Hoạch định chiến lược mới để vươn mình

ThS-KTS NGÔ ANH VŨ, Viện trưởng Viện Quy hoạch Xây dựng TP HCM:

Chuyên biệt hóa từng khu vực

TP HCM đang có dư địa phát triển rất lớn nếu tận dụng được lợi thế cộng hưởng của mô hình hợp nhất mới. Khi 3 khu vực được kết nối bằng hạ tầng giao thông và chuỗi cung ứng logistics hiện đại, một vùng động lực kinh tế mới sẽ hình thành, đủ sức cạnh tranh với các siêu đô thị trong khu vực, đặc biệt là khai thác hiệu quả Trung tâm Tài chính quốc tế, hệ thống cảng Cái Mép - Thị Vải - Cần Giờ, cùng các trục hành lang công nghiệp - dịch vụ - logistics.

TP HCM cần hoạch định lại chiến lược phát triển không gian đô thị và công nghiệp theo hướng chuyên biệt hóa từng khu vực. Cụ thể, khu vực sản xuất công nghiệp gắn với đô thị và đổi mới sáng tạo; khu vực công nghệ cao và nghiên cứu phát triển (R&D); khu vực trung tâm tài chính - công nghệ; khu logistics và thương mại tự do gắn với cụm cảng Cái Mép - Cần Giờ; khu du lịch, đô thị sinh thái biển và hải đảo.

Ông NGUYỄN NGỌC HÒA, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp TP HCM (HUBA):

Phân nhóm để có chính sách hỗ trợ phù hợp

Ở góc độ phát triển doanh nghiệp (DN), TP HCM nên phân loại theo 3 nhóm chiến lược để có chính sách hỗ trợ phù hợp. Thứ nhất, các DN đầu ngành - đóng vai trò dẫn dắt và tạo động lực cho toàn nền kinh tế - cần có hệ thống chính sách riêng để giúp họ phát huy sức mạnh đầu tàu, đổi mới công nghệ và dẫn dắt chuỗi cung ứng.

Thứ hai, các tập đoàn, tổng công ty quy mô vừa và lớn, có năng lực vươn tầm khu vực cần được hỗ trợ thông qua các chính sách khuyến khích nghiên cứu, hợp tác quốc tế và đầu tư công nghệ cao. Thứ ba, khối DN vừa và nhỏ (SME), vốn chiếm đa số, với quy mô vốn từ vài trăm triệu đến vài tỉ đồng. Thay vì yêu cầu họ tự đầu tư hàng tỉ đồng cho công nghệ, thành phố có thể đầu tư để hỗ trợ DN công nghệ phát triển giải pháp dùng chung, qua đó DN SME có thể thuê hoặc trả phí định kỳ theo tháng, theo năm để sử dụng. Cách làm này vừa giảm gánh nặng chi phí vừa thúc đẩy ứng dụng công nghệ, chuyển đổi xanh - số đồng bộ trong toàn hệ sinh thái DN.

PGS-TS NGUYỄN XUÂN PHƯƠNG, Hiệu trưởng Trường Đại học Giao thông Vận tải TP HCM:

Đào tạo gắn với thực tiễn thành phố

Chúng tôi đang triển khai 5 nhóm giải pháp trọng tâm nhằm cung ứng nguồn nhân lực chất lượng cao cho TP HCM và vùng Đông Nam Bộ. Trước hết là đào tạo chuyên sâu trong lĩnh vực hàng hải và logistics, đặc biệt là quản lý cảng, vận tải đa phương thức và kinh tế biển - những ngành then chốt trong chiến lược phát triển thành phố hướng ra biển. Song song đó, để phục vụ mục tiêu phát triển hạ tầng xanh và giao thông hiện đại, trường đã mở các ngành đường sắt đô thị, đường sắt tốc độ cao, kỹ thuật cơ khí đường sắt và tín hiệu điều khiển vận hành.

Chiến lược của trường là đồng hành cùng sự phát triển của thành phố. Tất cả các đề tài nghiên cứu, hoạt động giảng dạy và ứng dụng khoa học - công nghệ đều được điều chỉnh theo thực tiễn của TP HCM. Nhà trường cũng tập trung đào tạo nhân lực phục vụ phát triển hạ tầng, logistics và vận tải đa phương thức, gắn với liên kết vùng, để góp phần xây dựng TP HCM và khu vực lân cận trở thành trung tâm kinh tế - kỹ thuật hàng đầu cả nước.

Ông ĐẶNG TẤN ĐỨC, Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Phát triển Becamex:

Chuyển đổi số - chuyển đổi xanh

TP HCM mới có sức mạnh cộng hưởng, do vậy Becamex đề xuất một số chiến lược, như chiến lược vùng động lực phía Bắc, khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo gắn với hành lang kinh tế Xuyên Á. Chuyển đổi số - chuyển đổi xanh và tiếp nhận di dời theo mô hình KCN sinh thái - Bộ chỉ số ESG (môi trường - xã hội - quản trị DN) - Data Centers. Chiến lược phân vùng đô thị trung tâm, chương trình tái thiết đô thị đưa TP HCM thành siêu đô thị cạnh tranh toàn cầu. Theo đó, cần xây dựng chính sách tối ưu cho các chủ thể liên quan: nhà nước, nhà đầu tư, nhà máy, người lao động…

Ngoài ra, cần chuyển dịch các cơ sở sản xuất cũ, kho bãi ra ngoại vi trung tâm, giải phóng quỹ đất để phát triển hạ tầng xã hội. Ứng dụng công nghệ số, trí tuệ nhân tạo trong quản lý đô thị, bổ sung hạ tầng xã hội hiện đại.

