Đề xuất mở rộng đối tượng được ưu tiên vay vốn đi lao động nước ngoài

Hồ sơ dự án Luật Việc làm (sửa đổi) vừa được Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đã gửi sang Bộ Tư pháp thẩm định, để tiếp tục hoàn thiện trước khi trình Chính phủ. So với Luật Việc làm năm 2013, dự thảo này có một số nội dung sửa đổi, bổ sung lớn. Đáng chú ý, ở lần sửa đổi này, cơ quan soạn thảo đề xuất bổ sung thêm nhiều đối tượng được hỗ trợ vay vốn đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng.

Tại Luật Việc làm năm 2013 quy định đối tượng vay vốn đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng chỉ giới hạn tại 5 nhóm lao động gồm: Người dân tộc thiểu số; Lao động thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo; Lao động bị thu hồi đất nông nghiệp; Thân nhân người có công với cách mạng. Trong khi đó, trên thực tế một số nhóm đối tượng khác như thanh niên hoàn thành nghĩa vụ quân sự, nghĩa vụ công an, thanh niên tình nguyện hoàn thành các nhiệm vụ thực hiện chương trình, dự án phát triển kinh tế xã hội và các đối tượng lao động khác chưa được quy định hoặc theo quy định của từng địa phương, chưa đảm bảo bình đẳng về cơ hội tiếp cận nguồn tín dụng ưu đãi để đi làm việc ở nước ngoài.

Mặt khác, hiện nay, nhiều địa phương đã ký các thỏa thuận đưa lao động đi làm việc ở nước ngoài với các cơ quan có thẩm quyền ở nước ngoài (theo hình thức thời vụ) nhưng chưa được quy định cụ thể trong Luật nên nhiều lao động cũng chưa được tiếp cận nguồn vốn.

Theo báo cáo tổng kết thi hành Luật Việc làm 2013, từ năm 2017 đến nay, mới hỗ trợ được gần 1.800 lao động.

Vì vậy, trong lần sửa đổi này, ngoài 5 nhóm được hỗ trợ theo quy định của luật hiện hành, ban soạn thảo đề xuất sửa đổi, bổ sung quy định về đối tượng vay vốn đi làm việc ở nước ngoài bao gồm: (1) Người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng và (2) Người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo thỏa thuận giữa cơ quan quản lý nhà nước về việc làm cấp tỉnh với cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài. 

Bên cạnh đó, sửa đổi, bổ sung quy định về ưu tiên các đối tượng sau: Người lao động là người dân tộc thiểu số; người thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo, hộ có mức sống trung bình; Người lao động là thân nhân người có công với cách mạng; Người lao động thuộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo; Người lao động có đất thu hồi; Người lao động là thanh niên hoàn thành nghĩa vụ quân sự, nghĩa vụ công an, thanh niên tình nguyện sau khi kết thúc chương trình, đề án, dự án, trí thức trẻ tình nguyện sau khi hoàn thành nhiệm vụ công tác tại các khu kinh tế - quốc phòng.

Với phương án này, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội cho rằng sẽ phát sinh tăng chi phí hỗ trợ đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng đối với các đối tượng.

Trong giai đoạn 2016-2020, cả nước đưa được 627 nghìn lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng, bình quân 125 nghìn lao động/năm, tập trung chủ yếu tại các thị trường có thu nhập tốt, công việc ổn định như: Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan (Trung Quốc)…

Năm 2021, do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19, nhiều thị trường lao động nước ngoài đã tạm ngừng, hoặc hạn chế tiếp nhận lao động Việt Nam nhập cảnh, nên số lượng đưa đi giảm sút nhiều (45 nghìn lao động).

Tuy nhiên, đến năm 2022, nhiều quốc gia đã mở cửa tạo cơ hội đưa lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài, riêng năm 2022 là 142.779 lao động và năm 2023 là 159.986 lao động. Qua đó, đã góp phần quan trọng tạo việc làm, tăng thu nhập, giảm nghèo bền vững. Đồng thời, là một nguồn cung lao động chất lượng khi về nước.

Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội cho biết công tác đưa lao động đi làm việc ở nước ngoài được xác định là một trong những kênh quan trọng góp phần giải quyết việc làm, thoát nghèo bền vững.