Triển lãm "Kỷ vật thời thanh xuân" của cán bộ đi B

Hồ sơ, kỷ vật của cán bộ đi B là toàn bộ hồ sơ, giấy tờ, kỷ vật được hình thành trong quá trình hoạt động của cán bộ, công nhân viên thuộc các cơ quan Đảng, Nhà nước và các đoàn thể địa phương được cử vào Nam công tác (gọi là đi B) và từ các cán bộ miền Nam tập kết ra Bắc công tác, an dưỡng, chữa bệnh, sau đó trở về miền Nam.

Các đại biểu tham quan triển lãm "Kỷ vật thời thanh xuân"- Ảnh: Hà An

Triển lãm diễn ra tại Trung tâm Lưu trữ quốc gia III (34 Phan Kế Bính, Hà Nội), giới thiệu chọn lọc khoảng 200 hồ sơ, kỷ vật của cán bộ đi B thuộc các tỉnh, thành thể hiện sự quyết tâm, tình nguyện đi B cùng nhân dân cả nước sát cánh cùng đồng bào miền Nam kháng chiến.

Những hồ sơ, kỷ vật lưu giữ ở đây là một phần ký ức, câu chuyện về cuộc đời của cán bộ đi B. Nội dung Triển lãm thể hiện qua các phần: Nhiệm vụ đặc biệt; những kỷ vật biết nói; khi cuộc chiến đi qua.

Trước khi vào Nam, theo quy định, các cán bộ đi B phải gửi lại toàn bộ tư trang, hành lý, đồ dùng, vật dụng, giấy tờ và cả tài sản cá nhân… (gọi là hồ sơ, kỷ vật của cán bộ đi B) cho Ủy ban Thống nhất Chính phủ giữ. 

Trong mỗi bộ hồ sơ, kỷ vật của cán bộ đi B, ngoài tài liệu phản ánh những thông tin cá nhân như Sơ yếu lý lịch, phiếu cán bộ, thẻ Đảng, sổ Đoàn… còn có nhiều kỷ vật như Huân chương, Huy chương, giấy khen, bằng khen, Album ảnh, Nhật ký, sổ tay, thẻ tiết kiệm, công trái, vàng…

Lý lịch đoàn viên của nữ Anh hùng, Liệt sĩ, bác sĩ Đặng Thùy Trâm

Sau khi Ủy ban Thống nhất Chính phủ giải thể năm 1976, hồ sơ, kỷ vật được chuyển về cho Ban Tổ chức Trung ương. Tháng 8-1981, Ban Tổ chức Trung ương đã chuyển giao toàn bộ hồ sơ, tài liệu của Ủy ban Thống nhất Chính phủ trong đó có khối hồ sơ, kỷ vật chuyển về cho Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước quản lý, hiện nay đang bảo quản tại Trung tâm Lưu trữ quốc gia III.

Khi được bàn giao về cơ quan lưu trữ, Trung tâm Lưu trữ quốc gia III đã chỉnh lý khoa học khối tài liệu này, đồng thời xây dựng cơ sở dữ liệu để tra cứu trên mạng internet với hơn 72.000 hồ sơ cán bộ đi B từ các tỉnh, thành trong cả nước, đồng thời triển khai Đề án sao và trả hồ sơ, kỷ vật cán bộ đi B, trong đó đã trao Danh mục và sao trả 55.722 bản sao hồ sơ cán bộ đi B về Chi cục Văn thư, Lưu trữ 63 tỉnh, thành phố, phục vụ việc nhận lại hồ sơ của cán bộ đi B.

Sau khi tiếp nhận, các địa phương đã chủ động tuyên truyền, giới thiệu trên các phương tiện thông tin đại chúng về danh sách cán bộ đi B và tổ chức Lễ trao trả hồ sơ, kỷ vật cho cán bộ đi B.

Kỷ vật của các cán bộ đi B được trưng bày tại triển lãm

Hằng năm, Trung tâm Lưu trữ quốc gia III đã đón tiếp và phục vụ các cán bộ đi B, thân nhân có nhu cầu về thông tin và nhận kỷ vật tại Phòng Đọc Trung tâm, đồng thời tổ chức các cuộc trưng bày, triển lãm về hồ sơ, kỷ vật của cán bộ đi B ở các tỉnh, thành phố, như: "Triển lãm hồ sơ, kỷ vật cán bộ đi B" tại Bảo tàng Hồ Chí Minh (năm 2006); Triển lãm "Hồ sơ, kỷ vật của cán bộ đi B tỉnh Vĩnh Phúc" (năm 2008); Triển lãm "Kỷ vật đi B - Quảng Trị - Ngày trở về" (năm 2018); "Tập kết năm 1954 - Cao Lãnh - Ra đi để trở về" (2019); Triển lãm trực tuyến "Vinh danh những anh hùng thầm lặng" (2021)…

Lễ trao trả hồ sơ, kỷ vật của cán bộ đi B" và khai mạc Triển lãm "Kỷ vật thời thanh xuân

Để hồ sơ, kỷ vật của cán bộ đi B trở về với chính chủ nhân là hết sức cần thiết, thiêng liêng, ý nghĩa và nhân văn sâu sắc, ngày 25-7 đã trao trả, hồ sơ, kỷ vật cho hơn 15 gia đình cán bộ đi B tại Hà Nội, trong đó có trường hợp trả vàng cho thân nhân gia đình cán bộ đi B Lê Đình Khương (quê ở Bình Định, sinh sống tại Hải Phòng).

Buổi triển lãm nhằm thể hiện sự tôn vinh và tri ân đối với những người có công với đất nước; nâng cao ý nghĩa giáo dục và phát huy truyền thống cách mạng trong nhân dân, nhất là đối với thế hệ trẻ. Hồ sơ cán bộ đi B là một nguồn sử liệu quý giá, gắn với cuộc đời của hàng vạn con người trong chiến tranh, đất nước bị chia cắt. 

Đông đảo người dân đã đến tham quan triển lãm

Kỷ vật của nhà văn Nguyễn Quang Sáng

Nhiều thanh niên đến tham quan triển lãm Kỷ vật thời thanh xuân

Tư trang, hành lý, đồ dùng, vật dụng của cán bộ đi B

Những kỷ vật đặc biệt của cán bộ đi B