Đề xuất miễn trừ trách nhiệm hành chính khi thử nghiệm các giải pháp công nghệ mới ở Đà Nẵng

Ngày 12-6, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về một số vấn đề lớn về tiếp thu, giải trình dự thảo nghị quyết của Quốc hội về tổ chức chính quyền đô thị và thí điểm một số cơ chế, chính sách phát triển TP Đà Nẵng.

Báo cáo giải trình, tiếp thu về nội dung cho phép thử nghiệm có kiểm soát các giải pháp công nghệ mới (khoản 2 Điều 14), Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Lê Quang Mạnh cho biết có một số ý kiến đại biểu Quốc hội đề nghị không quy định việc miễn trừ trách nhiệm pháp lý trong dự thảo nghị quyết.

Bên cạnh đó, có ý kiến đề nghị cân nhắc việc miễn trừ trách nhiệm dân sự theo hướng quy định theo Điều 23 của Luật Khoa học công nghệ về miễn thiệt hại đối với Nhà nước; tuy nhiên, đối với thiệt hại cho công dân, đề nghị nghiên cứu quy định theo hướng UBND TP Đà Nẵng hỗ trợ bồi thường từ ngân sách.

Cũng có ý kiến đề nghị trước khi thực hiện trong từng năm, UBND TP Đà Nẵng có báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét phê duyệt, chấp thuận danh mục thử nghiệm có kiểm soát các giải pháp công nghệ mới.

Về việc này, Chính phủ đề nghị cho phép quy định miễn trừ trách nhiệm trong thử nghiệm có kiểm soát, vì dự thảo có quy định về quy trình quản lý rủi ro khá chặt chẽ. Mặt khác, đối với các giải pháp công nghệ mới, ngay cả khi bảo đảm đúng quy định, việc thử nghiệm có kiểm soát vẫn chứa đựng các yếu tố rủi ro, không lường trước được.

Trên cơ sở nghiên cứu Luật Khoa học và công nghệ, dự thảo bổ sung quy định làm rõ nội dung miễn trừ trách nhiệm dân sự trong trường hợp gây thiệt hại. Vì vậy, để khuyến khích các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân tích cực tham gia thử nghiệm có kiểm soát, thúc đẩy đổi mới công nghệ, cho phép quy định miễn trừ trách nhiệm trong thử nghiệm có kiểm soát là cần thiết.

Trong khi đó, đa số ý kiến trong Thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách đề nghị cân nhắc, vì đối với việc miễn trừ trách nhiệm pháp lý có thể dẫn đến tùy tiện, lạm dụng trong áp dụng và tổ chức thực hiện pháp luật… Do vậy, cơ quan thẩm tra đề nghị bỏ quy định về miễn trừ trách nhiệm trong dự thảo nghị quyết.

Tại phiên họp, đa số các ý kiến trong Ủy ban Thường vụ Quốc hội đồng ý áp dụng miễn trừ nhưng giới hạn ở mức độ phù hợp.

Theo Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định, khi triển khai chủ trương này, cần áp dụng biện pháp miễn trừ nhưng chỉ áp dụng ở mức độ giới hạn nhất định. Theo ông, với hình sự thì không miễn trừ, còn trách nhiệm dân sự với Nhà nước có thể miễn trừ, nhưng dân sự với dân là không được miễn trừ.

"Nhà khoa học nghiên cứu, gây thiệt hại cho dân thì phải đền bù cho dân chứ không miễn trừ được. Còn nếu nhà nước bảo miễn trừ thì bỏ tiền ra bồi thường cho dân. Miễn trừ nhưng không được gây thiệt hại cho các tổ chức, cá nhân khác ngoài Nhà nước, còn nếu bỏ hết mà không miễn trừ thì không khuyến khích được" - ông Nguyễn Khắc Định nói.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cũng cho rằng nếu cho phép chính sách đặc thù thì phải có điều khoản về miễn trừ trách nhiệm. Hai điều này đi với nhau như hình với bóng, cũng là thông lệ quốc tế.

"Thử nghiệm bao giờ cũng có rủi ro, vì chưa lường trước được, nếu không có điều khoản nào về miễn trừ thì không ai dám làm. Nên phải có miễn trừ nhưng phải rà soát, để quy định cho chặt chẽ, theo định hướng chỉ miễn trừ hành chính, trách nhiệm dân sự, kỷ luật, chứ không miễn trừ trách nhiệm hình sự" - ông Hoàng Thanh Tùng phát biểu.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật cũng lưu ý đây là miễn trừ rủi ro đối với thiệt hại với nhà nước, còn với tổ chức, cá nhân khác có thiệt hại thì vẫn phải bồi thường. Ông Tùng cũng đề nghị cần tham khảo thêm Luật Thủ đô để quy định cho chặt chẽ.