Giải bài toán vỉa hè

Theo Sở Giao thông Vận tải TP HCM, toàn TP HCM có 4.869 đường rộng từ 5 m trở lên, trong đó 2.271 tuyến đường có vỉa hè, 929 tuyến đường vỉa hè có bề rộng từ 3 m trở lên với chiều dài 673,3 km sẽ khai thác. Dự kiến, số tiền thu được khoảng 1.522 tỉ đồng/năm (trong đó thu từ vỉa hè chiếm 63,8%). 

Hiện có hơn 900 tuyến đường chia theo 5 khu vực đủ điều kiện. Khu vực 1 có 207 tuyến; khu vực 2 có 277 tuyến; khu vực 3 có 248 tuyến; khu vực 4 có 125 tuyến và khu vực 5 có 11 tuyến thuộc huyện Cần Giờ. Hè phố đủ điều kiện thu phí phải rộng ít nhất 3 m, trong đó 1,5 m dành cho người đi bộ. Còn với lòng đường, sau khi chừa lại ít nhất 2 làn ô tô cho một chiều đi, phần còn lại phải xem xét nếu đủ điều kiện mới tổ chức các hoạt động khác ngoài mục đích giao thông.

Vỉa hè luôn là câu chuyện dài của các đô thị Việt Nam. Buôn bán nhếch nhác, lấn chiếm vỉa hè đến mức người đi bộ phải bước xuống lòng đường; nếp nghĩ vỉa hè trước nhà của ai coi như là "của riêng" nhà ấy vẫn còn sâu đậm trong cư dân đô thị cùng với những hành xử tùy tiện của cư dân trên từng mét vuông vỉa hè… đã là bài toán nan giải với nhiều chính quyền đô thị.

Hàng chục năm qua, không ít lần TP HCM bàn bạc, ra quân dọn dẹp tình trạng lấn chiếm vỉa hè. Từng có một thời làm rất gắt, thậm chí cực đoan, gây nên những dư luận đa chiều, sau đó tình hình lắng xuống và vỉa hè nhiều nơi lại nhếch nhác, bị chiếm dụng như cũ…

Lần này, để nâng cao tính khả thi, cần rút kinh nghiệm từ những bài học thất bại cũ. Cần lưu ý tập quán sinh hoạt cư dân đô thị, những thói quen không tốt phải dứt khoát loại bỏ, nhất là giữ vệ sinh môi trường, mỹ quan đô thị. Khi thực hiện phải công khai, minh bạch, công bằng, hạn chế thấp nhất tiêu cực trong thực thi, quản lý. Chú ý đặc tính của một bộ phận dân cư, lao động phi chính thức để quản lý thật tốt kinh tế vỉa hè. Vừa quản lý tốt về mặt xã hội vừa giúp người nghèo nói riêng và lao động phi chính thức nói chung có sinh kế để đủ nuôi sống bản thân và gia đình; gìn giữ những tập tính sinh hoạt cư dân đô thị với những nét đặc trưng, độc đáo.

Các thành phố lân cận như Bangkok (Thái Lan), Singapore cũng có nhiều kinh nghiệm để chúng ta học tập và hãy lấy bài học thủ đô Paris - Pháp làm ví dụ. Tại thủ đô Paris, chính quyền cho phép các hộ kinh doanh quán cà phê được kê bàn ghế bên ngoài lề đường nhưng phải tuân theo quy định bàn ghế nằm gọn trong mái hiên khoảng 3 - 6 m. Người dân và du khách vẫn vừa có thể nhâm nhi tách cà phê, ngắm đường phố. Những quán cà phê ven đường cũng đã trở thành một nét đẹp văn hóa của người Paris, đi vào thơ ca, nhạc họa, bao văn nghệ sĩ nổi tiếng toàn cầu đã từng nhâm nhi ly cà phê vỉa hè Paris trong những sớm mai…

Hy vọng lần này, TP HCM sẽ có được những kết quả tốt hơn với chủ trương gần gũi dân sinh này, cả về kinh tế và văn hóa, xã hội.