Chỉ mẹ là người thương con nhất

Mẹ đẻ tôi ngoài ruộng. Mẹ kể đó là một ngày thu. Đồng vào mùa, lúa đang kỳ gặt rộ. Trời đổ mưa ngâu. Mẹ hết ngó ra đồng rồi nhìn xuống bụng, đưa tay âu yếm xoa vào bụng dưới, chỗ con đang tung chân đạp. Cái thai ở tháng thứ 9 cứ co cẳng đạp, vừa đạp vừa oằn thấp xuống làm mẹ tức ngực. Lại nghe tiếng con bò cái sau chuồng nghểnh cổ õm ò gọi rơm. Mùa đông sắp tới rồi, mẹ ở cữ thì bò sẽ cần rơm, rất cần. Bốn sào rơm ruộng nhà đâu bõ bèn gì với mấy con bò nhai rơm như máy. Vậy là dù chân bước cấn bụng nhưng mẹ vẫn quảy gánh ra đồng xin rơm.

Cảnh một phụ nữ vác cái bụng thè lè ra đồng, chắc là bất nhẫn quá nên không cần xin thì cũng có người lấy gióng nhét đầy rơm cho mẹ. Mẹ phải bám chân trên con đường ướt mưa, nặng nề bước từng bước một để gánh rơm về. Được nửa đường thì bụng co lên từng hồi đau quặn, mẹ bình tĩnh đặt gánh xuống đứng thở. Bác Tám lại đưa vai vào gánh đỡ, sắp đẻ rồi còn ham làm, coi đẻ rớt ngoài đường bây giờ. 

Mẹ cười, sắp rớt chứ chưa... Mẹ nói vậy vì đinh ninh sẽ trụ được tới nhà nhưng không kịp rồi. Đứng giữa bờ ruộng, nước ối vỡ ra. Mẹ tái mặt kêu thím Mận đang lụi cụi ở đám ruộng gần đó. Mẹ chăm làm nên mau đẻ, lại thêm thắt đáy lưng ong nên đau bụng là rớt ra liền - thím Mận kể lại. Còn mẹ thì trêu tôi nôn ra quá nên không kịp về nhà mà tuột ra ngoài bờ ruộng. Đó là lý do tôi có tên cúng cơm là Rớt.

Sau này mẹ thường bảo tôi, khổ lúc còn nằm trong bụng, khổ lúc chào đời không giường chõng là đủ rồi, ráng học để mai mốt không phải sống trầy trật như mẹ.

Không phải chỉ mỗi tôi mà với đứa con nào mẹ cũng bảo ráng học chứ mai mốt khổ. Mẹ mù chữ, không chỉ các con học được nên chỉ khuyên ráng. Vì các con của mẹ đứa nào cũng "phải đi học" nên mẹ khổ nhân đôi, nhân ba. Mười đứa con. Lại thêm ba tôi lớn hơn mẹ tới mười lăm tuổi, dáng vẻ thư sinh yếu ớt, một thời đi lính rồi về làm ở hợp tác xã, sau hết tuổi đi làm thì ở nhà coi ti vi. Một tay mẹ chèo chống.

Tôi lớn lên bằng ký ức những năm nhà thiếu ăn, mẹ phải ra đồng mót lúa. Thì lúa nhà đem bán lo tiền học, tiền chợ; còn lúa mót, gạo nát vụn thì để ăn.

Tôi học Cao đẳng Sư phạm dưới thị xã. Đêm ở nội trú, đang nô giỡn với bạn bè thì nhận được tin mẹ nhập viện. Mẹ tôi xưa nay làm "lở núi lở non", nhức đầu sổ mũi cũng chỉ ở nhà uống thuốc chứ nhất định không chịu đi viện. Vậy mà giờ nhập viện thì chắc là bất khả kháng rồi. Tôi mếu máo, sấp ngửa chạy ào vô bệnh viện. Mẹ tôi nằm đó, còm cõi, võ vàng. Căn bệnh xuất huyết đường ruột đã làm cơ thể người đàn bà lực điền suy sụp thê thảm.

