Quyết định 13/2024 của Thủ tướng Chính phủ đã nêu rõ danh mục 2.166 cơ sở phải nộp báo cáo kiểm kê khí nhà kính từ ngày 1-10-2024. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp (DN) chưa thuộc danh mục này cũng chủ động kiểm kê.
Giảm phát thải giúp giảm chi phí
Đầu tháng 4-2025, 2 DN chủ lực của Tập đoàn TH là Công ty CP Sữa TH và Công ty TNHH Nước tinh khiết Núi Tiên đã được chứng nhận đạt trung hòa carbon theo tiêu chuẩn PAS 2060:2014.
Đây là lần đầu tiên DN Việt Nam được Control Union, tổ chức chứng nhận quốc tế độc lập, chứng nhận tiêu chuẩn này. Nhờ kiểm kê phát thải khí nhà kính theo Tiêu chuẩn nghị định thư DN, tổng lượng phát thải được trung hòa tại Công ty CP Sữa TH là 26.670,14 tấn CO2 và Công ty TNHH Nước tinh khiết Núi Tiên là 11.631,68 tấn CO2.
Ông Nguyễn Văn Năng - Giám đốc Nhà máy Nước tinh khiết, thảo dược và Hoa quả Núi Tiên thuộc Công ty TNHH Nước tinh khiết Núi Tiên - cho hay bên cạnh sử dụng hệ thống điện mặt trời mái nhà, nhà máy còn chuyển đổi nhiên liệu lò hơi từ dầu DO sang nhiên liệu sinh khối, giúp giảm 80% lượng khí thải CO2. Nhà máy còn thực hiện nhiều giải pháp giảm nhựa như loại bỏ màng co nắp chai, giảm độ dày của nhãn mác nhựa, giảm lượng keo dán cho ống hút..., qua đó giảm 600 tấn nhựa/năm.
Tại Công ty CP Công Nông nghiệp Tiến Nông (chuyên sản xuất phân bón), Tổng Giám đốc Nguyễn Hồng Phong cũng cho biết đã thuê đơn vị kiểm kê khí nhà kính để biết lượng phát thải mỗi năm. Nhờ vậy, năm 2024, DN giảm được 40% lượng phát thải carbon, năm nay phấn đấu giảm thêm 20%.
"Nếu không giảm phát thải từ bây giờ, chúng tôi có thể phải tốn thêm rất nhiều tiền để mua chứng chỉ carbon khi quy định về bắt buộc giảm phát thải có hiệu lực" - ông Phong so sánh.
Tháng 7-2025, Hội DN Hàng Việt Nam Chất lượng cao đã trao gói tài trợ hơn 1 tỉ đồng cho 9 HTX, DN vừa và nhỏ trong chương trình "Kích hoạt chuyển đổi xanh". Mỗi HTX, DN được nhận 120 triệu đồng với nhiều hạng mục hỗ trợ như đào tạo nhận thức về chuyển đổi xanh, tư vấn xây dựng hệ thống quản lý chất lượng, kiểm kê khí nhà kính...
Ông Lê Văn Nam, thành viên HĐQT HTX Dịch vụ Nông nghiệp Mỹ Long (Đồng Tháp) - một trong những đơn vị nhận gói tài trợ, cho hay HTX đã đón đoàn xuống khảo sát và tự tin việc chuyển đổi xanh sẽ diễn ra thuận lợi. Với mô hình sản xuất tuần hoàn, hạn chế tối đa rác thải, HTX đang chuẩn bị báo cáo sáng kiến với Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Đồng Tháp.
"Chúng tôi mong các giải pháp chuyển đổi xanh đạt chứng nhận sẽ được công bố trên bao bì sản phẩm, thể hiện tính chủ động của HTX khi đi trước nhu cầu của thị trường" - ông Nam bày tỏ.
Công ty CP Phúc Sinh mới đây cũng thông báo thực hiện kiểm kê khí nhà kính theo tiêu chuẩn quốc tế ISO 14064-1:2018 cho toàn bộ 6 nhà máy sản xuất hồ tiêu và cà phê chưa thuộc danh mục bắt buộc. Ông Phan Minh Thông, Chủ tịch HĐQT công ty, cho hay DN hướng tới sản xuất cà phê không phát thải và đạt tín chỉ carbon.
