Để tăng lương không là gánh nặng

Tại lễ ký kết thỏa ước lao động tập thể (TƯLĐTT) mới đây, khi công bố thông tin nâng lương định kỳ 8%/năm đến tập thể người lao động (NLĐ), ông Lê Hòa Bình, Giám đốc Công ty TNHH Chế biến Thực phẩm Hòa Bình (quận 11, TP HCM), áy náy: “Lương tối thiểu (LTT) công ty đang áp dụng là 3,1 triệu đồng, nếu cộng thêm các khoản phụ cấp thì tổng thu nhập của công nhân (CN) dao động từ 4 - 6 triệu đồng/tháng. Nghe Công đoàn (CĐ) cơ sở báo lại là đời sống CN vẫn còn khó khăn nên công ty cố gắng duy trì các khoản phụ cấp, phúc lợi, nâng lương định kỳ, xem đó là cách chia sẻ thiết thực nhất”.

Đã trả cao hơn, sao còn sợ tăng LTT?

Tại TP HCM (vùng 1), mức LTT hiện nay là 2,7 triệu đồng/tháng. Tuy nhiên, theo tìm hiểu của chúng tôi, hầu hết doanh nghiệp (DN) đều trả cao hơn mức này bởi tuân thủ quy định lương trả cho NLĐ đã qua đào tạo, kể cả tự đào tạo phải cao hơn LTT ít nhất 7%. Ngoài LTT mà nhiều DN gọi là lương cơ bản, NLĐ còn nhận thêm các khoản như tiền tăng ca; phụ cấp đi lại, cơm trưa, nhà ở, chuyên cần, thưởng năng suất... nên tổng thu nhập bình quân từ 3,5 - 4 triệu đồng/người/tháng.

Chính sách tiền lương lạc hậu khiến chất lượng sống của công nhân bị ảnh hưởngẢnh: HỒNG NHUNG

Kết quả khảo sát của Viện CN - CĐ (thuộc Tổng LĐLĐ Việt Nam) dùng làm căn cứ để đề xuất mức LTT vùng năm 2015 cũng cho thấy mức thu nhập bình quân chung năm 2013 đã đạt từ 4 triệu đồng/tháng trở lên, nơi thấp (vùng 4) cũng đạt mức 2,2 triệu đồng/người/tháng, cao hơn nhiều so với mức LTT vùng mà Chính phủ quy định thực hiện cho năm 2013 và cả năm 2014.

Câu hỏi đặt ra là tại sao DN đã trả lương cao hơn LTT nhưng vẫn lo lắng, “sợ” tăng LTT? Nỗi lo lắng này phần lớn rơi vào các DN thâm dụng lao động, gia công; các DN “vệ tinh”, nhà thầu phụ của những tập đoàn đa quốc gia. Ông Nguyễn Việt Khoa, Giám đốc Công ty SX - TMDV Tân Vĩnh Tiến (quận 11, TP HCM), thừa nhận: “Lý do quan trọng nhất khiến nhiều DN sợ tăng LTT chính là sợ tăng chi phí trích nộp BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp (BHTN). Hiện nay, năng suất lao động của CN còn thấp, máy móc thiết bị sản xuất còn lạc hậu nên muốn sản xuất một khối lượng hàng hóa đủ đáp ứng yêu cầu của thị trường, DN phải sử dụng lực lượng lao động đông hơn, thời gian lao động nhiều hơn, chi phí nhân công tưởng rẻ nhưng thực ra là rất đắt. Mặt khác, nền kinh tế của nước ta hiện chưa phải là kinh tế tri thức, sản phẩm làm ra có giá trị gia tăng thấp nên lợi nhuận không nhiều; từ đó rất khó phát triển sản xuất, trả lương cao cho NLĐ”.

