Tín hiệu đáng mừng

Năm 2021, TP HCM không tổ chức được kỳ thi này do tình hình dịch Covid-19, chỉ xét tuyển từ kết quả học tập và đã gây ra nhiều tranh cãi. Do vậy, kỳ thi năm nay hết sức cần thiết để việc tuyển sinh lớp 10 công lập tại TP HCM bảo đảm được tính chính xác và công bằng.

Dự kiến đến ngày 11-7, Sở GD-ĐT TP HCM mới công bố điểm chuẩn xét tuyển vào lớp 10 các trường THPT công lập. So với năm thi gần nhất (2020), điểm xét tuyển năm nay căn cứ 3 môn thi văn, toán, ngoại ngữ đều không nhân hệ số (tất cả là hệ số 1) nên cũng khó đối sánh. Tuy nhiên, cũng có thể dự báo trật tự điểm chuẩn trúng tuyển vào các trường tại nội thành TP HCM không thay đổi nhiều.

Một cách cơ học, nếu lấy tổng điểm 3 môn từ cao xuống thấp cho đủ chỉ tiêu (khoảng 73.000 em) thì điểm chuẩn xét tuyển thấp nhất sẽ là 13 và cao nhất khoảng 24,5 (cho 10 trường top đầu). Tuy nhiên, thực tế điểm chuẩn các trường ngoại thành có thể thấp hơn 13 và một số học sinh dù có tổng điểm thi trên 13 vẫn không được xét tuyển vào trường nào do sắp xếp các nguyện vọng không hợp lý. Một chi tiết khá thú vị, có thể góp phần hạ nhiệt điểm chuẩn các trường top trên: Số học sinh xét tuyển vào các trường chuyên, lớp chuyên chiếm đến gần 50% số em có điểm cao (từ 24 trở lên).

Hơn nữa, phổ điểm các môn năm nay cũng khá "dị dạng" dù mức điểm trung bình từng môn có thể chấp nhận được (văn là 6,58, toán 5,17 và ngoại ngữ 5,46) nhưng độ phân cách chưa tốt lắm để xét tuyển. Ví dụ, với chỉ tiêu tuyển sinh của 10 trường THPT top đầu TP HCM khoảng 6.000, theo thứ tự tổng điểm 3 môn từ cao xuống thấp thì phải gọi gần 6.800 học sinh do nhiều em bằng điểm nhau. Tất nhiên, trong thực tế, tình trạng này chắc hẳn không xảy ra do việc xét tuyển còn căn cứ thứ tự nguyện vọng mà học sinh đã đăng ký. Nêu điều đó để thấy rằng vì sao theo Luật Giáo dục thì không tổ chức kỳ thi tốt nghiệp THCS nhưng rất nhiều địa phương đều phải tổ chức kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 công lập.

Đánh giá, đo lường thực chất kết quả học tập trong giáo dục phổ thông là một vấn đề lớn, bộc lộ qua việc xét tuyển vào lớp 10 THPT công lập và kỳ thi tốt nghiệp THPT. Đây quả là một thách thức không nhỏ cho yêu cầu "học thật, thi thật, nhân tài thật" của Bộ trưởng Bộ GD-ĐT.

Theo lộ trình phân luồng học sinh sau THCS, đến năm 2025, tỉ lệ học sinh sau lớp 9 phân luồng theo hướng giáo dục nghề nghiệp phải đạt 40%. Vì thế, năm nay, chỉ tiêu tuyển sinh vào lớp 10 công lập tại TP HCM tuy có tăng về số lượng nhưng tỉ lệ tuyển lại giảm còn 67,2% so với mức khoảng 70% ở những năm trước.

Điều này có nghĩa là năm 2022, trong số gần 110.000 học sinh lớp 9, chỉ có gần 73.000 em sẽ tiếp tục vào lớp 10 công lập của hệ thống giáo dục phổ thông. Trong số gần 40.000 học sinh sẽ chuyển hướng sang hệ thống giáo dục nghề nghiệp hoặc các trường THPT tư thục, gần 15.000 em trước đó đã "tự nguyện" không đăng ký dự kỳ thi lớp 10 công lập - chiếm tỉ lệ khá cao so với những năm trước.

Đây là một tín hiệu đáng mừng cho hệ thống giáo dục nghề nghiệp vốn đang khát nguồn tuyển sinh như hiện nay.