Doanh nghiệp cần sự ổn định của chính sách

Sáng 16-5, Quốc hội (QH) thảo luận ở hội trường về dự thảo Nghị quyết (NQ) của QH về cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân (dự thảo NQ). Dự thảo NQ này nhằm cụ thể hóa NQ số 68-NQ/TW ngày 4-5-2025 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân (NQ 68). Dự thảo sẽ được QH xem xét thông qua vào phiên họp sáng nay (17-5).

Cần gỡ nhiều điểm nghẽn

Theo đại biểu (ĐB) Tạ Văn Hạ, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội, doanh nghiệp (DN) tư nhân hiện nay có rất nhiều điểm nghẽn cần tháo gỡ mới phát triển được. NQ 68 của Bộ Chính trị không chỉ là bước đột phá, đổi mới tích cực và tiến bộ, mà còn tạo động lực thúc đẩy, khơi thông nguồn lực nội sinh đầy tiềm năng để phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới.

Tuy nhiên, ông Hạ nhìn nhận một số quy định nêu tại dự thảo NQ "chưa đủ mạnh". DN rất cần sự ổn định của chính sách. DN mới khởi nghiệp thì rất khó khăn về mọi điều kiện nhưng chính sách lại không ổn định, liên tục thay đổi, chính sách phải 5 năm, 10 năm, 15 năm thậm chí dài hơn thì khởi nghiệp mới thành công.

"Bây giờ vừa đầu tư nguồn lực, các thứ thì chính sách lại thay đổi coi như lại quay về điểm xuất phát thì rất khó" - ông Hạ nói.

ĐB Nguyễn Thị Thủy (đoàn Bắc Kạn), Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp, cho rằng không áp dụng hồi tố quy định bất lợi với DN là nguyên tắc chung của Bộ Luật Hình sự và Luật Xử phạt vi phạm hành chính, áp dụng cho mọi cá nhân, tổ chức, không phải chính sách đặc thù, đặc biệt, vì vậy không cần ghi trong NQ này. Tương tự, đề nghị bỏ quy tắc bảo đảm suy đoán vô tội trong xử lý vi phạm, do đã quy định tại Hiến pháp, Bộ Luật Tố tụng Hình sự.

ĐB Thủy đề nghị áp dụng NQ số 164/2024 của QH, cho phép thí điểm với các vụ án kinh tế tư nhân, để DN tư nhân đặt tiền bảo đảm gỡ phong tỏa tài sản và được tiếp tục khai thác tài sản đó.

Còn ĐB Nguyễn Văn Thân (đoàn Thái Bình), Chủ tịch Hiệp hội DN nhỏ và vừa Việt Nam, kiến nghị bổ sung nhiệm vụ, trách nhiệm của cơ quan thực thi công vụ để phát triển kinh tế tư nhân, tránh tình trạng xin - cho, trên bảo dưới không nghe". Khi NQ có nội dung này, DN làm việc với cơ quan thực thi công vụ sẽ thuận lợi hơn, sai bên nào thì bên đó chịu trách nhiệm.

ĐB Khương Thị Mai (đoàn Nam Định) đề nghị nghiên cứu bãi bỏ giấy chứng nhận đầu tư, chỉ giữ lại chính sách ưu đãi đầu tư, danh mục ngành nghề các ngành đầu tư kinh doanh có điều kiện...

Phân định rõ trách nhiệm

Tại điều 5 dự thảo NQ đề xuất các nguyên tắc xử lý vi phạm và giải quyết các vụ việc trong hoạt động kinh doanh.

ĐB Trần Hoàng Ngân (đoàn TP HCM) đánh giá đây là nội dung các doanh nhân rất quan tâm, nhất là vấn đề làm rõ trách nhiệm của pháp nhân với trách nhiệm cá nhân, cũng như phân định giữa trách nhiệm hình sự với trách nhiệm hành chính. Ông đề nghị Chính phủ nên rà soát lại toàn bộ những bộ luật, nghị định, thông tư liên quan, vì việc rà soát những quy định này là rất quan trọng với các doanh nhân.

