Cốt lõi là thiện chí

"Sai lầm trong điều hành quản lý là điều khó tránh khỏi, nhất là quản lý con người. Là người quản lý thì phải biết cầu thị, dám nhìn nhận và khắc phục thiếu sót, có như vậy mới ổn định quan hệ lao động lâu dài". Ông Lê Hòa Bình, Tổng Giám đốc Công ty TNHH May Hòa Bình (gia công quần áo thể thao xuất khẩu; quận 11, TP HCM), đã đúc kết như vậy sau những va vấp trong quan hệ lao động.

Biết sai thì phải sửa

Cách đây 5 năm, dù chân ướt chân ráo vào ngành dệt may, Công ty TNHH May Hòa Bình do ông Bình làm chủ vẫn liên tục ký được nhiều hợp đồng gia công, nhờ vậy bảo đảm việc làm thường xuyên cho 200 công nhân (CN). Có việc làm ổn định cùng lương, thưởng khá nên tất cả CN đều mong muốn gắn bó lâu dài với doanh nghiệp (DN). Thế nhưng, 1 năm trở lại đây, quan hệ lao động tại DN này trở nên xấu đi khi ông Bình tin tưởng giao quyền quản lý công ty cho một số thuộc cấp.

Ứng xử thiện chí với người lao động sẽ giúp doanh nghiệp ổn định quan hệ lao động lâu dài

Đầu tiên là việc bộ phận điều hành sản xuất đột ngột thay đổi định mức sản phẩm nhưng không báo trước khiến số đông CN bức xúc. Khi CN có ý kiến, thay vì tiếp thu, người đứng đầu bộ phận này lại đề xuất phòng nhân sự loại trừ số lao động hay khiếu nại. Chưa hết, việc xử lý kỷ luật người lao động (NLĐ) khi không có đủ chứng cứ; tùy tiện thay đổi nội dung hợp đồng lao động, đặc biệt là cắt bỏ các khoản phụ cấp, phúc lợi... của trưởng phòng nhân sự cũng gây ức chế cho NLĐ. Bức xúc với kiểu hành xử lạm quyền này, gần phân nửa số CN đã viết thư kêu cứu gửi ban giám đốc.

Tại hội nghị đối thoại định kỳ mới đây, sau khi trực tiếp lắng nghe ý kiến của CN và phản hồi từ các bộ phận liên quan, ông Bình không ngần ngại chỉ ra sai phạm của một số cán bộ quản lý. "Hành xử tùy tiện và phớt lờ khiếu nại chính đáng, hợp pháp của NLĐ, chính họ đã đẩy quan hệ lao động tại DN đi vào ngõ cụt" - ông Bình bày tỏ.

Khi hiểu ra mầm mống dẫn đến những bất ổn trong quan hệ lao động, ông Bình đã gửi lời xin lỗi chân thành đến tập thể CN và cam kết sẽ sửa sai. Đối với đội ngũ cán bộ quản lý lạm quyền, ban giám đốc quyết định chấm dứt hợp đồng lao động trước thời hạn.

Cũng mắc phải sai lầm trong điều hành quản lý, cách đây vài năm, tình hình quan hệ lao động tại Công ty TNHH M.D (100% vốn nước ngoài; may gia công; huyện Hóc Môn, TP HCM) liên tục rối ren. Cụ thể, khi điều chỉnh lương tối thiểu (LTT), theo đề xuất của Công đoàn (CĐ) cơ sở, ban giám đốc đồng ý giữ nguyên các khoản phụ cấp (xăng xe, nhà trọ, chuyên cần)... để động viên NLĐ làm việc. Ban giám đốc còn thỏa thuận với CĐ cơ sở đưa các khoản phụ cấp này vào thỏa ước lao động tập thể.

Thế nhưng, khi đơn hàng khan hiếm và sản xuất gặp khó khăn, công ty đã cắt hết các khoản phụ cấp khiến đời sống CN thêm khó khăn. Liên tục kiến nghị nhưng bị phớt lờ, gần 100 CN đã ngừng việc.

Tại buổi hòa giải, khi được cơ quan chức năng chỉ ra sai sót, Công ty M.D mới đồng ý khôi phục quyền lợi cho CN. Bài học kinh nghiệm mà ban giám đốc công ty rút ra được sau vụ việc nói trên là biết sai thì phải sửa.

Chủ động hóa giải mâu thuẫn

Theo ông Lê Đình Quảng, Phó Ban Quan hệ lao động - Tổng LĐLĐ Việt Nam, pháp luật lao động quy định rất rõ quyền và trách nhiệm của người sử dụng lao động lẫn NLĐ. Do vậy, cả hai phía phải có ý thức tuân thủ để hạn chế mâu thuẫn không đáng có có thể dẫn đến tranh chấp.

"Mọi mâu thuẫn dù nhỏ giữa hai phía cần được giải quyết thông qua thương lượng. Đúng - sai giữa các bên phải được phân tích thấu đáo trên tinh thần thượng tôn pháp luật, có như vậy mới hóa giải mâu thuẫn từ gốc" - ông Quảng lưu ý.

Trao đổi với chúng tôi, ông Đặng Văn Hùng, Giám đốc Công ty CP Cơ khí Hùng Văn (quận Bình Tân,

TP HCM), cho rằng khi xảy ra tranh chấp, nhất là tranh chấp về lợi ích, trước tiên DN phải có thiện chí hòa giải. Thực tế, khi các quyền lợi cơ bản của CN đã được pháp luật bảo đảm thì trách nhiệm của chủ DN là phải tuân thủ; riêng đối với tranh chấp về lợi ích thì phải thông qua thương lượng.

Ông Hùng dẫn chứng: "Khi bàn bạc xây dựng các chế độ đãi ngộ cho CN, giữa DN và CĐ cơ sở phải tìm được tiếng nói chung, hài hòa được lợi ích DN và NLĐ. Chính sách chăm lo sau khi hoàn thiện phải được công bố công khai tại nơi làm việc để NLĐ biết và giám sát. Làm tốt được điều này chắc chắn sẽ hạn chế được những phát sinh không đáng có trong quan hệ lao động".

Cùng suy nghĩ ấy, ông Lê Nguyễn Tuấn Anh, Giám đốc Công ty CP Chế biến thực phẩm Anh Thư (tỉnh Bình Dương), bày tỏ: "Trong một số trường hợp, chủ sử dụng lao động phải chịu chút thiệt thòi để ổn định quan hệ lao động trước mắt. Điều cốt lõi đối với DN sau những va vấp trong quan hệ lao động là phải xây dựng cơ chế hợp tác chặt chẽ với CĐ cơ sở khi giải quyết những gút mắc trong quan hệ lao động".