Có nên lãnh “hưu non”?

Có người cho rằng, lãnh trợ cấp một lần sẽ giúp họ có tiền để cải thiện kinh tế hoặc ổn định cuộc sống hiện tại. Tuy nhiên, cũng có nhiều người sau khi nghỉ việc và lấy trợ cấp một lần đã tỏ ra tiếc nuối vì mất việc, mất quyền lợi về bảo hiểm. Sau đây là một số câu chuyện như thế.

Tiếc vì "ăn non bảo hiểm"

Hơn tháng nay, chị Lê Thị T., 52 tuổi, ngụ xã Thạnh Phú, huyện Vĩnh Cửu không đi làm công nhân (CN) nữa mà bán tạp hóa trước nhà phục vụ nhu cầu CN và người dân trong xóm. Chị T. là một trong số gần 500 CN nghỉ việc theo chính sách hỗ trợ người lao động (NLĐ) lớn tuổi ổn định cuộc sống sau khi nghỉ việc của Công ty TNHH Changshin Việt Nam. Thời điểm nghỉ việc, chị T. có thâm niên làm việc 19 năm. Ngoài số tiền hơn 200 triệu đồng do công ty hỗ trợ, chị T. lãnh luôn trợ cấp BHXH để lấy vốn mở tạp hóa.  Chị T. chia sẻ lý do nghỉ hưu trước tuổi vì không theo kịp được với người trẻ. Bên cạnh đó, những lao động lớn tuổi như chị ở lại làm việc cũng không yên tâm. Nhân dịp công ty cho nghỉ và có hỗ trợ tiền nên chị quyết định nghỉ luôn.

Người lao động làm hồ sơ hưởng BHXH một lần tại Trung tâm Dịch vụ việc làm tỉnh

Mặc dù đã có nhà cửa ổn định, có cửa hàng tạp hóa để buôn bán ngay sau khi nghỉ việc nhưng khi hỏi về mong muốn của mình, chị T. vẫn ước được như cách đây vài tháng. "Giờ còn sức khỏe để buôn bán, vài năm nữa già yếu không biết có làm được nữa hay không. Đôi lúc nghĩ cũng thấy tiếc. Giá còn là CN đã không phải lo thức khuya dậy sớm, không phải lo mua đắt bán rẻ mỗi ngày", chị T. tâm sự. Chị cũng cho biết thêm, nếu được chọn lại chị sẽ không nghỉ việc trước tuổi, hoặc có nghỉ cũng sẽ đóng BHXH cho đủ năm để mai này có lương hưu, có bảo hiểm y tế, đỡ khổ.

Không may mắn như chị T., anh Hoàng Văn Phước, 46 tuổi, Công ty TNHH Fumakilla, KCN Biên Hòa 2, nghỉ việc nhưng không được công ty hỗ trợ bất cứ khoản tiền nào. Để có tiền lo cho các con, anh buộc phải chọn lấy trợ cấp BHXH một lần sau mỗi lần nghỉ việc. Gặp anh khi đang làm thủ tục hưởng BHXH một lần tại Trung tâm Dịch vụ việc làm tỉnh, anh nói: "Tôi làm CN đến nay cũng hơn 20 năm, nhưng không phải làm việc liên tục và ở một công ty. Có công ty tôi làm được 3 năm, có công ty được 5 năm, nhưng cũng có công ty tôi chỉ làm vài tháng rồi nghỉ. Vì làm được đồng nào gửi về cho con đóng tiền học đồng đó thành thử cũng không có tiền tích trữ. Từng này tuổi không ai thuê làm nữa. Mà giả sử có người thuê cũng không làm nổi. Thôi thì về quê kiếm con gì đó nuôi".

Anh Hoàng Văn Phước, 46 tuổi, Công ty TNHH Fumakilla, KCN Biên Hòa 2 đang làm hồ sơ hưởng BHXH một lần tại Trung tâm Dịch vụ việc làm tỉnh

Khi được hỏi muốn lãnh lương hưu hay bảo hiểm một lần, anh Phước thẳng thắn: lương hưu ai cũng muốn. Vì khi đó mình tự chủ được tài chính, bớt được gánh nặng cho con cháu, tâm lý cũng thoải mái hơn. Tuy nhiên, với những NLĐ xa quê như anh xác định vào đây làm công nhân chỉ muốn làm ít năm, kiếm đồng vốn về quê làm ăn hoặc lấy vợ, lấy chồng ổn định cuộc sống chứ không dám nghĩ đến lâu dài.

