"Trái ngọt" từ lao động, chuyên gia ở nước ngoài

Ngày 25-8, tại Ban Kinh tế Trung ương, Ban Chỉ đạo Trung ương Tổng kết 10 năm thực hiện Chỉ thị số 16/2012 của Ban Bí thư khóa XI "về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác đưa người lao động (NLĐ) và chuyên gia Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài" (Chỉ thị 16) đã tổ chức hội nghị trực tuyến toàn quốc tổng kết 10 năm thực hiện Chỉ thị 16.

Việc làm, thu nhập ổn định

Nhằm giải quyết việc làm, tạo thu nhập, phân công lại lao động, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, Ban Bí thư khóa XI đã ban hành Chỉ thị 16. Chỉ thị 16 được ban hành nhấn mạnh mục tiêu bao trùm, đó là: Việc đưa NLĐ và chuyên gia Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài nhằm giải quyết việc làm, tạo thu nhập, phân công lại lao động, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, tăng nguồn thu ngoại tệ và góp phần phát triển kinh tế - xã hội của đất nước và thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế.

Một lớp huấn luyện kỹ năng cho người lao động trước khi xuất cảnh tại Công ty CP Dịch vụ Xuất khẩu lao động và Chuyên gia Suleco. (Ảnh do Công ty Suleco cung cấp)

Tại hội nghị, ông Đỗ Ngọc An - Phó trưởng Ban Kinh tế Trung ương, Phó trưởng Ban Chỉ đạo - cho biết sau 10 năm thực hiện Chỉ thị 16, hệ thống luật pháp, chính sách về đưa người Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài được sửa đổi, bổ sung, cơ bản phù hợp với luật pháp và thông lệ quốc tế và chủ trương hội nhập quốc tế. Công tác đào tạo nghề, dạy ngoại ngữ, giáo dục pháp luật, phong tục, tập quán của nước tiếp nhận, định hướng cho NLĐ và chuyên gia ngày càng được chú trọng; chất lượng lao động và chuyên gia của Việt Nam được nâng cao… 

Đáng chú ý, quy mô tổ chức, doanh nghiệp (DN) làm dịch vụ đưa NLĐ đi làm việc ở nước ngoài tăng nhanh qua các năm. Đến năm 2022 có 451 tổ chức, DN, cao hơn 2 lần so với thời điểm ban hành chỉ thị. Thị trường tiếp nhận lao động nước ngoài ngày càng mở rộng và phát triển, từ 9 thị trường năm 2013 đến nay đã mở rộng được lên tới 25 thị trường; đưa được hơn 1 triệu lượt NLĐ và chuyên gia đi làm việc ở nước ngoài, tăng gần 40% so với bình quân giai đoạn trước khi ban hành chỉ thị, tạo việc làm cho khoảng từ 7%-10% lực lượng lao động tăng thêm hằng năm.

Cũng trong 10 năm qua, mỗi năm đã giải quyết việc làm bình quân cho khoảng 1,5-1,6 triệu lao động trong và ngoài nước, số lao động ngoài nước giải quyết được khoảng 10% số này. Từ năm 2016 đến nay, con số lực lượng lao động đi làm việc ở nước ngoài gia tăng từ khoảng 40.000 cho đến năm cao nhất khoảng 120.000 vào năm 2019, đến năm 2020, 2021 có giảm do dịch bệnh và hiện nay đang tiếp tục tăng trở lại. Ước tính năm 2022, khoảng 80.000 lao động. Thu nhập NLĐ làm việc ở nước ngoài tương đối ổn định, bình quân 200 triệu đồng người/năm cao hơn nhiều so với làm việc trong nước cùng ngành nghề.

Giảm thiểu lao động không theo hợp đồng

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, theo ông Đỗ Ngọc An, vẫn còn một số tồn tại, hạn chế như: Việc sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện hệ thống pháp luật còn chậm; chưa xây dựng được quy hoạch, chiến lược nên hiệu quả công tác đưa NLĐ và chuyên gia đi làm việc ở nước ngoài còn thấp. Đặc biệt, tỉ lệ lao động có tay nghề còn thấp, số lượng lao động chuyên gia đi làm việc ở nước ngoài chưa nhiều…

Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Phó trưởng Ban Thường trực Ban Chỉ đạo Đào Ngọc Dung cho biết trong điều kiện tình hình trong nước và thế giới có nhiều thay đổi, việc tiếp tục tổ chức thực hiện có hiệu quả các chủ trương, Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng về Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021-2030 của Đảng, trong đó đối với những vấn đề liên quan đến lao động ngoài nước cần quán triệt, đó là: Đổi mới phương pháp tiếp cận trong xây dựng và thực hiện pháp luật, chính sách lao động, việc làm bám sát với thực tiễn phát triển kinh tế - xã hội của đất nước và xu hướng của thời đại; gắn trực tiếp các mục tiêu, chỉ tiêu về lao động, việc làm với mục tiêu phát triển kinh tế; nâng cao chất lượng của lao động đưa đi làm việc ở nước ngoài. Xét vai trò và tầm quan trọng, Ban Bí thư Trung ương Đảng đã đưa nội dung Tổng kết Chỉ thị 16 vào Chương trình làm việc năm 2022.

Để bảo đảm chất lượng Đề án tổng kết Chỉ thị 16 cũng như thời gian trình Ban Bí thư theo đúng kế hoạch, tại hội nghị, các đại biểu đã kiến nghị tăng cường quản lý, bảo hộ công dân di cư tự do sang nước láng giềng làm ăn buôn bán; giảm thiểu lao động đi làm việc ở nước ngoài không theo hợp đồng; chính sách hỗ trợ NLĐ đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng; tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy Đảng đối với công tác NLĐ đi làm việc ở nước ngoài trong tình hình mới…