Ông VÕ ANH TÀI, Phó Tổng Giám đốc Saigontourist Group:

Hướng tới mục tiêu "4 đáng"

Để trở thành trung tâm du lịch và công nghiệp văn hóa hàng đầu khu vực Đông Nam Á, TP HCM mới cần triển khai đồng bộ 4 đột phá chiến lược - vừa mang tính ngắn hạn vừa tạo nền tảng cho phát triển dài hạn. Cụ thể, đột phá về hạ tầng và kết nối vùng; đột phá về sản phẩm du lịch; đột phá về công nghệ; đột phá về nguồn nhân lực, trong đó trọng tâm là đào tạo đội ngũ lao động chất lượng cao, có tinh thần hiếu khách, tư duy sáng tạo và năng lực hội nhập quốc tế.

Thành phố cũng cần xác lập du lịch - dịch vụ chất lượng cao là một trong những trụ cột chiến lược đến năm 2045, hướng tới mục tiêu "4 đáng": đáng sống - đáng đến - đáng nhớ - đáng đầu tư. Đồng thời, quy hoạch du lịch phải được tích hợp trong quy hoạch đô thị tổng thể, hình thành mô hình siêu đô thị vùng gồm TP HCM - Bình Dương - Bà Rịa-Vũng Tàu, nhằm phát huy thế mạnh liên vùng và tạo chuỗi giá trị du lịch khép kín.

Ông NGUYỄN NGHĨA HIỆP, Phó trưởng Ban Quản lý Khu Công nghệ cao TP HCM:

Tập trung thu hút công nghệ tiên tiến

TP HCM sẽ tập trung thu hút các DN và dự án công nghệ tiên tiến, đặc biệt trong những ngành mang hàm lượng chất xám cao như vi mạch, bán dẫn, chip, trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data) và kinh tế số. Đây là những lĩnh vực đòi hỏi quy mô đầu tư lớn và cam kết dài hạn của DN về chuyển giao công nghệ, phát triển năng lực nội sinh và đào tạo nguồn nhân lực.

Khi tập trung vào những ngành này, TP HCM không chỉ đi đúng xu hướng toàn cầu mà còn gắn kết chặt chẽ với mô hình kinh tế xanh, kinh tế số và kinh tế tuần hoàn, hướng đến một hệ sinh thái phát triển bền vững.

Khu Công nghệ cao TP HCM cũng sẽ trở thành hạt nhân trung tâm về khoa học - công nghệ của vùng Đông Nam Bộ, đóng vai trò đầu tàu trong hệ sinh thái công nghiệp sáng tạo của khu vực. 

Nhà báo - TS TÔ ĐÌNH TUÂN, Tổng Biên tập Báo Người Lao Động:

11 nhóm vấn đề trọng tâm

Thứ nhất, cần quy hoạch vùng đô thị tích hợp. Trong tương lai, TP HCM có thể hình thành 5 đô thị vệ tinh gồm: công nghệ, cảng biển, sinh thái, văn hóa và dịch vụ cao cấp.

Thứ hai, phải xây dựng cơ chế đặc thù và mô hình chính quyền đô thị. Với mô hình mới, TP HCM cần một cơ chế riêng để phát huy tối đa tiềm năng và tạo động lực phát triển.

Thứ ba, cần đầu tư phát triển hạ tầng giao thông thông minh và liên kết vùng; đồng thời, ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong quản lý nhằm đạt hiệu quả, tính chính xác và khoa học cao. Thứ tư, xây dựng trung tâm tài chính, thương mại, sáng tạo ngang tầm khu vực. Thứ năm, thúc đẩy kinh tế xanh và đô thị sinh thái ven biển, hướng đến phát triển bền vững. Thứ sáu, đẩy mạnh chuyển đổi số và phát triển hạ tầng dữ liệu quốc gia, lĩnh vực đã được khởi động và cần được tăng tốc hơn nữa trong giai đoạn tới.

Thứ bảy, phát huy nguồn nhân lực chất lượng cao. Cần khơi dậy, thu hút và tạo điều kiện để lực lượng này cống hiến cho sự phát triển của thành phố và xây dựng TP HCM trở thành "thành phố học tập" thực thụ.

Thứ tám, phát triển văn hóa và phát huy bản sắc đô thị Sài Gòn - TP HCM, biến sức mạnh mềm về văn hóa và tinh thần thành sức mạnh vật chất.

Thứ chín, tiếp tục cải cách hành chính và nâng cao quản trị minh bạch. Càng số hóa, minh bạch và hiệu quả thì công tác cải cách hành chính càng đi vào thực chất. Thứ mười, tăng cường phát triển nhà ở xã hội, bảo đảm an sinh cơ bản về giáo dục và y tế. Khi người dân được "an cư lạc nghiệp", họ mới toàn tâm toàn ý đóng góp trí tuệ, sức lực cho sự phát triển của thành phố.

Cuối cùng là vai trò của báo chí - truyền thông. TP HCM có lực lượng báo chí hùng hậu với hơn 3.000 người làm nghề, sở hữu nhiều thương hiệu báo chí lớn. Vì vậy, trong quá trình phát triển của TP HCM mới, báo chí - truyền thông cần được đặt trong một bối cảnh đặc biệt, có một cơ chế đặc thù để báo chí tiếp tục phát huy thế mạnh, thực hiện sứ mệnh khơi dậy khát vọng, lan tỏa ước mơ về một thành phố văn minh, hiện đại.