Làng nghề phải sống được!

“Cần bảo tồn và phát triển làng nghề của TPHCM theo kiểu doanh nghiệp chứ không theo kiểu làm gia đình như từ trước tới nay”. Ông Lê Minh Trí, Phó Chủ tịch UBND TPHCM, đã lưu ý điều này tại buổi làm việc với Sở NN-PTNT TP mới đây về đề án “Bảo tồn và phát triển làng nghề tại TPHCM giai đoạn 2013-2015, định hướng đến năm 2020”. Theo ông Trí, đề án của sở cần phải làm lại vì chưa đáp ứng yêu cầu đề ra.

Cơ sở Kim Bôi (quận 1 - TPHCM) chuyên sản xuất sản phẩm từ dừa. Đây là đối tượng được đề xuất tập trung
vào làng nghề để bảo tồn và phát triển. Ảnh: HUỲNH NGA

Quy hoạch còn phân tán

Theo đề án, TPHCM hiện có 65 ngành nghề tiểu thủ công nghiệp, trong đó có các ngành nghề tiêu biểu như làm bánh tráng, đan lát, dệt chiếu, đúc đồng, trồng cây kiểng - bonsai… Tính đến tháng 3-2013, TP có 19 làng nghề, phân bố chủ yếu tại các quận 12, Thủ Đức, Gò Vấp và các huyện Củ Chi, Hóc Môn, Bình Chánh, Cần Giờ.

Dựa trên đánh giá thực trạng hoạt động của các làng nghề, đề án đề xuất bảo tồn và phát triển 13/19 làng nghề ở ngoại thành TP. Trong giai đoạn 2013-2015, TP sẽ khôi phục 1 làng nghề đang mai một, bảo tồn và phát triển 6 làng nghề truyền thống và phát triển 6 làng nghề mới (trong đó phát triển 3 làng nghề gắn với các tuyến du lịch hiện có trên địa bàn TP). Giai đoạn 2016-2020, TP sẽ đẩy mạnh các hoạt động xúc tiến thương mại, hỗ trợ tìm kiếm đầu ra ổn định cho sản phẩm của 13 làng nghề được bảo tồn và phát triển.

Giải thích về việc đề xuất bảo tồn 13 làng nghề, bà Lê Hồng Hoanh, Phó Giám đốc Sở NN-PTNT TP, cho rằng đây là những làng nghề có nhiều hộ dân tham gia sản xuất, có quá trình hình thành lâu đời và phát triển ổn định. Chẳng hạn, 2 làng nghề đan lát Thái Mỹ và sản xuất bánh tráng Phú Hòa Đông ở huyện Củ Chi đã hình thành và phát triển từ hơn 80 năm qua…

Tuy nhiên, đề xuất của Sở NN-PTNT đã không nhận được sự đồng tình của UBND TP. Ông Lê Minh Trí cho rằng con số 13/19 làng nghề mà đề án đưa vào diện bảo tồn và phát triển là nhiều và phân tán. Bên cạnh đó, đề án chỉ dừng lại ở việc phát hiện các làng nghề và đề xuất bảo tồn tại chỗ. Việc này có thể không mang lại hiệu quả cao trong công tác bảo tồn và phát triển các làng nghề.

Phải làm như doanh nghiệp

Cho rằng quy hoạch làng nghề theo đề án chưa đúng định hướng, ông Trí chỉ đạo Sở NN-PTNT điều chỉnh trên cơ sở xác định làng nghề nào cần bảo tồn theo hướng làm kinh tế và làng nghề nào cần bảo tồn theo hướng làm văn hóa. Việc này sẽ giúp TP có chính sách khuyến khích, tạo điều kiện hay hỗ trợ, phân bổ kinh phí để duy trì, phát triển cho từng làng nghề, tránh dàn trải.

Ông Trí lưu ý: “Nên nghiên cứu hình thành các làng nghề mới, tập trung được nhiều ngành nghề cần bảo tồn và phát triển. Làm được như vậy sẽ tạo thuận lợi cho quản lý, phát triển du lịch, bảo vệ môi trường ở các làng nghề và đặc biệt là có thể huy động được nguồn lực của xã hội”.

Ngoài ra, ông Lê Minh Trí nhận định đề án mới tập trung vào các làng nghề ở ngoại thành mà chưa chú trọng bảo tồn và phát triển các nghề tiểu thủ công nghiệp ở khu vực nội thành. “Việc bảo tồn và phát triển phải giúp làng nghề sống được, đồng thời thể hiện bức tranh nghề nghiệp ở cả nội và ngoại thành của TP. Chúng ta cũng cần thay đổi cách làm làng nghề, phải làm theo kiểu doanh nghiệp chứ không theo kiểu gia đình như trước thì mới giúp cho mô hình này phát triển” - ông Trí nhấn mạnh.