Giải bài toán để sinh viên ra trường có thể làm việc ngay

Ngày 8-11, Đại học (ĐH) Kinh tế quốc dân tổ chức hội nghị Công giới năm 2025 với sự tham dự của Ban giám đốc ĐH Kinh tế quốc dân, lãnh đạo chủ chốt của nhà trường và đông đảo doanh nghiệp.

Phát biểu tại hội nghị, PGS-TS Bùi Huy Nhượng, Giám đốc ĐH Kinh tế quốc dân nhấn mạnh năm 2025 là năm đất nước chuyển đổi mạnh mẽ với nhiều nghị quyết quan trọng của Bộ Chính trị, đặt nền tảng cho các đột phá chiến lược về phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo.

Tuy nhiên, bên cạnh nhiều cơ hội, các cơ sở giáo dục đại học cũng như doanh nghiệp cũng đang đối diện với không ít thách thức. Theo PGS-TS Bùi Huy Nhượng, chuyển đổi số và AI đang thay đổi cách doanh nghiệp vận hành, cách con người học tập và làm việc. Câu hỏi đặt ra hiện nay là làm thế nào để nhà trường và doanh nghiệp cùng "thiết kế lại" quá trình đào tạo – từ nội dung, kỹ năng đến phương thức học tập – để sinh viên ra trường có thể làm việc ngay, sáng tạo ngay, và hội nhập toàn cầu?

"Đây không chỉ là chuyện của giáo dục, mà là tương lai năng suất quốc gia"- Giám đốc ĐH Kinh tế quốc dân bày tỏ.

Về hợp tác đổi mới sáng tạo giữa đại học và doanh nghiệp, PGS-TS Bùi Huy Nhượng cho rằng trong bối cảnh các Nghị quyết mới của Đảng khuyến khích phát triển khoa học – công nghệ và đổi mới sáng tạo, chúng ta cần bàn sâu về việc hình thành các trung tâm nghiên cứu ứng dụng phòng lab đổi mới sáng tạo, và vườn ươm doanh nghiệp ngay trong lòng trường đại học. Mỗi ý tưởng, mỗi dự án nghiên cứu cần được nuôi dưỡng bằng sự tham gia của doanh nghiệp – nơi tri thức gặp thực tiễn.

Đối với mô hình liên kết "Nhà": Nhà nước - Nhà trường - Doanh nghiệp, lãnh đạo ĐH Kinh tế quốc dân đặt vấn đề, cần cụ thể hóa, làm sao để hợp tác không dừng lại ở các ký kết, mà trở thành chuỗi giá trị tri thức liên thông - nơi chính sách được kiến tạo, tri thức được lan tỏa, và doanh nghiệp được thụ hưởng giá trị thực?

Cũng theo PGS-TS Bùi Huy Nhượng, trước cam kết trung hòa carbon vào năm 2050, doanh nghiệp Việt Nam đang đứng trước yêu cầu chuyển đổi mạnh mẽ. Vấn đề đặt ra là cần hợp tác để thúc đẩy đào tạo nhân lực xanh, tư vấn chính sách xanh, và triển khai các mô hình kinh tế tuần hoàn, tài chính xanh, ESG. Đây không chỉ là xu thế, mà là trách nhiệm chung đối với thế hệ tương lai.

Tại hội nghị, ông Nguyễn Hữu Hiệu, Tổng giám đốc Fiin Group nêu lên thực tế khoảng cách giữa học thuật và nhu cầu doanh nghệp còn lớn. Sinh viên thiếu môi trường thực hành với dữ liệu thật, kỹ năng phân tích - tư duy với AI chưa phổ biến. Theo ông Hiệu, sinh viên hiện nay giỏi công cụ nhưng thiếu tư duy ứng dụng, do đó, doanh nghiệp phải tốn thời gian 3-6 tháng đào tạo lại trước khi nhân sự làm được việc. Do đó khó cạnh tranh ở thị trường khu vực và quốc tế và cơ hội AI-Data của Việt Nam bị thu hẹp, tốc độ đổi mới và chuyển đổi số chậm.

Ông Nguyễn Hữu Hiệu đề xuất 3 nhóm giải pháp trọng tâm: Đào tạo thực chiến (học phải gắn với "case" thật và dữ liệu thật, rèn năng lực, không chỉ biết công cụ mà còn phải biết ứng dụng để ra quyết định); kết nối nhà trường-doanh nghiệp và nuôi dưỡng sáng tạo, tư duy AI.

Cũng chung quan điểm nhày, ông Lưu Tiến Dũng, cựu sinh viên Khoa Luật, ĐH Kinh tế quốc dân nêu một thực trạng là sinh viên sau khi tốt nghiệp phải đào tạo lại mới làm việc được, dù chương trình đào tạo là 193 tín chỉ (trong khi các ngành luật của các trường khác chỉ học khoảng 130 tín chỉ). Do đó, ông Dũng đề xuất, ĐH Kinh tế quốc dân nên thiết kế thêm bộ môn "thực hành luật về kinh tế", để sinh có thêm kiến thức nền, có sản phẩm nhanh, có thu nhập sau khi ra trường.

TS Lê Anh Đức, Trưởng phòng Quản lý đào tạo của ĐH Kinh tế quốc dân cho biết, nhà trường đang xây dựng nội dung học phần "Chuyên đề thực tế - 4 tín chỉ" để đưa vào chương trình đào tạo chính khóa nhằm tăng hàm lượng thực tiễn trong quá trình đào tạo cho sinh viên.

Học phần sẽ được tổ chức đào tạo thông qua việc xây dựng và phát triển đội ngũ giảng viên kiêm giảng/thỉnh giảng từ các tổ chức, doanh nghiệp bên ngoài nhằm nâng cao hiệu quả của các bài tập tình huống giúp sinh viên tiếp cận sớm với môi trường thực tế…