Hồi sinh mạch nguồn lịch sử

Sông Tô Lịch, một chứng nhân lịch sử của Thăng Long - Hà Nội, từng là dòng chảy thơ mộng gắn bó mật thiết với đời sống văn hóa, kinh tế và tâm thức bao thế hệ người dân địa phương. Qua hàng ngàn năm, con sông này không chỉ tạo cảnh quan mà còn lưu giữ ký ức về sự hình thành, phát triển của Hà Nội. Thế nhưng, quá trình đô thị hóa và gia tăng dân số đã biến sông Tô Lịch thành "dòng nước đen", ô nhiễm nặng nề, để lại bao day dứt, trăn trở.

Giờ đây, Hà Nội đang viết lại câu chuyện lịch sử bằng quyết tâm hồi sinh dòng sông Tô Lịch, mà việc bổ cập nước từ Hồ Tây đã đánh dấu bước ngoặt quan trọng. Trước đó, UBND TP Hà Nội đã phê duyệt quy hoạch phân khu sông Tô Lịch với nhiều giải pháp đồng bộ: nạo vét, thu gom nước thải, xử lý ô nhiễm, xây dựng hạ tầng ven sông và kiến tạo không gian công cộng.

Điểm mấu chốt của những giải pháp này là xử lý triệt để nguồn ô nhiễm. Hà Nội đã có giải pháp thu gom nước thải từ 26 cửa xả, đồng thời bổ cập nước sạch từ hồ Tây và sắp tới là sông Hồng. Thành phố cũng xây dựng đập dâng tại Cầu Quang (Thanh Trì) để duy trì mực nước vào mùa khô, phối hợp với trạm bơm Yên Sở và đập Thanh Liệt nhằm bảo đảm thoát lũ. Những giải pháp này hứa hẹn đem lại dòng chảy bền vững và trong xanh cho sông Tô Lịch.

Hồi sinh sông Tô Lịch không chỉ là vấn đề môi trường mà còn là khôi phục một "phần hồn" của đô thị. Dòng sông này đã gắn liền với truyền thuyết, thơ ca, với hình ảnh Hà Nội thanh lịch. Khi không gian ven sông được quy hoạch thành công viên sinh thái - nơi người dân có thể dạo bộ, đạp xe và tận hưởng bầu không khí trong lành, Tô Lịch sẽ thực sự trở lại đời sống cộng đồng.

Nhiều đô thị lớn đã thành công trong việc "giải cứu" những dòng sông ô nhiễm. Sông Thames ở London từng bị xem là "dòng sông chết", nay trở thành niềm tự hào của nước Anh. Seoul - Hàn Quốc cũng biến suối Cheonggyecheon thành không gian xanh giữa lòng đô thị. Điều đó cho thấy nếu có quyết tâm chính trị, nguồn lực tài chính và sự đồng hành của cộng đồng, thì việc hồi sinh dòng sông là hoàn toàn khả thi.

Tất nhiên, đây không phải là việc một sớm một chiều. Nạo vét và bổ cập nước chỉ là bước đầu, quan trọng hơn là kiểm soát bền vững hệ thống nước thải. Ý thức cộng đồng cũng giữ vai trò then chốt. Một dòng sông chỉ thực sự "sống" khi được người dân trân trọng, gắn bó và gìn giữ.

Hà Nội từng biến bãi rác Nam Sơn thành công viên xanh. Sông Tô Lịch cũng hoàn toàn có thể trở thành không gian sinh thái ven sông. Giấc mơ ấy không chỉ của chính quyền mà còn của hàng triệu người dân. Bởi lẽ, Tô Lịch không chỉ là dòng sông mà còn là biểu tượng, ký ức, là mạch nguồn của lịch sử Thăng Long - Hà Nội.

Hy vọng một ngày không xa, khi đi dọc bờ sông Tô Lịch, người dân và du khách có thể hít thở không khí trong lành với niềm tự hào: Hà Nội đã làm được điều kỳ diệu. Điều kỳ diệu ấy không chỉ trả lại dòng sông xanh mà còn khôi phục một phần hồn đô thị, góp phần xây dựng thủ đô văn minh, bền vững và đáng sống.