Ngày 8-12, Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương Nguyễn Duy Hưng đã chủ trì Hội nghị trực tuyến Ban Kinh tế Trung ương làm việc với tỉnh Đồng Nai, tỉnh An Giang và TP Cần Thơ về việc tổng kết Nghị quyết số 26/2008 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá X về Nông nghiệp, nông dân, nông thôn (Nghị quyết 26).
Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương Nguyễn Duy Hưng chủ trì hội nghị - Ảnh: Thành Trung
Báo cáo tại hội nghị, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai Võ Văn Phi cho biết tỉnh đã chủ trương phát triển cánh đồng mẫu lớn gắn với chế biến sâu, áp dụng tiêu chuẩn nông sản chất lượng cao. Đến nay, Đồng Nai đã thành công với việc chế biến sâu từ diện tích canh tác lớn như sản phẩm gỗ. Cùng với đó, gắn sản phẩm nông nghiệp với du lịch sinh thái.
Tuy nhiên, để tam nông phát triển bền vững, ông Phi kiến nghị nhà nước cần đầu tư hạ tầng giao thông kết nối vùng (Bình Thuận, Bà Rịa Vũng Tàu, TP HCM) để tạo điều kiện cho phát triển kinh tế xã hội. Có chính sách kêu gọi, thu hút đầu tư theo phương thức BOT, tư nhân, các thành phần kinh tế khác vào nông nghiệp, nông thôn.
Phó Chủ tịch UBND tỉnh An Giang Trần Anh Thư cho biết đến nay trên địa bàn tỉnh đã có hàng loạt doanh nghiệp lớn đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp, với số vốn đầu tư lên tới hơn 10.000 tỉ đồng như Tập đoàn Trường Hải, Tập đoàn Lộc Trời… tạo sản xuất nông nghiệp quy mô lớn.
Ông Thư kiến nghị nhà nước cần có các dự án, chương trình hỗ trợ cho nông dân thuộc vùng quy hoạch giữ đất lúa để đảm bảo sản xuất có lợi, nâng cao thu nhập. Nhằm khuyến khích các doanh nghiệp kinh doanh xuất khẩu gạo quan tâm hơn thị trường gạo nội địa và tạo tín nhiệm với thương hiệu gạo Việt từ người tiêu dùng trong nước, kiến nghị miễn thuế GTGT 5% đối với mặt hàng gạo tiêu thụ nội địa.
Bên cạnh đó, cần tiếp tục đầu tư, hoàn chỉnh hệ thống giao thông, thủy lợi; có cơ chế, chính sách đặc thù cho đầu tư, thu hút đầu tư cho phát triển công nghiệp chế biến, bảo quản sau thu hoạch cho nông sản; có hướng dẫn tháo gỡ vốn tín dụng cho nông nghiệp, nông thôn, nông dân. Hằng năm, tỉnh có sản lượng 4 triệu tấn lúa cần 28 ngàn tỉ đồng để thu mua mà doanh nghiệp không thể có số vốn này, vì vậy đề nghị có biện pháp tháo gỡ việc tiếp cận vốn tín dụng.
"Cần xóa bỏ quy định về mức hạn điền bên cạnh chính sách ưu đãi hơn nữa để khuyến khích doanh nghiệp mạnh dạn đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn như chính sách giao đất, cho thuê đất..."- ông Thư nói.
Theo ông Thư, chính sách hạn điền là trở ngại lớn nhất cho việc tích tụ, tập trung ruộng đất.
"An Giang đang thí điểm Nhà nước là trung gian để gắn những nông dân có đất nhỏ lẻ, sản xuất không hiệu quả cho doanh nghiệp thuê dài hạn. Đây là mô hình hiệu quả nhưng chưa có các quy định để triển khai và xử lý các tranh chấp nếu có phát sinh"- ông Thư chia sẻ.
Ông Nguyễn Ngọc Hè, Phó Chủ tịch UBND TP Cần Thơ, lại cho rằng nếu người nông dân, doanh nghiệp chỉ bám chặt đất trồng lúa, ứng dụng công nghệ cao thế nào thì năng suất cũng không thể tăng.
"Còn nếu chuyển dịch cơ cấu cây trồng, vật nuôi nhưng vẫn giữ diện tích đất trồng lúa, sản xuất chủ yếu quy mô nhỏ lẻ sẽ là cản trở, khó khăn lớn trong phát triển theo hướng quy mô lớn, tập trung, nên thu hút nhà đầu tư còn hạn chế"- ông Hè nói.
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Cần Thơ kiến nghị sửa đổi, bổ sung Luật Đất đai, hoàn thiện chính sách về thu hồi đất, bồi thường, tái định cư; các quy định về chuyển đổi mục đích sử dụng đất nông nghiệp, tạo điều kiện cho việc tập trung, tích tụ đất đai, đáp ứng những vấn đề mới phát triển của quá trình đô thị hóa...
Đặt vấn đề "làm gì để người nông dân được hưởng lợi một cách công bằng hơn, cải thiện đời sống người nông dân bền vững trong thời gian tới?" - Vụ trưởng Vụ Kinh tế tổng hợp (Ban Kinh tế Trung ương) Nguyễn Tú Anh cho rằng kết quả từ chính sách đối với tam nông trong thời gian qua là rất đáng ghi nhận nhưng xem ra "thành quả vẫn mong manh". Thực tế vừa qua do tác động của dịch Covid-19 khiến cho người nông dân dễ bị tổn thương lại càng tổn thương hơn, ngay cả những người đã ly nông, ly hương.
