Đồng loạt nhiều giải pháp

Tại Công điện số 159 ngày 7-9 về định hướng chỉ đạo, điều hành chính sách tài khóa, chính sách tiền tệ, Thủ tướng Chính phủ tiếp tục yêu cầu Ngân hàng Nhà nước điều hành chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt, phối hợp hài hòa, chặt chẽ với chính sách tài khóa và các chính sách vĩ mô khác, góp phần ưu tiên thúc đẩy tăng trưởng gắn với giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế.

Hiện nay, Việt Nam đang đặt mục tiêu tăng trưởng GDP cao, ít nhất là 8% cho năm 2025 và hai con số trong những năm tiếp theo. Việt Nam đang có xu hướng chuyển từ mô hình tăng trưởng dựa vào xuất khẩu sang tăng trưởng dẫn dắt bởi đầu tư công. Điều này có nghĩa là các chính sách tài khóa và tiền tệ đang có xu hướng mở rộng hơn.

Chính sách tiền tệ trong giai đoạn 10 năm qua của Việt Nam vẫn là đa mục tiêu. Cùng với kiểm soát lạm phát và ổn định giá trị tiền đồng, Ngân hàng Nhà nước đôi khi phải gánh thêm mục tiêu hỗ trợ tăng trưởng thông qua các kênh thúc đẩy, định hướng tín dụng và hỗ trợ lãi suất... Dù đã kiểm soát lạm phát và ổn định tỉ giá thời gian qua, nhưng công cụ lãi suất điều hành ít tác động thực tế; chất lượng tín dụng và đích đến của dòng vốn còn chưa hiệu quả... Tất cả những điều này tạo thêm thách thức cho việc nới lỏng chính sách tiền tệ để hỗ trợ tăng trưởng.

Với những hạn chế hiện hữu, việc tăng cường đầu tư vào cơ sở hạ tầng và nguồn nhân lực với quy mô lớn đặt ra thách thức không nhỏ. Theo đó, để có đủ nguồn lực tài chính cho các dự án hạ tầng lớn - yếu tố then chốt để đạt được mục tiêu tăng trưởng kinh tế cao - Việt Nam cần thực hiện đồng thời nhiều giải pháp quan trọng.

Đầu tiên là phải thu hẹp đáng kể chi thường xuyên của bộ máy nhà nước, nâng cao hiệu quả hoạt động của bộ máy. Bởi khi chúng ta kiểm soát chặt chẽ các khoản chi kém hiệu quả sẽ tiết kiệm được một lượng vốn lớn, có thể tái phân bổ cho đầu tư phát triển hạ tầng.

Kế đến là tích cực tìm kiếm các nguồn thu bền vững mới để thay thế một phần cho các nguồn thu truyền thống. Đơn cử, nghiên cứu đánh thuế bất động sản bỏ hoang/hoặc đánh thuế căn nhà thứ hai trở đi... sẽ hạn chế đầu cơ và găm giữ bất động sản; tạo ra nguồn thu ổn định để tái đầu tư vào phát triển cơ sở hạ tầng tại địa phương. Nguồn thu này cũng mở ra cơ hội để Việt Nam cắt giảm các loại thuế khác như thuế thu nhập doanh nghiệp (DN) và thuế thu nhập cá nhân.

Với xuất khẩu, Việt Nam nên áp dụng chính sách ưu đãi thuế thu nhập DN dựa trên tỉ lệ nội địa hóa của các DN xuất khẩu. Đây là một công cụ hiệu quả để phát triển công nghiệp phụ trợ và tăng cường khả năng chống chịu của nền kinh tế.

Đặc biệt, Ngân hàng Nhà nước phải độc lập và chủ động hơn trong điều hành chính sách tiền tệ, để tránh tạo ra các cú sốc lạm phát và bong bóng bất động sản.