"Mục tiêu của chúng tôi là giảm phát thải CO2 theo từng giai đoạn, đến năm 2030 đạt chứng nhận Carbon Neutral và tiến tới Net Zero vào năm 2050, đăng ký và tham gia thị trường tín chỉ carbon tự nguyện" - ông Thông cho biết.
Khảo sát hoạt động của doanh nghiệp thuộc chương trình “Kích hoạt chuyển đổi xanh” do Hội Doanh nghiệp Hàng Việt Nam chất lượng cao triển khaiẢnh: AN NA
Quản trị carbon theo dữ liệu
TS Nguyễn Tuấn Quang, Phó Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu - Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NN-MT), thông tin 2.166 cơ sở phát thải lớn trên cả nước hiện chiếm khoảng 46% tổng lượng phát thải quốc gia. Việc triển khai kiểm kê khí thải tại các DN là cơ sở quan trọng để xây dựng các cơ chế giảm nhẹ carbon, đồng thời chuẩn bị dữ liệu và kinh nghiệm để vận hành thị trường carbon.
Theo ông Quang, Bộ NN-MT đang phối hợp với các tổ chức quốc tế xây dựng hệ thống dữ liệu nền, khung pháp lý và hướng dẫn kỹ thuật cho từng lĩnh vực. Hệ thống đo đạc, báo cáo và thẩm định phát thải khí nhà kính là cơ sở để vận hành thị trường carbon từ năm 2029, góp phần minh bạch hóa và nâng cao hiệu quả chính sách giảm phát thải quốc gia.
PGS-TS Mai Văn Trịnh, Viện trưởng Viện Môi trường nông nghiệp, cho rằng đo đạc và báo cáo phát thải (MRV) là "xương sống" của quản trị carbon hiện đại. Việt Nam đang áp dụng 3 nhóm phương pháp gồm: đo trực tiếp, tính toán theo hướng dẫn của Cơ quan toàn cầu đánh giá về khoa học liên quan đến biến đổi khí hậu (IPCC) và mô hình hóa.
Năm 2025 đánh dấu bước ngoặt quan trọng khi Chính phủ phê duyệt Đề án thành lập thị trường carbon trong nước. Theo đó, sau giai đoạn thí điểm từ năm 2025-2028 sẽ vận hành chính thức sàn giao dịch vào năm 2029, cho phép các tổ chức, DN trao đổi, mua bán tín chỉ carbon. Ngoài ra, Nghị định 119/2025 của Chính phủ cũng đã bổ sung và hoàn thiện khung pháp lý cho thị trường này khi quy định rõ trách nhiệm của các bộ, ngành, địa phương, DN trong kiểm kê, báo cáo phát thải và khuyến khích các mô hình tự nguyện, sáng tạo.
PGS-TS Mai Văn Trịnh nhìn nhận nếu ngành nông nghiệp làm tốt việc đo đạc, báo cáo phát thải và tham gia thị trường carbon sẽ mở ra nguồn thu mới từ tín chỉ carbon, giúp nông dân và DN có thêm động lực đầu tư vào sản xuất xanh.
Ông Võ Minh Quân, Ban Dự án Hàng Việt Nam chất lượng cao chuẩn hội nhập - Hội DN Hàng Việt Nam chất lượng cao, nêu một số quy trình sản xuất có thể thay đổi để giảm phát thải, chẳng hạn ủ phụ phẩm nông nghiệp nhằm hạn chế sinh ra khí metan. Ngoài ra, một số DN, HTX có thể trồng thêm cây xanh để bù trừ lượng carbon thải ra từ nhà máy, hướng tới giao dịch tín chỉ carbon trong tương lai.
Bài toán cân đối cung - cầu
Ông Hoàng Anh Dũng, Giám đốc Công ty TNHH Tư vấn Đầu tư và Thương mại Intraco, nhìn nhận để vận hành thí điểm thị trường carbon, khó khăn nhất là hài hòa cung - cầu. Theo đó, phải có dự án tín chỉ carbon chất lượng tốt đưa vào hệ thống tín chỉ, tạo nguồn cung để bán cho các DN có nhu cầu lớn trong lĩnh vực sản xuất sắt thép, xi-măng, nhiệt điện...
"Tuy vậy, nhiều DN, nhất là DN quy mô nhỏ, vẫn ngại làm các dự án tín chỉ carbon do chi phí đăng ký lớn, nếu làm thì không có lãi" - ông Dũng nêu thực tế.
ĐƠN VỊ ĐỒNG HÀNH
và quét mã QR
Bình luận (0)