Ông Tú Anh đưa ra dẫn chứng tỉ lệ người lao động mất việc làm lên tới hơn 3 triệu người, một bộ phận không nhỏ trong số này đã phải quay trở về quê hương nhưng khu vực nông thôn chỉ có khả năng hấp thụ tăng thêm chưa đến 500.000 việc làm.
"Dòng lao động lại di cư ngược về quê, tạo ra sức ép lớn trong đời sống người nông dân ở quê nhà. Việc phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn cần đặt kế hoạch tổng thể chung cả nền kinh tế, đảm bảo ly nông bất ly hương là vấn đề lớn" - ông Tú Anh nhìn nhận.
Nguyên Bộ trưởng Bộ NN-PTNT Cao Đức Phát cho rằng mặc dù có nhiều chính sách thúc đẩy phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn đã được ban hành, nhưng vai trò của nông nghiệp ngày càng giảm khi cơ cấu tỉ trọng giảm.
Đến thời điểm này, 81% thu nhập ở khu vực nông thôn vẫn từ lĩnh vực phi nông nghiệp, mặc dù giá trị đóng góp của ngành vẫn tăng cao. Từ đó, ông Phát đề xuất phải chuyển từ sản xuất với giá trị thấp sang các cây trồng có giá trị cao hơn, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, nâng cao sản xuất nông nghiệp.
"Vấn đề tích tụ ruộng đất đang được đề xuất như một chính sách khuyến khích ngành nông nghiệp nhưng Luật Đất đai hiện hành quy định có thể mua gấp 10 lần theo hạn mức. Do đó, việc tích tụ ruộng đất nếu được tính đến cần phải "mở" ở mức bao nhiêu để phù hợp với nhu cầu hiện nay?"- ông Phát đặt vấn đề.
Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương Nguyễn Duy Hưng phát biểu
Kết luận hội nghị, Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương Nguyễn Duy Hưng bày tỏ sự băn khoăn khi các địa phương có tiềm năng phát triển nông nghiệp lại đặt mức tăng trưởng nông nghiệp thấp hơn so với chỉ tiêu tăng trưởng chung (trên dưới 3%).
"Phát triển khu vực nông nghiệp, nông thôn gắn công nghiệp dịch vụ, làm sao ly nông không ly hương" - ông Nguyễn Duy Hưng đặt vấn đề và nêu ra thực tế là cơ chế thu ngân sách hiện nay tạo áp lực lớn cho các tỉnh nên để phát triển thuần nông rất khó khăn, nhiều địa phương phải triển khai dự án công nghiệp, đô thị để tăng thu. Chính sách làm sao hài hòa lợi ích người dân và lợi ích chung, trong đó có thu ngân sách.
Nhấn mạnh nông nghiệp, nông thôn, nông dân là "địa bàn" chiến lược của Đảng, Nhà nước trong 13 năm qua và tiếp tục là "trụ đỡ" của nền kinh tế trong tương lai, ông Nguyễn Duy Hưng cho biết Nghị quyết Đại hội XIII đặt mục tiêu "xây dựng nền nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh" và bước đi, biện pháp cụ thể phải là chuyển đổi số, là dữ liệu lớn, ứng dụng khoa học công nghệ, đầu tư sản xuất lớn, chế biến sâu…
Cùng với đó, mục tiêu xây dựng nông thôn mới phải không có đích mà tiếp tục nâng tầm, hiện đại hóa cho phù hợp với thực tế đời sống và đón đầu xu hướng tương lai.
Đáng chú ý, theo ông Nguyễn Duy Hưng, vừa qua các địa phương đã quan tâm, đầu tư phát triển hạ tầng mà chưa quan tâm nhiều đến vấn đề sinh kế. Qua số liệu báo cáo 3 tỉnh thì Đồng Nai lại có thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn cao nhất do làm tốt quy hoạch tổng thể. Không chỉ 3 tỉnh thành mà các địa phương khác cũng rơi vào tình trạng ly hương.
"Phải làm cách nào tạo sinh kế cho người dân tại quê nhà. Đây là bài toán tổng thể từ đào tạo nhân lực, thu hút doanh nghiệp đầu tư vào nông thôn, nông nghiệp... Trên bàn ăn, người nông dân chỉ được hưởng lợi từ 20% giá trị, còn 80% là ở các lĩnh vực khác. Cho thấy lợi ích kinh tế chưa thật sự hấp dẫn bà con, doanh nghiệp"- ông Nguyễn Duy Hưng nhìn nhận.
Từ đó, Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương đồng tình với kiến nghị đầu tư cho nông nghiệp, nông thôn, nông dân 5 năm sau phải gấp 5 năm trước. Cùng với đó, chính sách thu hút doanh nghiệp vào lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn chưa thật sự hấp dẫn từ đào tạo, thuế, cho thuê đất đến nguồn vốn tín dụng… Vừa qua, Ngân hàng Nhà nước cam kết nâng nguồn tín dụng cho lĩnh vực này nhưng thủ tục vay vốn còn vấn đề, chủ trương thì có nhưng triển khai thực hiện thì vướng.
Ông Nguyễn Duy Hưng cho biết theo kế hoạch vào tháng 5-2022, tại Hội nghị Trung ương sẽ cho ý kiến báo cáo tổng kết 13 năm thực hiện Nghị quyết 26 và một dự thảo nghị quyết mới thay thế cho Nghị quyết 26. Việc ban hành nghị quyết nhằm triển khai Nghị quyết Đại hội Đảng XIII đặt ra mục tiêu "xây dựng nền nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh".
và quét mã QR
Bình luận (0)