Luẩn quẩn: Lương thấp, năng suất thấp

Ông Phạm Xuân Hồng, Chủ tịch Hội Dệt may Thêu đan TP HCM kiêm Chủ tịch HĐQT Công ty CP May Sài Gòn 3, cho rằng lao động hiện nay là lao động thị trường. Nếu DN trả lương không tương xứng, cuộc sống không ổn định thì NLĐ sẽ ra đi. “NLĐ có quyền lựa chọn cho mình một công việc phù hợp, có mức lương thỏa đáng để ổn định cuộc sống. Song, nếu lực lượng lao động luôn biến động thì DN rất khó có được đội ngũ lao động chất lượng cao làm cơ sở cho việc nâng cao năng suất lao động, chất lượng sản phẩm. Muốn có được đội ngũ lao động tốt, ổn định, DN buộc phải có chính sách chăm lo tốt, trả lương xứng đáng để NLĐ được bảo đảm cuộc sống, có tích lũy” - ông Hồng nhấn mạnh.

Từ thực tiễn tại Công ty CP May Sài Gòn 3, ông Phạm Xuân Hồng khẳng định: “Thật ra, nếu DN có chính sách tiền lương tốt thì sẽ ít quan tâm đến việc tăng LTT và cũng không quá nặng nề với việc tăng chi phí đóng BHXH, BHYT, BHTN... cho NLĐ theo đà tăng LTT. Để có được chính sách tiền lương tốt thì một trong những vấn đề tối quan trọng là phải tăng năng suất và chất lượng lao động. Để thực hiện điều này, DN phải đầu tư trang thiết bị tốt, tổ chức sản xuất hợp lý và có chính sách tiền lương, khen thưởng cho NLĐ xứng đáng”.

Tại Công ty CP May Sài Gòn 3, sau nhiều năm đầu tư, đã xây dựng được chính sách tiền lương cho NLĐ “khá ổn”. Hiện 2.800 lao động của công ty có mức lương bình quân 5,5 triệu đồng/tháng, chưa kể tiền ăn trưa, thưởng năng suất... Tổng thu nhập của CN sẽ hơn 6 triệu đồng/tháng. Cá biệt có chuyền sản xuất, lương bình quân đạt hơn 8 triệu đồng/tháng. CN luôn nỗ lực để năng suất làm việc cao, qua đó có thu nhập cao, ổn định đời sống. Ông Hồng đúc kết: “DN phải xem việc tổ chức, tạo điều kiện làm việc để CN có năng suất cao là trách nhiệm của chính mình”.

Chăm lo cho công nhân chính là vì doanh nghiệp

Trao đổi với chúng tôi, ông Âu Hoàng Hà, Phó Giám đốc Công ty CP In số 7, cho biết hoàn toàn ủng hộ phương án nâng LTT do Tổng LĐLĐ Việt Nam đề xuất vì chăm lo cho CN cũng chính là vì sự ổn định, phát triển của DN. Ông Hà cho biết nhiều năm qua, để động viên CN an tâm làm việc, Công ty CP In số 7 đã cố gắng hoàn thiện nhiều chính sách đãi ngộ, nhờ vậy thu nhập bình quân CN đạt 6,2 triệu đồng/người/tháng. Bên cạnh đó, công ty còn hỗ trợ thêm tiền xăng, ăn sáng, ăn giữa ca... cho CN. Đặc biệt, 6 tháng đầu năm 2014, nhờ nỗ lực chăm lo của ban giám đốc, thu nhập bình quân của CN  đạt 9,2 triệu đồng/người/tháng.

Bà Trần Ngọc Linh, Phó Chủ tịch CĐ Công ty TNHH Nhựa Phước Thành (quận 5, TP HCM), cũng cho hay năm 2013, công ty đã nâng mức LTT cho CN lên 3,5 triệu đồng/tháng. Hiện thu nhập bình quân của CN đạt  5,3 triệu đồng/tháng. “Mức này chưa phải là cao nhưng công ty đã tạo điều kiện cho CN ở nhà lưu trú miễn phí cộng thêm ăn sáng, ăn trưa tại DN. Được ăn, ở miễn phí nên CN có thể tiết kiệm và tích lũy được” - bà Linh nói.