Cơ hội mới cho lao động Việt

Từ việc ra mắt ứng dụng tìm việc, quy định mức phí tối đa đến cải thiện điều kiện sinh hoạt, Nhật Bản đang tiến hành cải cách toàn diện nhằm tạo một thị trường lao động minh bạch, bền vững và nhân văn hơn dành cho người lao động (NLĐ) nước ngoài, trong đó có Việt Nam.

An toàn, minh bạch

Nền tảng tìm kiếm việc làm DOLAB-JICA dành cho người Việt Nam có nhu cầu sang Nhật Bản làm việc vừa chính thức ra mắt. Đây là sản phẩm hợp tác giữa Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) và Cục Quản lý lao động ngoài nước - Bộ Nội vụ, nhằm hỗ trợ kết nối thông tin việc làm cho NLĐ đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng.

Ông Vũ Trường Giang, Phó Cục trưởng Cục Quản lý lao động ngoài nước, cho biết nền tảng DOLAB-JICA là bước tiến cụ thể trong việc thực thi Luật NLĐ Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng. Ứng dụng giúp NLĐ tiếp cận thông tin tuyển dụng chính thống, giảm thiểu rủi ro từ môi giới trung gian; được hỗ trợ trong suốt quá trình làm việc và tái hòa nhập sau khi về nước.

DOLAB-JICA cũng góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước, tăng cường sự minh bạch và tính nhân văn trong hoạt động đưa lao động ra nước ngoài. "Việc ra mắt nền tảng DOLAB-JICA là dấu mốc quan trọng, mở ra cơ hội tiếp cận việc làm an toàn, minh bạch, công bằng cho NLĐ; góp phần thực hiện các mục tiêu phát triển nhân văn và bền vững trong lĩnh vực xuất khẩu lao động" - ông Giang nhận xét.

Ông Ishikawa Isamu, Phó Đại sứ Nhật Bản tại Việt Nam, đánh giá cao nỗ lực hợp tác giữa các bên trong việc xây dựng và vận hành một nền tảng tìm kiếm việc làm nhiều ý nghĩa. Đây được xem là công cụ thiết thực nhằm bảo vệ quyền lợi NLĐ, thúc đẩy phát triển bền vững và góp phần tăng cường quan hệ hợp tác giữa hai nước.

Thông qua website hoặc ứng dụng DOLAB-JICA cài đặt trên điện thoại, NLĐ có thể tìm kiếm việc làm theo ngành nghề, khu vực, mức lương… và liên hệ trực tiếp doanh nghiệp (DN) mà không cần qua trung gian. Nền tảng này cũng cập nhật thông tin chính sách, quyền lợi và điều kiện làm việc tại Nhật Bản.

Với DN, đây là kênh tiếp cận hiệu quả nguồn lao động Việt Nam mọi lúc, mọi nơi. "Phía Nhật Bản cảm ơn các đối tác Việt Nam đã phối hợp triển khai dự án. Chúng tôi cam kết tiếp tục đồng hành trong các sáng kiến cải thiện môi trường di cư lao động, hướng tới an ninh con người và phát triển bền vững" - Phó Đại sứ Nhật Bản tại Việt Nam bày tỏ.

Giới hạn phí phái cử

Theo ông Ishikawa Isamu, Nhật Bản đang xây dựng chương trình việc làm mới - thay thế chế độ thực tập sinh kỹ năng, với tên gọi Việc làm để phát triển kỹ năng (ESD), dự kiến triển khai từ năm 2027. ESD hướng đến mục tiêu đào tạo và bảo đảm nguồn nhân lực trong các lĩnh vực mà Nhật Bản đang thiếu hụt lao động, đồng thời cải thiện quyền lợi và môi trường làm việc cho NLĐ nước ngoài.

Điểm nổi bật của ESD là giới hạn mức phí phái cử mà NLĐ phải nộp, nhằm ngăn chặn tình trạng bị "chặt chém" khi đi xuất khẩu lao động. Cụ thể, tổng chi phí NLĐ thuộc diện ESD phải trả cho các công ty phái cử và tổ chức trung gian không vượt quá 2 tháng lương được nêu trong kế hoạch lao động. Mức phí này được tính bằng cách nhân đôi mức lương hằng tháng theo hợp đồng, với khoảng 181.700 yen/tháng (hơn 32 triệu đồng).

Đây là tín hiệu đáng mừng cho NLĐ Việt Nam khi các DN phái cử vốn thu mức phí quá cao, vượt ngoài khả năng chi trả của nhiều người. Khảo sát của Nikkei cho thấy thực tập sinh Việt Nam tại Nhật phải trả trung bình 688.000 yen (hơn 122 triệu đồng) cho các tổ chức điều phối, phái cử lao động trước khi đến nước này. Đối với công ty trung gian, tách biệt với các cơ quan điều phối được Chính phủ phê duyệt, 17% thực tập sinh Việt Nam phải trả trung bình 446.000 yen tiền hoa hồng.

Ngoài ra, chương trình ESD còn cam kết cải thiện quyền lợi, môi trường làm việc, thù lao của NLĐ. Nếu công ty phái cử thu phí vượt quá 2 tháng lương của lao động diện ESD hoặc bị phát hiện có những sai phạm liên quan, cơ quan quản lý lao động Nhật Bản sẽ không phê duyệt hoặc rút kế hoạch gửi lao động của DN này.

Những thay đổi nêu trên không chỉ mở ra cơ hội lớn cho hàng vạn lao động trẻ mà còn đặt ra yêu cầu cả hai phía cần phải chuyển đổi mạnh mẽ trong việc hợp tác lao động quốc tế. Ông Trần Kinh Lợi, Giám đốc tuyển sinh Công ty CP Sài Gòn Thiên Vương, cho rằng muốn hợp tác với Nhật Bản hiệu quả và bền vững, DN phái cử phải đầu tư bài bản vào khâu chuẩn bị nguồn lao động. Đào tạo kỹ năng, nâng cao trình độ ngoại ngữ, nhất là tư vấn - định hướng nghề nghiệp cho NLĐ trước khi phái cử, là những yếu tố bắt buộc.

Theo ông Lợi, sự hợp tác ngày càng đi vào chiều sâu trong quan hệ lao động giữa Việt Nam với Nhật Bản sẽ mang lại nhiều lợi ích thiết thực và bền vững cho cả hai phía. "Hợp tác sâu còn góp phần làm trong sạch thị trường phái cử, giảm thiểu tình trạng cò mồi, lừa đảo, tạo ra môi trường minh bạch và lành mạnh hơn. Về lâu dài, chính điều này sẽ nâng cao vị thế lao động Việt Nam, mở rộng hợp tác trong nhiều lĩnh vực khác" - ông Lợi nhấn mạnh.