Báo động nước sông Đồng Nai - Sài Gòn đang ô nhiễm nặng

Ngày 27-9, UBND TP HCM đã tổ chức hội thảo quốc tế "Kinh nghiệm quốc tế và trong nước về nghiên cứu, ứng dụng nhằm cung cấp nước sạch cho người dân – Khuyến nghị cho TP HCM trong giai đoạn 2019-2035".

Phát biểu tại hội thảo, Phó Chủ tịch UBND TP Võ Văn Hoan cho biết nguồn nước thô của TP đang được khai thác từ hệ thống sông Sài Gòn - Đồng Nai. TP lại nằm cuối lưu vực nên vấn đề ô nhiễm nguồn nước do tác động của sự phát triển kinh tế, xã hội là rất lớn nhưng TP không thể kiểm soát.

Phó Chủ tịch UBND TP Võ Văn Hoan chủ trị hội thảo

Cũng theo ông Võ Văn Hoan, tác động của biến đổi khí hậu đã ảnh hưởng lớn đến nguồn nước thô cung cấp, khả năng dự phòng để ứng phó với diễn biến bất ngờ của nguồn nước thô của TP cũng còn hạn chế. Một bất cập khác nữa là chất lượng nước tại nhà máy sau khi xử lý đã đạt quy chuẩn nước dùng cho ăn uống trực tiếp, nhưng hệ thống đường ống cấp nước đến các hộ dân nhiều nơi đã xuống cấp, khiến cho nhiều khu vực chất lượng nước không còn đảm bảo cho việc ăn uống trực tiếp (hàm lượng chất khử trùng chlorine...thấp) 

Theo báo cáo của Sở Tài nguyên- Môi trường, chất lượng nước sông Đồng Nai từ Hóa An và Cát Lái, đang bị ô nhiễm vi sinh rất nghiêm trọng và đang bị ô nhiễm nhẹ dầu mỡ. Nước của sông Sài Gòn cũng đang bị ô nhiễm vi sinh cao.

Cùng với nguồn nước mặt đang bị ô nhiễm, ngành tài nguyên môi trường TP cũng báo động tình trạng nước ngầm đang bị khai thác quá mức với lưu lượng lớn. Việc này làm cho trữ lượng khai thác an toàn nhiều nơi bị cạn kiệt, gây mất cân bằng nước.

"Nguồn nước dưới đất đã bị khai thác ở mức độ đáng báo động, dẫn đến mực nước hạ thấp vượt quá mức cho phép ở nhiều nơi, chất lượng nước không đạt chuẩn và xâm nhập mặn gia tăng. Trong khi đó, tình trạng bê tông hóa, san lấp kênh rạch của quá trình đô thị hóa làm hạn chế khả năng bổ cập tự nhiên cho các tầng nước ngầm" - báo cáo của Sở Tài nguyên- Môi trường nêu.

Trong khi đó, báo cáo của Sở Xây dựng cũng cho rằng dù cơ quan quản lý đã tăng cường nhiều giải pháp bảo vệ nguồn nước nhưng chất lượng nước mặt sông Đồng Nai, đặc biệt là sông Sài Gòn nhìn chung biến động và có xu hướng xấu hơn. Các chỉ tiêu như amoni, hữu cơ, vi sinh, mangan... trong nước sông Sài Gòn ngày càng tăng.

Nguồn nước sông chịu tác động lớn bởi đặc tính thời tiết, thủy văn và ảnh hưởng bởi biến đổi khí hậu dẫn đến nguy cơ xâm nhập mặn và thiếu nước xảy ra vào mùa khô, tiêu biểu như các năm 2010, 2016 một số nhà máy nước như Bình An, Tân Hiệp đã phải tạm ngừng lấy nước thô trong một số thời điểm.

Ngoài ra, theo quy hoạch cấp nước đến năm 2025, nước thô được khai thác tập trung tại một số vị trí trên các dòng sông lớn như Hóa An trên sông Đồng; Hòa Phú trên sông Sài Gòn. Tuy nhiên, quy hoạch chưa đề cập đầy đủ nguồn nước thay thế và các hạng mục công trình dự phòng, đảm bảo an toàn nguồn nước trong trường hợp nguồn nước bị sự cố hoặc ô nhiễm.

"Những yếu tố này sẽ gây mất an toàn cấp nước trong tương lai cho TP. Việc quản lý bảo vệ nguồn nước cần được xem xét một cách tổng thể, quyết liệt trên phạm vi liên tỉnh thành trên lưu vực" - Sở Xây dựng cho biết.

Trước tình trạng trên, Phó Chủ tịch UBND TP Võ Văn Hoan yêu cầu các sở, ngành rà soát quy hoạch tổng thể cấp nước TP đã được Thủ tướng duyệt năm 2012. Từ đó đề xuất các nội dung điều chỉnh quy hoạch đến năm 2035, trong đó chú trọng các vấn đề mô hình quản lý cấp nước, an toàn cấp nước (cả về nguồn nước thô và nước sạch)...

Ông Võ Văn Hoan cũng giao các sở, ngành liên quan xây dựng đề án và kế hoạch thực hiện các vấn đề: giải pháp cho nguồn nước thô phục vụ sản xuất nước sạch cho TP để đảm bảo an ninh nguồn nước; xây các bể chứa nước sạch lớn trên hệ thống mạng lưới đường ống cấp nước để phục vụ điều tiết và dự phòng khi có sự cố; tối ưu hóa tỷ lệ thất thoát nước sạch; nâng cấp hệ thống cấp nước của TP để hướng tới việc cung cấp nước sạch uống được tại vòi.

Được biết, mục tiêu đến năm 2035 tổng công suất cấp nước của TP sẽ là khoảng 3,7 triệu khối nước/ngày, tỷ lệ thất thoát nước sạch dưới 15%, tiêu chuẩn dùng nước là 180 lít/người/ngày.