Trên giường bệnh, mắt mẹ cứ lơ mơ rồi nhắm nghiền, người hầm hập sốt. Nằm mê man ba ngày hai đêm nhưng khi tỉnh dậy, mẹ đuổi các con về hết. Mẹ bảo đang mùa cao điểm, đứa ở nhà không thể bỏ ruộng bỏ lúa, đứa đang học hành không được bỏ trường bỏ lớp. Làm nông thì ruộng vườn là tài sản lớn nhất, đi học thì chữ nghĩa phải đặt hàng đầu, mẹ tự lo liệu được…

Tôi bất ngờ bị tai nạn nặng. Mẹ bỏ nhà, bỏ mấy con bò, bỏ vườn rau mỗi ngày chăm chút, hấp tấp đón xe đò vào bệnh viện với con.

Con gái hôn mê sâu hai tháng, mẹ thấp thỏm đứng ngồi. Bác sĩ vào thăm khám là mẹ níu tay hỏi han, cầu xin cứu giúp. Khi con tỉnh dậy lơ láo, trí nhớ đứt quãng thì mẹ cứ lén khóc.

Cả năm trời đồng hành cùng con hết bệnh viện này đến bệnh viện khác. Tới bữa ăn, mẹ mua cơm cho con, còn mẹ đi xin cơm từ thiện. Con gái nằng nặc bảo mẹ phải ăn cơm tiệm thì mẹ bảo trong cơn nguy khó, phải dành tiền để chữa bệnh, với lại, cơm từ thiện cũng rất ngon. Bữa cơm nào mẹ cũng đút nhét nhưng con chỉ ăn được vài thìa. Mẹ lại ăn cơm thừa của con.

Tôi tái nhập viện trong trạng thái khủng hoảng toàn diện khi nghe phong thanh tin ông xã có tình nhân. Mẹ lại khăn gói vào bệnh viện chăm con. Đã mang thân bệnh lại còn tâm bệnh nên tôi hờ hững với những liệu trình điều trị di chứng của chấn thương sọ não đến xuất huyết. Không có được niềm tin tối thiểu, tôi lúc nào cũng trong tình trạng một người sợ... sống. 

Mẹ bảo: Có con rồi thì sợ gì ngang trái, đã làm mẹ rồi thì phải nghĩ tới con mà sống. Mẹ khuyên nhiều, mềm mỏng có, cứng rắn có nhưng tôi vẫn cứ tuyệt vọng, ủ rũ như một con mèo ốm, cuối cùng mẹ phải dỗ dành: "Ráng! Rồi mọi thứ sẽ ổn!".

Làm sao ổn được khi chồng ngoại tình, khi con còn quá nhỏ mà sức khỏe của mẹ ẩm ương. Làm sao tiếp tục sống để nuôi con khi một con mắt bị hỏng và một cánh tay không/chưa cử động được. Tôi nằm thút thít, nghĩ đến việc bị chồng phản bội, nghĩ đến chuyện có thể bỏ nghề cầm phấn mà nát lòng. Và như thế, tôi nằm ủ dột còn mẹ thì ngồi bên xoa bóp.

Tôi ra viện thì được chồng tặng cho cái đơn ly hôn trên tòa và "khuyến mãi" cho con trai một đứa em cùng cha khác mẹ. Trở thành bị đơn của một vụ ly hôn khi những vết thương thể xác còn đau nhức, tôi thảm hại đến thân tàn ma dại. Đấy là lúc tôi luôn có mẹ bên cạnh. Và khi hai mẹ con tôi lâm thế vô gia cư, mẹ mở cửa đón về.

Tôi đi dạy xa, mẹ ở nhà chăm cháu. Mỗi tháng lĩnh lương, tôi dúi mẹ ít tiền đi chợ, lần nào mẹ cũng đẩy lại rồi bảo mẹ có tiền, chừng nào mẹ con bây yên ổn thì cho mẹ sau.

***

Mẹ ơi, con gái xin lỗi! Bằng này tuổi đầu, khi đã làm mẹ của một đứa con, khi đã thức khuya dậy sớm trà nước cho bố mẹ người khác, khi đã đắng đót yêu và cúc cung tận tụy với người đàn ông xa lạ rồi bị anh ta đá hất như cái cách người ta ném đi một miếng giẻ rách thì con mới biết mình chỉ làm khổ mẹ.

Có muộn không khi sau những đổ nát của cuộc đời, con mới nhận ra chỉ mẹ là thương yêu con nhất?!...