạo chung sẽ thúc đẩy tiến độ xử lý công việc.

TP HCM là nơi có truyền thống năng động, sáng tạo, đang triển khai xây dựng mô hình chính quyền đô thị - nơi có thực tiễn sinh động nhất, cũng là nơi đang có nhiều điểm nghẽn cản trở sự phát triển đi lên. 

Tin rằng quá trình thực hiện Nghị quyết 98 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù, nhất định TP HCM sẽ có những đề xuất tháo gỡ các điểm nghẽn về thể chế, cũng như tiếp tục đề xuất những cơ chế, chính sách mới cho sự phát triển của TP HCM và cả nước như đã từng góp phần quan trọng vào việc hình thành đường lối đổi mới của Đảng ta.

Chủ trương khuyến khích, bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm vì lợi ích chung là chủ trương đúng cần được thể chế bằng chính sách pháp luật, cần được các cấp lãnh đạo, người đứng đầu tạo chỗ dựa, niềm tin và điều kiện cần thiết để cán bộ, công chức, viên chức tích cực đổi mới, sáng tạo và dấn thân tạo nên xung lực mới, bước tiến mới ở giai đoạn phát triển mới, xứng đáng với sự trao gửi tin yêu của nhân dân.