Truy địa chỉ trách nhiệm

Thế nhưng, theo thống kê của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐ-TB-XH), đến ngày 6-8 mới có 11.667 doanh nghiệp (DN) với 768.931 lao động được giải ngân với số tiền khoảng 542 tỉ đồng (đạt 8,36% so với dự kiến); còn 12 địa phương chưa thực hiện giải ngân gói hỗ trợ thuê nhà cho NLĐ theo Quyết định 08, gồm: Hà Giang, Tuyên Quang, Cao Bằng, Bắc Kạn, Phú Thọ, Sơn La, Hải Phòng, Hưng Yên, Phú Yên, Ninh Thuận, Bà Rịa - Vũng Tàu, Trà Vinh.

Không hài lòng trước tiến độ giải ngân quá chậm của các địa phương, từ tháng 3-2022 đến nay, Thủ tướng Chính phủ đã có 4 công điện chỉ đạo đơn giản hóa các thủ tục để tiền hỗ trợ sớm đến tay NLĐ. Phân tích nguyên nhân, Bộ LĐ-TB-XH thẳng thắn chỉ ra tình trạng các cấp ủy, chính quyền địa phương còn thờ ơ dẫn tới việc giải ngân rất chậm.

Thực tế, nhiều địa phương hoặc "khoán trắng" cho cấp dưới, khoán cho DN, thậm chí khoán cho NLĐ hoặc buộc bổ sung giấy tờ không có trong quy định như hợp đồng thuê nhà, giấy tạm trú, tạm vắng… Nói như ông Tào Bằng Huy, Phó Cục trưởng Cục Việc làm (Bộ LĐ-TB-XH), đang có tâm lý do ngại, sợ sai, sợ trách nhiệm trong việc triển khai chính sách. Và kết quả là hàng triệu NLĐ tiếp tục chờ đợi mỏi mòn.

Ông Nguyễn Văn Lâm, Phó Giám đốc Sở Lao động - Thương binh và Xã hội TP HCM, thăm hỏi các tình nguyện viên hỗ trợ làm thủ tục hỗ trợ tiền thuê nhà cho người lao động tại quận 1. Ảnh: Cao Hường

TP HCM là điểm sáng trong việc triển khai chính sách này, khi các cấp ủy Đảng, chính quyền và DN cùng vào cuộc. Đến ngày 5-8, đã có 29.104 DN nộp hồ sơ đề nghị hưởng chính sách hỗ trợ tiền thuê nhà theo Quyết định 08 cho 631.977 NLĐ (chiếm 57,56% số lao động so với dự kiến). Trong đó có 9.715 DN với 293.019 NLĐ đã được UBND TP Thủ Đức và các quận, huyện ban hành quyết định hỗ trợ và đã giải ngân cho 201.269 NLĐ tại 5.040 DN, tổng số tiền gần 107 tỉ đồng.

Chia sẻ kinh nghiệm, lãnh đạo Sở LĐ-TB-XH TP HCM cho biết cốt lõi của vấn đề là phải quyết liệt. Ghi nhận tại TP Thủ Đức và các quận, huyện cho thấy quy trình xét duyệt NLĐ hưởng hỗ trợ tiền thuê nhà tại địa phương đã diễn ra suôn sẻ, không hề có tâm lý e ngại hậu kiểm sau chi trả trong đội ngũ cán bộ thực hiện. Bởi từ khi bắt đầu triển khai, các địa phương đã rất chú trọng công tác hướng dẫn, tuyên truyền về nghĩa vụ, trách nhiệm kê khai thông tin trung thực cho NLĐ và DN.

Bên cạnh đó, danh sách NLĐ tham gia BHXH sau khi được cơ quan BHXH xác nhận sẽ được chuyển sang cơ quan công an khảo sát trước một bước để xác thực thông tin thuê trọ của NLĐ. Nhiều quận, huyện còn thành lập tổ thẩm định phê duyệt danh sách gồm đại diện phòng LĐ-TB-XH, LĐLĐ, phòng tư pháp, kinh tế, tài chính, thuế để tham mưu cho UBND trong việc ra quyết định hỗ trợ. Đồng thời, thành lập các đoàn kiểm tra để kiểm tra việc chấp hành thực hiện chính sách hỗ trợ của DN cũng như giám sát việc DN chi trả hỗ trợ cho NLĐ. Qua khảo sát chưa phát hiện trường hợp nào gian dối trong việc kê khai.

Bài học kinh nghiệm tại TP HCM đã chỉ ra rằng để NLĐ sớm thụ hưởng chính sách hết sức nhân văn này của Chính phủ, lãnh đạo địa phương và các cấp, các ngành phải quyết liệt trong việc triển khai, chỉ đạo, đặc biệt là giám sát thực hiện. Việc làm rõ địa chỉ trách nhiệm và linh hoạt tháo gỡ các vướng mắc trong quá trình thực hiện phải hướng đến mục tiêu chung là tạo thuận lợi cho DN lẫn NLĐ.