Bỗng dưng mất việc

Cuối tháng 7 vừa qua, 15 lao động nữ lớn tuổi của Công ty TNHH Dongil Engineering Việt Nam, KCN Biên Hòa 1, phải lên Trung tâm Tư vấn pháp luật LĐLĐ tỉnh nhờ giúp đỡ với lý do công ty sa thải người đột ngột. Trong đơn gửi cơ quan chức năng, các CN trình bày: "Chúng tôi là những CN có thâm niên từ 5 đến 15 năm làm việc tại công ty. Ngày 20-7, bộ phận nhân sự của công ty gọi từng người lên thông báo doanh nghiệp (DN) không có đơn hàng phải cắt giảm lao động. Công ty yêu cầu NLĐ tự nguyện ký vào đơn và nghỉ việc ngay trong ngày hôm sau sẽ được hỗ trợ mỗi người 2 tháng lương cơ bản. Quá bất ngờ trước thông báo đó, chúng tôi đã làm đơn gửi Ban giám đốc với mong muốn được tiếp tục ở lại làm việc, đóng BHXH nhưng không được giải quyết".

Trong số những CN tìm đến Trung tâm Tư vấn pháp luật Công đoàn tỉnh có chị Nguyễn Thị Hiền, 42 tuổi, ngụ phường Trảng Dài, TP. Biên Hòa. Chị Hiền làm việc tại bộ phận kẻ hàng và có thâm niên 9 năm tại công ty. "Tôi vào làm việc từ năm 2009, tính đến nay đã gần 9 năm, vậy mà công ty thông báo ngày 1, ngày 2 cho nghỉ. Chúng tôi rất mong các cơ quan chức năng tác động để được làm việc trở lại. Chúng tôi là những người đã gắn bó lâu năm với doanh nghiệp (DN), đã quen với công việc, hơn nữa những lao động lớn tuổi như chúng tôi giờ đi tìm việc làm để tiếp tục đóng BBXH là vô cùng khó khăn", chị Hiền tâm sự.

Chị Bùi Thị Vân, 51 tuổi, bộ phận kẻ hàng, người có thâm niên làm việc 19 năm và đã đóng BHXH đủ 19 năm cũng nằm trong số 15 người được thông báo cho nghỉ việc. Một trường hợp khác cũng bị mất việc là anh Nguyễn Quốc Hoàn, 25 tuổi, ngụ khu phố 4, phường Long Bình. Anh Hoàn vốn làm bảo vệ cho một công ty tại KCN Biên Hòa 1 gần 10 năm nay. 4 tháng gần đây, công ty này tuyển thêm bảo vệ mới, sắp xếp ca trực cho anh giảm gần 1 nửa và nợ lương với lý do đang gặp khó khăn. Kiến nghị nhiều lần nhưng không được đáp ứng, anh Hoàn chấp nhận viết đơn xin nghỉ việc.

Nữ công nhân Công ty TNHH Dongil Engineering Việt Nam, KCN Biên Hòa 1 trình bày sự việc tại Trung tâm Tư vấn pháp luật LĐLĐ tỉnh Đồng Nai

Tìm hiểu thêm tại Trung tâm Dịch vụ việc làm tỉnh và một số trung tâm việc làm thời vụ khác trên đường Bùi Văn Hòa được biết, có không ít NLĐ bỗng dưng bị mất việc vì nhiều lý do. Có thể DN gặp khó khăn trong kinh doanh cần cắt giảm lao động, hoặc cũng có thể công ty điều chuyển qua bộ phận khác dẫn đến không đáp ứng được yêu cầu công việc, cũng có trường hợp do sức khỏe NLĐ không cho phép buộc họ phải nghỉ sớm. Một số CN lớn tuổi lại lo ngại bị gây khó dễ, bị đào thải bất cứ lúc nào nên khi được thông báo đành chấp nhận nghỉ việc. Tuy nhiên, khi được hỏi, phần đông CN vẫn muốn được gắn bó lâu dài với công việc, được đóng BHXH cho đến khi về hưu.

Phó giám đốc Trung tâm Dịch vụ việc làm tỉnh Đồng Nai Lâm Thanh Thu cho biết, hai năm trở lại đây số lượng lao động lớn tuổi đến trung tâm làm hồ sơ xin hưởng BHXH một lần ngày càng nhiều. Cùng với đó là số lượng lao động lớn tuổi tìm việc làm mới cũng tăng. Tuy nhiên, phần lớn các DB tuyển dụng mới hiện nay đều giới hạn độ tuổi từ 18 - 35, dẫn đến tình trạng lao động trên 35 tuổi khó xin việc làm. Lý do các DN cho rằng lao động ngoài 30 tuổi sức khỏe giảm, năng suất cũng thấp hơn. Trong khi đó nếu sử dụng người trẻ họ sẽ tận dụng được sức lao động cường độ cao, mức chi trả lương và đóng BHXH cũng thấp hơn.