Về mục tiêu có 2 triệu DN vào năm 2030, theo ông Ngân, cần có các giải pháp rất đặc biệt, trong đó có chính sách hỗ trợ hộ kinh doanh cá thể chuyển lên mô hình DN. Về chính sách hỗ trợ lãi suất, cần quy định rõ ràng hơn, để các ngân hàng có thể giải ngân, bởi thời gian qua có nhiều chính sách liên quan lãi suất, hỗ trợ nguồn vốn nhưng thực thi không như kỳ vọng.

ĐB Trần Anh Tuấn (đoàn TP HCM) đề nghị phải áp dụng theo thủ tục đầu tư rút gọn để xử lý nhanh các các thủ tục đầu tư cũng như đưa vốn vào trong nền kinh tế nhanh hơn.

ĐB Nguyễn Thị Việt Nga (đoàn Hải Dương) đồng tình với chủ trương chuyển mạnh từ tiền kiểm sang hậu kiểm. Do đó, cần bổ sung các yêu cầu cụ thể cho hệ thống hậu kiểm, đồng thời cần quy định rõ các ngành, lĩnh vực bắt buộc áp dụng tiền kiểm dựa trên mức độ rủi ro và kinh nghiệm quốc tế, tránh tình trạng kiểm soát tràn lan hoặc thiếu chặt chẽ.

Bảo đảm chi đúng, chi trúng

Trong dự thảo NQ về một số cơ chế, chính sách đặc biệt tạo đột phá trong xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật, Chính phủ đề xuất thực hiện cơ chế, chính sách đặc biệt về tài chính với định mức vượt trội và khoán chi theo nhiệm vụ, hoạt động trong công tác xây dựng pháp luật.

Phụ lục dự thảo nêu rõ mức khoán chi cho việc xây dựng một bộ luật mới; bộ luật thay thế bộ luật hiện hành (từ xây dựng đến thông qua) là 20 tỉ đồng; luật mới, luật thay thế luật hiện hành là 18 tỉ đồng; bộ luật sửa đổi, bổ sung là 10 tỉ đồng…; NQ thí điểm của QH là 7 tỉ đồng; NQ của QH là 4,5 tỉ đồng… Trong đó, khâu xây dựng, soạn thảo, thẩm định, trình chiếm 70% mức khoán chi; còn 30% dành cho khâu thẩm tra, thông qua.

Mức khoán cho xây dựng một nghị định của Chính phủ là từ 1,3 tỉ đến 2,4 tỉ đồng; NQ của Chính phủ là từ 530 triệu đến 630 triệu đồng…; mức khoán chi cho xây dựng mỗi thông tư là 550 triệu đồng; thông tư liên tịch là 600 triệu đồng…

Thảo luận, ĐB Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) bày tỏ băn khoăn với việc những người làm trong công tác xây dựng pháp luật đã được hưởng các chế độ, chính sách thông thường, nay thêm mức khoán chi lớn như trên cần cân nhắc kỹ, bảo đảm chi đúng, chi trúng đối tượng.

ĐB Nguyễn Lâm Thành (đoàn Thái Nguyên) cho rằng có tình trạng ban hành văn bản quy phạm pháp luật gây cản trở, là rào cản hoạt động sản xuất - kinh doanh của người dân, DN nhưng xử lý trách nhiệm chưa thỏa đáng. Do đó, cần chế tài xử lý trách nhiệm cả hành chính và hình sự đối với người quyết định, người tham gia xây dựng pháp luật mà gây cản trở, tạo rào cản.

Phát biểu giải trình, làm rõ một số vấn đề ĐB nêu, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh cho biết cơ quan soạn thảo sẽ rà soát, giảm mức khoán chi cho phù hợp, tránh cao hơn so với mặt bằng chung cũng như tạo sự khác biệt với các công tác khác.

Hôm nay, 17-5, QH thảo luận về dự án Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa; dự án Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quốc tịch Việt Nam. Biểu quyết thông qua 2 NQ của QH về: cơ chế, chính sách phát triển kinh tế tư nhân; một số cơ chế, chính sách đặc biệt, tạo đột phá trong xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật.