Sẽ tái diễn lạm thu

Năm học 2012-2013, TPHCM tiếp tục không tăng học phí. Dĩ nhiên, đây là thông tin tích cực song nhiều chuyên gia giáo dục cảnh báo tình trạng lạm thu sẽ tăng mạnh khi mức học phí hiện nay đã không còn phù hợp.

Trong khi Hà Nội đã áp dụng mức học phí mới và quy định mức trần tối đa đối với các khoản thu thỏa thuận giữa nhà trường với phụ huynh thì ở  TPHCM, theo khảo sát của Ủy ban MTTQ TP, hầu hết các trường đều “kêu” vì sở chưa có hướng dẫn mức thu cụ thể và các khoản phí hiện nay đã quá lạc hậu.

 

 

Bà Nguyễn Nữ Lan Hương, Hiệu trưởng Trường Mầm non 8 (quận 3), nói nhiều khoản phí trong trường mầm non chưa bằng giá giữ một chiếc xe máy. Đơn cử, phí vệ sinh các trường được phép thu là 5.000 đồng/ tháng/trẻ. Số tiền này chỉ đủ mua xà phòng rửa tay, nước lau sàn, dụng cụ tẩy rửa.

Mức học phí TPHCM đang áp dụng ở bậc nhà trẻ 50.000 đồng/tháng/trẻ, bậc mẫu giáo 40.000 đồng/tháng/trẻ, bậc tiểu học: không thu, THCS: 15.000 đồng/tháng/học sinh, THPT: 30.000 đồng/tháng/học sinh. Một hiệu trưởng phân tích: “Mức học phí này được áp dụng từ năm 1998, khi mức lương tối thiểu là 290.000 đồng. Đến nay, lương tối thiểu đã tăng lên 1.050.000 đồng cùng với các dịch vụ không ngừng tăng giá nhưng mức học phí lại giữ nguyên suốt 4 năm qua là vô lý”.

 

Bà Võ Ngọc Thu, Trưởng Phòng GD-ĐT quận 5, nhìn nhận: “Mức học phí đã quá lạc hậu, nếu các trường không nhờ đến phụ huynh thì rất khó khăn. Ví dụ, với chương trình học 2 buổi, mức thu 30.000 đồng/học sinh/tháng, bình quân mỗi giáo viên (GV) chỉ được nhận 1 triệu đồng/tháng. Mức lương quá thấp so với sức lao động bỏ ra nên nhiều GV không toàn tâm toàn ý. Mỗi trường chỉ có 2 nhân viên vệ sinh nên làm không hết việc. Nếu muốn sạch sẽ, an toàn thì phải thuê thêm người nhưng với khoản phí 10.000 đồng/tháng làm sao đủ để thuê ai”.

Bà Phạm Thúy Hà, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Nguyễn Văn Trỗi (quận 4), cho biết trường đang chờ sự cho phép của sở để thỏa thuận với phụ huynh về mức thu phí bán trú mới. Với mức thu cũ (30.000 đồng/tháng/học sinh), mỗi bảo mẫu, cấp dưỡng chỉ được trả 600.000 đồng/tháng nên rất ít người chịu làm và trường  chưa thể mở lớp bán trú. Trường cũng rất khó ký hợp đồng với GV tiếng Anh tăng cường khi chỉ được thu 10.000 đồng/tháng/học sinh.

 

Hiệu trưởng một trường THPT bức xúc: Không tăng học phí chỉ giải quyết được duy nhất vấn đề là… xoa dịu dư luận. Còn hệ lụy của nó thì đã rõ, nhất là chuyện lạm thu. Vì nguồn học phí quá thấp, chẳng có ý nghĩa gì nên sẽ phát sinh những khoản “phụ phí” còn cao gấp nhiều lần “chính phí”. Chẳng hạn, các trường sẽ áp dụng mức phí sử dụng máy lạnh, tiền hỗ trợ đời sống bảo mẫu, cấp dưỡng; lệ phí thi, tiền nha học đường; tiền đồng phục…, tiếp theo là dạy thêm, học thêm.

Bà Phạm Thúy Hà nhận định: “Chắc chắn khó tránh tình trạng thu thêm”. Bà Võ Ngọc Thu đề nghị nên tăng học phí ở bậc mầm non và THCS, cho phép nhà trường thỏa thuận với phụ huynh tăng mức thu phục vụ bán trú ở tiểu học. Chỉ khi nào GV sống được với nghề thì chất lượng giáo dục mới đi lên. Cách làm của nhiều trường ngoài công lập cũng đã được nhiều phụ huynh tán thành là thu “một cục” với cam kết không thu thêm bất kỳ khoản nào nữa, phụ huynh không thấp thỏm lo những khoản phí phát sinh. Bà Thu nói: “Nếu có tăng thì những người nghèo cũng không quá lo bởi chúng ta có chính sách miễn, giảm học phí.

 

Người hiệu trưởng biết cách quản lý sẽ biết lọc từng trường hợp nào có khả năng đóng và trường hợp nào được ưu tiên. Xã hội hóa giáo dục không có nghĩa là cào bằng mà biết khơi gợi đúng người, đúng nguồn lực”.