Cẩn trọng khi bổ sung nội tiết tố

Bước qua tuổi mãn kinh, nhiều phụ nữ đối mặt không chỉ với thay đổi thể chất mà còn với nỗi lo về nhan sắc, sinh lý và cảm giác "mất đi sự nữ tính". Không ít người đã chọn cách bổ sung nội tiết tố hoặc dùng thực phẩm chức năng được quảng cáo giúp "trẻ hóa" mà không tham khảo ý kiến chuyên môn.

Gặp họa vì muốn "hóa thiên nga"

Trong quá trình khám chữa bệnh, bệnh viện đã ghi nhận nhiều trường hợp tự ý dùng nội tiết tố dẫn đến biến chứng nghiêm trọng. Mới đây, bệnh viện tiếp nhận nữ bệnh nhân (48 tuổi, ngụ TP HCM) đến khám trong tình trạng rong kinh kéo dài. Bệnh nhân đang bước vào giai đoạn tiền mãn kinh.

Vốn có cơ địa dư cân và thường xuyên mất ngủ, bệnh nhân bắt đầu để ý thấy làn da khô ráp, sạm màu, tóc rụng nhiều và chu kỳ kinh nguyệt không đều. Qua giới thiệu của bạn bè, người bệnh mua một loại thực phẩm chức năng "trẻ hóa da từ bên trong" chứa estrogen chiết xuất từ đậu nành, được quảng cáo là tự nhiên, an toàn và không cần kê toa, rồi dùng hằng ngày. Sau vài tháng, thay vì da đẹp lên rõ rệt, bệnh nhân lại gặp hiện tượng rong kinh kéo dài khiến cơ thể mệt mỏi, thiếu máu nhẹ nhưng vẫn nghĩ là do rối loạn nội tiết bình thường. Cho đến khi lượng máu ngày càng nhiều và kéo dài hơn nửa tháng, người bệnh mới quyết định đi khám.

Kết quả siêu âm cho thấy niêm mạc tử cung của bệnh nhân dày 15 mm, trong khi độ dày lý tưởng giai đoạn này chỉ từ 4-7 mm. Người bệnh được chỉ định nạo sinh thiết nội mạc tử cung để loại trừ tổn thương ác tính. May mắn, kết quả chỉ là tăng sinh lành tính, nhưng vẫn cần điều trị nội tiết để ngăn nguy cơ tiến triển.

Một trường hợp khác, bệnh nhân 44 tuổi cũng trong giai đoạn tiền mãn kinh. Do bị rong kinh không đều suốt 2 tháng nhưng ngại đi khám, bệnh nhân tự tra cứu mạng xã hội và mua thuốc tránh thai về uống theo "bí quyết" từ một tài khoản chia sẻ kinh nghiệm điều hòa nội tiết. Sau vài tháng sử dụng, tình trạng không cải thiện mà còn xuất hiện đau bụng dưới và ra máu giữa kỳ. Lúc đến bệnh viện khám thì đã tổn thương cổ tử cung. Xét nghiệm chuyên sâu cho thấy tổn thương chưa phải ung thư, nhưng việc trì hoãn khám và tự điều trị trước đó khiến tình trạng phức tạp hơn, kéo dài thời gian hồi phục. Những trường hợp này cho thấy tự ý dùng nội tiết tố không chỉ không "trẻ hóa" như kỳ vọng mà còn gây hậu quả nặng nề.

Nhiều hệ lụy

Mãn kinh là một giai đoạn sinh học tự nhiên khi buồng trứng ngừng hoạt động và không hồi phục, chấm dứt kinh nguyệt và khả năng sinh sản của phụ nữ. Giai đoạn này thường xảy ra ở độ tuổi 45-55. Khi phụ nữ đã mãn kinh (tức là mất kinh liên tục trong 12 tháng), mọi biểu hiện ra máu âm đạo dù chỉ vài giọt đều phải được xem là bất thường.

Nguyên nhân nguy hiểm có thể do ung thư nội mạc tử cung (là nguyên nhân đáng lo ngại nhất); ung thư cổ tử cung; tăng sinh nội mạc tử cung bất thường, có thể là lành tính hoặc tiền ung thư. Ngoài ra, các nguyên nhân khác như teo niêm mạc tử cung do thiếu estrogen, polyp tử cung hoặc tác dụng phụ của thuốc cũng có thể gây chảy máu.

Nếu không có chỉ định của bác sĩ, việc sử dụng estrogen hoặc các sản phẩm bổ sung nội tiết, kể cả loại quảng cáo "tự nhiên", có thể gây nhiều hệ lụy sức khỏe, đặc biệt ảnh hưởng nội mạc tử cung và sức khỏe toàn thân.

Một số rủi ro có thể gặp phải như mất cân bằng hormone, đặc biệt ở phụ nữ tiền mãn kinh, dẫn đến rối loạn chu kỳ kinh nguyệt; tăng sinh niêm mạc tử cung bất thường, dễ gây polyp và tăng sản nội mạc; nguy cơ mắc các bệnh ung thư như ung thư nội mạc tử cung, ung thư vú; các tác dụng phụ khác: đau ngực, chảy máu bất thường, tăng nguy cơ huyết khối tĩnh mạch.

Lời khuyên cho phụ nữ sau mãn kinh: tuyệt đối không tự ý dùng estrogen hay các sản phẩm "trẻ hóa" khi chưa có chỉ định. Nên khám phụ khoa và nội tiết định kỳ để bác sĩ tư vấn; ưu tiên thay đổi lối sống lành mạnh, bổ sung canxi, omega-3, tập thể dục đều đặn và ngủ đủ giấc.

Giữ gìn vẻ ngoài và sức khỏe sinh lý sau mãn kinh là điều hoàn toàn có thể nhưng cần dựa trên hiểu biết y khoa và được cá thể hóa điều trị. Đừng để những sản phẩm "trẻ hóa" không rõ nguồn gốc đánh lừa bạn, sức khỏe mới là vẻ đẹp bền vững nhất.