Đưa tiền số vào khuôn khổ

cùng với kế hoạch thí điểm sàn giao dịch tài sản số và xây dựng trung tâm tài chính quốc tế, thị trường tiền số Việt Nam được kỳ vọng sẽ minh bạch hơn.

Việt Nam đang đứng trước một bước ngoặt trong việc định hình thị trường tài sản số. Dự kiến, 5 sàn giao dịch tài sản số sẽ được cấp phép hoạt động thí điểm. Bộ Tài chính đang soạn thảo nghị quyết thí điểm để trình Chính phủ xem xét. Đây không chỉ là nền tảng để tạo lập một kênh đầu tư hợp pháp mà còn mở ra nhiều lợi ích to lớn, như: tăng nguồn thu thuế, thu hút dòng vốn ngoại, tạo cơ hội tiếp cận vốn cho các start-up công nghệ,…

Vấn đề đặt ra là Việt Nam có nên ưu tiên tự xây dựng các sàn giao dịch hay cấp phép cho các sàn quốc tế đủ chuẩn? Thực tế, chúng ta đã có nhiều kinh nghiệm liên quan việc cấp phép ở các lĩnh vực mới, như sandbox, fintech... Với bối cảnh hiện nay, Việt Nam nên đi theo hướng "vừa nhanh vừa chậm" - nghĩa là vừa mở cửa cho các sàn giao dịch tài sản số nước ngoài để học hỏi công nghệ mới, kinh nghiệm quản lý và cơ chế vận hành; vừa khuyến khích, mở cửa cho sàn trong nước cùng phát triển.

Khi sàn giao dịch tài sản số hoạt động, để bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng thì trách nhiệm chính thuộc về cơ quan quản lý nhà nước. Trong quá trình cấp phép, cơ quan chức năng có thể đưa ra các biện pháp như: Đơn vị thành lập sàn phải có đủ kinh nghiệm về quản lý, vận hành; phải đạt tiêu chí an toàn, bảo mật, an ninh mạng…

Trên thế giới, các sàn giao dịch tiền số ở Hồng Kông - Trung Quốc, Dubai - UAE, Singapore… đều có cơ chế cấp phép cho nhà cung cấp dịch vụ tài sản ảo. Mới đây, một số nơi đã điều chỉnh cơ chế cấp phép theo hướng chặt chẽ hơn, như yêu cầu các sàn phải có cơ chế lưu ký bảo đảm, siết vốn pháp định cụ thể, bắt buộc thu bảo hiểm.

Tại Việt Nam, các lĩnh vực mới đều bắt buộc doanh nghiệp phải hiện diện trong nước. Vì vậy, các sàn tiền số quốc tế muốn hoạt động ở nước ta chắc chắn phải mở công ty tại Việt Nam, cùng với các quy định về cơ chế bảo hiểm, lưu ký, an ninh mạng.

Việt Nam đã có Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân và Luật An ninh mạng. Những quy định từ các luật này nếu được triển khai đồng bộ sẽ là hệ sinh thái pháp lý bảo vệ nhà đầu tư, đồng thời tạo hành lang pháp lý cho lĩnh vực tiền số phát triển mạnh mẽ.

Điểm mấu chốt trong việc xây dựng khung pháp lý quản lý sàn giao dịch tài sản số là cần chú trọng 3 đối tượng. Với nhà đầu tư, phải có khung pháp lý để bảo vệ quyền lợi. Với doanh nghiệp, cần một không gian pháp lý mở hơn so với truyền thống để thu hút đầu tư, huy động vốn trong nước và quốc tế. Với cơ quan quản lý, khi ban hành khung pháp lý thì vừa phải bảo đảm các bên liên quan tuân thủ vừa cân bằng giữa việc không quá buông lỏng, cũng không quá siết chặt.

Với khung pháp lý chặt chẽ, việc triển khai các sàn giao dịch tiền số sẽ tạo điều kiện để lĩnh vực này phát triển mạnh mẽ ở nước ta, trở thành một kênh huy động vốn quan trọng cho doanh nghiệp và nền kinh tế.