Đừng để công nhân sống mòn!

8 giờ ngày 14-7, hàng trăm công nhân (CN) từ KCN Tân Tạo (quận Bình Tân, TP HCM) túa ra đường sau giờ làm xuyên đêm, nét mặt ai cũng lộ rõ vẻ mệt mỏi. Thoáng thấy bóng CN, rất nhiều tiểu thương ở khu chợ tự phát gần đó đẩy xe hàng đến mời chào. Dì Trang, kinh doanh rau củ quả, than thở: "Giá rau hiện tại tăng gấp đôi. Lúc trước, tôi bỏ vào đĩa bán 5.000 đồng/phần nhưng giờ tăng lên 10.000 đồng. CN thấy mắc nên họ mua ít lại, dẫn đến hàng bán rất chậm, ít lời".

Chưa ráo mồ hôi đã hết tiền

Trong lúc chúng tôi trò chuyện thì chị Trần Thị Trang, CN một doanh nghiệp trong KCN Tân Tạo, tìm đến mua một phần dưa leo và xà lách. Khi chúng tôi hỏi về mức thu nhập hiện tại, chị Trang rầu rĩ: "Lương CN ba cọc ba đồng, có nai lưng tăng ca thì mỗi tháng cũng chưa đến 6 triệu đồng. Hôm nay ngày cuối tuần, tôi mua ít bún, rau và thịt về làm bữa cơm ăn cả gia đình. Giá cả tăng chóng mặt cao nên mới mua vài món đồ đã hết 50.000 đồng. Ăn uống tằn tiện, kham khổ nhưng tháng nào cũng hết tiền".

Công nhân mua thực phẩm giá rẻ tại một khu chợ tạm ở quận Bình Tân, TP HCM Ảnh: LÊ PHONG

Trước thông tin Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đề xuất không tăng lương tối thiểu (LTT) vùng năm 2019, chị Trang và nhiều đồng nghiệp mà chúng tôi gặp đều rất bức xúc. "Mỗi năm, giá tiêu dùng và hàng hóa đều tăng, trong khi việc tiền tăng ca phụ thuộc vào thời gian, mức lương cơ bản. Muốn cải thiện thu nhập, CN chỉ trông chờ vào việc tăng LTT. Nay VCCI đề xuất không tăng LTT, CN chỉ có đường cạp đất mà ăn" - CN Hoàng Văn Bình bày tỏ.

Có mặt tại KCX Linh Trung II (quận Thủ Đức, TP HCM), chúng tôi thấy rất nhiều CN luộc sẵn khoai ở nhà để lót dạ trước khi vào ca. CN Trần Văn Hùng bộc bạch: "Thu nhập bấp bênh khiến tụi em phải dè sẻn chi tiêu đủ thứ, tiết kiệm được đồng nào hay đồng ấy. Ăn sáng ở tiệm với tụi em là sự hoang phí".

Chị Đỗ Thị Mỹ Thanh, CN Công ty TNHH Pou Yuan (quận Thủ Đức), cho biết CN hiện phải sống mòn. "Từ khi có con, tiền tã, tiền sữa, tiền gửi con... đã ngốn hết đồng lương ít ỏi của tôi. Không ai chăm con nên tôi phải về sớm, không thể tăng ca, do vậy thu nhập càng thấp" - chị Thanh lo lắng. Khi chúng tôi hỏi về việc giải trí sau giờ làm việc, chị lắc đầu: "Tiền ăn còn chưa đủ, nói gì đến vui chơi, giải trí".

Cùng tâm trạng ấy, chị Hồ Thị Luyến, CN Công ty Shin Dong Garment (quận 12, TP HCM), cho biết chị làm CN được 6 năm, đã trải qua 2 công ty. "Cách đây 6 năm, tôi làm CN gỗ, lương được 7 triệu đồng nhưng công việc rất nặng nhọc nên phải nghỉ và xin làm CN may. Ở đây, lương ăn theo sản phẩm, có tháng cũng được 9 triệu đồng, có tháng chỉ 5 triệu. Với chi phí hiện tại, tôi chỉ đủ sống ở mức tối thiểu, nếu tháng nào có đám tiệc hay bị đau ốm thì phải mượn bạn cùng phòng" - Luyến nói, nét mặt đượm buồn.

VCCI nên xuống nhà trọ công nhân

Bà Phạm Ngọc Lan - Chủ tịch LĐLĐ quận Tân Phú, TP HCM - cho biết: "Qua đợt đi khảo sát thực tế tại các DN trên địa bàn, chúng tôi nhận thấy thu nhập bình quân của người lao động (NLĐ) đạt khoảng 6 triệu đồng/tháng. Khoản thu nhập này bao gồm lương, tiền tăng ca và các khoản phụ cấp khác. Với thu nhập ấy, NLĐ sống hết sức chật vật. Nhiều NLĐ còn có thu nhập thấp hơn do chỉ được hưởng lương bằng mức LTT vùng và không được phụ cấp thêm".

Theo bà Lan, mức lương được các doanh nghiệp (DN) trả cho NLĐ hiện nay đều cao hơn mức LTT vùng do Chính phủ quy định. Thế nhưng, DN lại trích nộp BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp trên mức LTT vùng. Do vậy, nếu LTT được điều chỉnh tăng thì DN cũng không bị ảnh hưởng nhiều. "Nếu LTT vùng không tăng thì chắc chắn NLĐ cũng sẽ chịu thiệt thòi khi nhận số lương hưu ít ỏi khi về già" - bà Lan phân tích.

Trao đổi với chúng tôi, nhiều cán bộ Công đoàn (CĐ) cấp trên cơ sở cũng tỏ ra hoài nghi về lý do không tăng LTT vùng của VCCI là để DN lấy chi phí đó đào tạo nghề cho NLĐ. Thực tế, nhiều DN chỉ chú trọng tuyển lao động phổ thông, dạy nghề qua loa, sử dụng 6-7 năm thì tìm cách sa thải để né chi phí tăng lương, trích nộp BHXH, BHYT.

Theo ông Nguyễn Văn Hùng, Chủ tịch CĐ Công ty CP Cơ khí - Xây dựng - Thương mại Đại Dũng (huyện Bình Chánh, TP HCM), DN muốn phát triển bền vững thì quan hệ lao động phải ổn định. Do vậy, là một trong các bên tham gia đàm phán tiền lương, chí ít VCCI phải hài hòa được lợi ích DN lẫn NLĐ.

"VCCI phải xuống nhà trọ của CN thì mới biết được điều kiện sống thực tế của họ, để thấy được hằng ngày họ phải chi bao nhiêu tiền cho cuộc sống, phải chắt bóp những khoản để không thiếu trước hụt sau. Theo tôi, trong khi chờ ban hành về Luật Tiền LTT, trước mắt vẫn điều chỉnh LTT hằng năm để bù trượt giá cho NLĐ" - ông Hùng góp ý.