Nhà ở xã hội: Minh bạch, công bằng

Nhiều người còn nhớ những hình ảnh đầu tiên về nhà cho công nhân và người thu nhập thấp ở Bình Dương đăng tải những năm trước đây. Nhiều vợ chồng trẻ cười rạng rỡ trong căn nhà mới. Phải ở hoàn cảnh của họ mới thấy giá trị lớn lao của những đồng tiền mồ hôi nước mắt đổ xuống cùng bao nhọc nhằn thủ tục (và cả sự may mắn), họ mới có được căn nhà này. Với họ, dù là nhà cho người thu nhập thấp, nhà giá rẻ nhưng là tài sản của mình, không phải ở thuê. Cả gia đình có không gian riêng tư, con nhỏ có chỗ vui chơi trong khuôn viên chung cư…

Nhưng đó chỉ là những điểm sáng nhỏ nhoi. Lần này, hy vọng lại bừng lên về chủ trương NƠXH được triển khai rộng rãi qua đề án của Bộ Xây dựng đệ trình và Thủ tướng phê duyệt, 4 ngân hàng lớn của Ngân hàng Nhà nước ra tay tiếp sức qua gói hỗ trợ lãi suất 120.000 tỉ đồng. Theo lãnh đạo Ngân hàng Nhà nước, đối tượng vay gói hỗ trợ 120.000 tỉ đồng là chủ đầu tư (doanh nghiệp) và người mua nhà. Gói này sẽ được triển khai đến khi giải ngân hết số tiền 120.000 tỉ đồng nhưng không quá ngày 31-12-2030. Dự kiến kể từ ngày 30-6, lãi suất cho vay hỗ trợ chủ đầu tư ở mức 8,7%/năm (áp dụng trong 3 năm) và cho người mua nhà là 8,2%/năm (áp dụng trong 5 năm).

Những ngày qua lại nóng lên hình ảnh xếp hàng từ 2 giờ sáng để "đặt gạch ghi tên" mua nhà tại dự án NSH Trung Văn ở quận Nam Từ Liêm, TP Hà Nội. Hàng trăm bộ hồ sơ hợp lệ đã được duyệt, đem lại hy vọng cho bao người khi giá căn hộ ở đây là rất rẻ, từ 1,39 tỉ đến 1,5 tỉ đồng cho căn hộ 70 m2 và 77 m2. Dù vất vả đi lại, chực chờ, làm các thủ tục khá nhiêu khê, song những người chủ gia đình trẻ ở Hà Nội và các thành phố lớn trên cả nước vẫn quyết tâm để đưa giấc mơ an cư thành hiện thực.

Điều quan trọng nhất trong thực hiện chủ trương này là NƠXH phải công khai, minh bạch, không để xảy ra tình trạng lợi ích nhóm, trục lợi, bất công trên một chủ trương nhân văn, tốt đẹp. Phải tránh những hiện tượng tiêu cực, như dự án chung cư An Trung 2 ở Đà Nẵng, năm 2019, qua thanh tra phát hiện 80/324 trường hợp mua NƠXH không đúng quy định. Nhiều dự án NƠXH, như cao ốc Long Thịnh hay chung cư Lamer 1 ở Quy Nhơn, tỉnh Bình Định là NƠXH, dành cho người có thu nhập thấp song cư dân lại là người khá giả, nhiều gia đình có ôtô riêng đời mới…

Người dân mong chờ chủ trương vận hành thông suốt, hỗ trợ tích cực cho doanh nghiệp và người mua nhà thực hiện dự án suôn sẻ thủ tục, đúng đối tượng, bảo đảm chất lượng công trình, không phát sinh thêm chi phí cho người mua nhà. Mặt khác, gói hỗ trợ 120.000 tỉ đồng cũng nên linh hoạt phân bổ cho các địa phương và cho phép các địa phương được bổ sung chính sách hỗ trợ để có thể hình thành gói hỗ trợ phù hợp như đề nghị của một số chuyên gia.