BHXH Việt Nam cho biết đến tháng 7-2019 đã giải quyết gần 470.000 trường hợp hưởng trợ cấp một lần. Đa phần trong số họ thuộc các doanh nghiệp (DN) như dệt may, da giày, thủy sản... Lĩnh BHXH một lần đang có xu hướng gia tăng.
Mất cơ hội nhận lương hưu
Trước tình trạng này, BHXH Việt Nam từng có công văn khuyến cáo người lao động (NLĐ) cân nhắc kỹ khi quyết định nhận BHXH một lần, vì việc này có thể tước đi cơ hội về sau của họ. Hiện mức đóng vào quỹ hưu trí, tử tuất là 22% mức lương tháng, suy ra tổng mức đóng vào quỹ BHXH một năm khoảng 2,64 tháng lương. Nếu hưởng BHXH một lần thì chỉ được thanh toán bằng 2 tháng lương trong một năm.
Ông Lê Đình Quảng, Phó trưởng Ban Quan hệ Lao động Tổng LĐLĐ Việt Nam, cho biết tình trạng NLĐ nhận BHXH một lần gia tăng, đặc biệt tại các DN da giày và thủy sản. Theo ông Quảng, trong các chính sách của BHXH, bảo hiểm hưu trí là mục đích cao nhất. Nếu NLĐ nhận trợ cấp một lần thì không bảo đảm yêu cầu về chính sách an sinh xã hội.
Nhìn nhận thực tế những năm gần đây xuất hiện tâm lý có nhiều người muốn nhận BHXH một lần, ông Đỗ Ngọc Thọ, Phó Ban Thực hiện chính sách BHXH Việt Nam, cho rằng NLĐ cần hết sức cân nhắc khi lĩnh BHXH một lần. Việc hàng trăm ngàn người rời khỏi hệ thống sẽ không còn cơ hội được hưởng lương hưu. "NLĐ cần ý thức rằng thời gian đóng BHXH chính là thành quả của quá trình lao động, là một khoản tích lũy của bản thân. Vậy tại sao khi còn khả năng lao động tạo thu nhập lại phải sử dụng đến "của để dành" để khi về già không còn khả năng tạo thu nhập lại trắng tay" - ông Thọ nói.
Công nhân dệt may, da giày có xu hướng nhận trợ cấp BHXH một lần. Ảnh: TRỰC NGÔN
Dẫn chứng con số mỗi năm có khoảng 700.000 NLĐ nhận BHXH một lần trong khi số người tham gia BHXH mới là hơn 1 triệu người, ông Quảng cho rằng có nhiều nguyên nhân, mà lý do lớn nhất là nhiều người tham gia BHXH khi đến độ tuổi 35-40 thì bị thải loại, không tham gia được quan hệ lao động trong khi đó đời sống của họ rất nhiều khó khăn. Với điều kiện tiền lương, thu nhập chỉ đủ sống, nên khi không có việc làm, đồng nghĩa không có tiền, cuộc sống bức bách nên họ có nhu cầu hưởng trợ cấp một lần để lo cho cuộc sống trước mắt.
"Bệ đỡ" cho tuổi già
Các chuyên gia BHXH cho rằng thời gian qua có thông tin so sánh về lợi ích của việc tham gia BHXH với tham gia bảo hiểm nhân thọ, với gửi tiết kiệm và đưa ra nhận định rằng đầu tư để tham gia BHXH là rất thiệt thòi so với hai loại hình trên. Điều này tác động ít nhiều đến tâm lý NLĐ. Thế nhưng, thực tế nghiên cứu cho thấy quyền lợi khi đầu tư tham gia BHXH để hưởng lương hưu là vượt trội, kể cả khi số tiền BHXH một lần được đầu tư gửi tiết kiệm. "Có thể mức lương hưu còn khiêm tốn nhưng trong điều kiện hiện nay, có một khoản lương hưu và có BHYT thực sự là "bệ đỡ" cho cuộc sống khi về già. Vậy nên không có lý do gì khi còn trẻ khỏe lại tiêu trước phần để dành cho lúc ốm đau, bệnh tật, không còn sức lao động" - ông Thọ nhận định.
Thống kê cho thấy tuổi thọ (cả hai giới) ở Việt Nam là 76,6 tuổi, con số này cao hơn tuổi thọ trung bình của dân số thế giới (72 tuổi), trong đó tuổi thọ trung bình của nam giới là 72,1 và nữ là 81,3. Nếu người già không có tích lũy, cũng không có lương hưu có thể trở thành gánh nặng không chỉ cho gia đình mà còn cho xã hội. Ông Bùi Sỹ Lợi, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội, phân tích khi về hưu mà mới công tác được 20-25 năm, chưa đủ tuổi 55 với nữ và 60 với nam thì nhận BHXH một lần sẽ rất thiệt thòi. Thiệt thòi đầu tiên là đóng một năm 22% (bằng 2,64 tháng lương), khi về một lần một năm công tác chỉ được tính 2 tháng lương. Như vậy, sau tuổi 60 và 55 thì người ta sẽ không còn nguồn thu nhập nào khác. "Nhiều người không nhận thức rõ vấn đề BHXH do nhà nước bảo trợ. Khi về hưu, người ta được chi trả cho cả thẻ BHYT và hưởng các chế độ như mai táng phí, chết sớm được hưởng tử tuất với bố mẹ hết tuổi lao động, con chưa đến tuổi trưởng thành… Đó là những chính sách rất nhân văn mà nhiều người chưa hiểu" - ông Bùi Sỹ Lợi lưu ý.
Chính sách BHXH phải linh hoạt
Theo các chuyên gia, chính sách BHXH chưa thực sự hấp dẫn và linh hoạt khi thời gian đóng BHXH ít nhất 20 năm để được hưởng lương hưu đã làm nản lòng một bộ phận NLĐ. Theo ông Lê Đình Quảng, để hạn chế tình trạng này, cần có những điều chỉnh về chính sách như: rút ngắn điều kiện về thời gian đóng BHXH tối thiểu để được hưởng lương hưu, nghiên cứu các chính sách đóng - hưởng BHXH linh hoạt. "Ngoài ra, cần tăng mức hỗ trợ của nhà nước cho người tham gia BHXH tự nguyện, giúp NLĐ thấy được lợi ích thiết thực khi tích lũy thời gian đóng BHXH để hưởng lương hưu" - ông Quảng đề xuất.
và quét mã QR
Bình luận (0)