Cơ quan BHXH phải xem người lao động là “cổ đông”

Hôm Luật BHXH mới có hiệu lực (1-1-2016), một chị bạn làm giám đốc doanh nghiệp gặp tôi than thở: “Cứ lâu lâu lại nghe mấy ổng than nguy cơ vỡ quỹ, vậy mà mức thu thì cứ liên tục tăng. Nói thật, tôi lo lắm! Quỹ BHXH hình thành chủ yếu từ đóng góp của người sử dụng lao động và người lao động, vậy mà coi kỹ 17 mục của điều 23 về trách nhiệm của cơ quan BHXH, không có mục nào quy định hội đồng quản lý quỹ phải báo cáo với 2 “cổ đông” chính của quỹ về việc tiền của họ đã được thu chi thế nào. Mà cái gì tù mù, không công khai, minh bạch thì có tiêu cực”.

Nghe vậy rồi suy nghĩ thì thấy nỗi lo lắng của chị bạn là có cơ sở. Mua bảo hiểm là hình thức dự phòng rủi ro ở tương lai với việc người mua bảo hiểm có niềm tin lâu dài đối với bên bán bảo hiểm về khả năng để chi trả cho rủi ro, bệnh tật, tuổi già… Vì lý do đó, không ai mua bảo hiểm của những tổ chức mà họ không tin tưởng hoặc với mức đền bù mà họ cho rằng không tương xứng với chi phí bỏ ra. Khổ nỗi, đã là “BHXH bắt buộc” thì không thể không đóng. Vấn đề ở đây là chí ít, những người đã phải cắt giảm một phần thu nhập của hiện tại để “mua bảo hiểm cho tương lai” cần biết cái quỹ mà mình đưa tiền vào nó hoạt động ra sao, hiệu quả thế nào, nếu làm thất thoát thì xử lý đến đâu?

Theo thông tin trên các báo, mỗi năm nguồn thu BHXH vào khoảng 7 tỉ USD. Đây là một số tiền rất lớn. Đáng nói, BHXH - đặc biệt là chế độ hưu trí, tử tuất - không phải là thuế hay phí mà là khoản tiền nhà nước giữ hộ cho người lao động để dành chăm lo cho khi họ về già. Có nghĩa là khoản tiền này thuộc sở hữu của người lao động và vì là tiền của người lao động nên họ có quyền được thông tin về tất cả những gì liên quan đến quỹ, trong đó có việc thu chi, danh mục đầu tư, lỗ - lãi, thất thoát...

“Hàng chục triệu người đóng BHXH cần được báo cáo về tình hình tài chính của mình một cách chính xác, trung thực, đáng tin cậy. Nên chăng, cơ quan BHXH phải công khai thông tin trên trang web của mình hằng tháng, hằng quý về tình hình hoạt động của quỹ. Có như vậy, những người chủ thật sự của quỹ mới thấy an tâm và tiếp tục đầu tư” - chị bạn tôi đề nghị.

Một đề nghị đáng được BHXH Việt Nam cân nhắc, thực hiện.