"Cụ Tượng" của họa sĩ Bùi Chát

37 bức tranh triển lãm của Bùi Chát

Triển lãm "Cụ Tượng" của họa sĩ Bùi Chát diễn ra từ ngày 14 đến ngày 20-11 tại 22 Gallery & Artonis (TP HCM). 37 tranh sơn dầu trên canvas (sáng tác từ 2019 đến 2025) của họa sĩ Bùi Chát được trưng bày tại triển lãm là sản phẩm hợp tác của họa sĩ với nhà thơ Lê Văn Đồng.

"Cụ Tượng" được đánh dấu giai đoạn chín muồi trong hành trình hội họa của Bùi Chát - người từng được biết đến trước hết với tư cách một nhà thơ rồi dần lặng lẽ chuyển mình thành họa sĩ toàn thời gian. Nếu ở thơ, anh từng buông chữ để thở, thì ở hội họa, anh vung cọ để sống. "Cụ Tượng" là kết tinh của nhu cầu ấy - vẽ không để minh họa, cũng không để trang trí, mà để tồn tại.

Tên gọi "Cụ Tượng" do chính Bùi Chát đặt cho loạt tranh ở triển lãm này. Hoặc nói cách khác "Cụ Tượng" là cách anh định nghĩa lại hội họa và nhìn lại việc thực hành hội họa của mình.

Anh lý giải: "Tôi không trừu tượng hóa thế giới. Khi vẽ, tôi chỉ cụ thể hóa những trừu tượng vốn có sẵn trong tôi. Tranh, với tôi, không để minh họa cho ý tưởng, cũng không để trang trí. Nó là nhật ký, nhưng thay vì chữ, tôi dùng màu sắc".

Không cố gắng diễn tả, không tìm kiếm hình tượng, mỗi bức tranh của Bùi Chát được hình thành như một khoảnh khắc ngưng đọng - nơi cái mù mờ trong tâm thức vừa chạm tới hình thể.

Bùi Chát với những tác phẩm ấn tượng

Các tác phẩm trong "Cụ Tượng" được sáng tác từ năm 2019 đến nay. Trên chất liệu sơn dầu và oilstick, Bùi Chát thử nghiệm nhiều cách xử lý: vẽ khô, vẽ ướt, phủ lớp dày, kéo loãng, thậm chí để các vệt sơn chảy tràn hoặc cào xước trực tiếp lên toan.

Chất liệu sơn dầu - vốn gắn liền với truyền thống hàn lâm phương Tây - được anh sử dụng như một ngôn ngữ hoàn toàn riêng: thô ráp, tức thì, không đánh bóng. Ở đây, sơn dầu không còn là công cụ để tạo hình mà trở thành phương tiện để giữ lại vết tích của cảm xúc.

Mỗi lớp sơn, mỗi đường cọ đều ghi lại quá trình họa sĩ đối thoại với chính mình. Có bức được hoàn thành trong vài giờ, cũng có bức được phủ đi phủ lại nhiều tháng - tất cả đều lưu giữ hơi thở của thời gian.

Bùi Chát gọi đó là những "điểm dừng tạm thời của cái vô tận" - nơi khối hỗn độn bên trong được cụ thể hóa trong giây phút, rồi tiếp tục biến đổi. Triển lãm được dàn dựng tối giản, tạo cảm giác như bước vào một căn phòng hơi thở. Từng bức tranh được bố trí cách nhau vừa đủ để người xem có thể đứng lặng, đối diện với chúng như đối diện với chính mình.

Với "Cụ Tượng" Bùi Chát không chỉ giới thiệu loạt tác phẩm mới, mà còn giới thiệu một cách tư duy mới: hội họa như hành động của sự sống, chứ không phải minh chứng cho kỹ thuật hay khái niệm. Và có lẽ, trong sự giản dị đến cực điểm đó, hội họa lại tìm thấy ý nghĩa đầu tiên của mình.