Hãy làm giàu chân chính!

Phóng viên: Đúng vào dịp kỷ niệm 70 năm ngày Doanh nhân Việt Nam thì Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) chính thức kết thúc đàm phán, đây có phải là cơ hội để cộng đồng doanh nghiệp (DN) nước ta bước sang trang mới, thưa ông?

- Ông Vũ Tiến Lộc: TPP - cuộc hội nhập đỉnh cao nhất của thế giới đương đại - đã chính thức kết thúc đàm phán, dự kiến sẽ được ký kết và thực thi trong năm 2016. Đây thực sự là niềm vui lớn và cũng là nỗi lo của tất cả chúng ta, trong đó có cộng đồng DN, doanh nhân Việt Nam.

TPP đem đến cơ hội nhiều mà thách thức cũng vô cùng lớn. Cạnh tranh sẽ khắc nghiệt hơn. TPP và các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới là trận tuyến của các DN, là chiến trường của các doanh nhân. Sự thành bại của một nền kinh tế trong hội nhập được quyết định bởi sức mạnh của đội ngũ doanh nhân. Doanh nhân là người lính xung trận. Nhà nước là hậu phương vững chắc.

TS Vũ Tiến Lộc - Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam

Việc cần kíp lúc này là đội ngũ doanh nhân cần được xốc lại để vươn tới những chuẩn mực toàn cầu, để có thể cạnh tranh thắng lợi. Nhà nước phải đẩy mạnh cải cách thể chế nhằm hậu thuẫn cho đội ngũ doanh nhân. Mệnh lệnh là “đột phá để đổi mới” bởi chúng ta sẽ phải cạnh tranh với những nền kinh tế hàng đầu thế giới trên một sân chơi bình đẳng, trong khi trình độ phát triển và năng lực cạnh tranh của chúng ta đang xếp ở thứ hạng thấp. So với yêu cầu phát triển, đội ngũ doanh nhân hiện chưa đông, chưa mạnh. Về số lượng, ở nước ta, hiện nay, bình quân 200 người dân mới có 1 DN, trong khi ở các nền kinh tế phát triển cao, 15-20 người dân là có 1 DN. 96%-97% các DN trong nền kinh tế nước ta có quy mô nhỏ và siêu nhỏ.

Một cuộc cách mạng về khởi nghiệp phải bắt đầu và có được con số 5 triệu DN trong tương lai xa và 1 triệu DN hoạt động có hiệu quả vào năm 2020, đó là những mục tiêu phải hướng tới. Chúng ta cũng cần phấn đấu để có nhiều DN, doanh nhân đạt tầm cỡ trong khu vực ASEAN, châu Á và thế giới. Tháng 9 vừa qua, trong danh sách 400 người giàu nhất nước Mỹ do tạp chí Forbes công bố có 1 doanh nhân người Việt được xếp ở vị trí 149. Doanh nhân của chúng ta đã thành công ở Mỹ. Một số doanh nhân cũng bắt đầu được xếp thứ hạng cao trong các nước châu Á và ASEAN. Nhưng số đó chưa nhiều.

Đâu là vai trò của doanh nhân trong vận hội mới đầy thách thức sắp tới?

- Nhớ lại 70 năm trước, vào ngày 13-10, khi giới doanh nhân tập hợp lại thành lập Công thương cứu quốc đoàn và gia nhập Mặt trận Việt Minh, Bác Hồ đã viết thư động viên, cổ vũ. Bức thư của Bác đã trở thành tuyên ngôn đầu tiên của Đảng và nhà nước ta về vai trò và sứ mệnh của doanh nhân và cũng là lời kêu gọi thi đua ái quốc đầu tiên Bác dành cho giới doanh nhân. Bác đặt trọn niềm tin ở doanh nhân. Bác kêu gọi giới công thương hãy “mau mau gia nhập Công thương cứu quốc đoàn, cùng đem vốn ra làm những công cuộc ích quốc, lợi dân”.

Đại diện các doanh nghiệp trao đổi thông tin tại một hội nghị về xuất khẩu ở TP HCM Ảnh: TẤN THẠNH

Công cuộc “đổi mới” do Đảng phát động suốt 3 thập kỷ qua là quá trình trở lại với tư tưởng Hồ Chí Minh về DN, doanh nhân. Nhưng đất nước vẫn chưa giàu và hàng chục triệu người dân lam lũ ở cả nông thôn và thành thị vẫn đang thiếu việc làm, chưa có được cái “cần câu” để có thể thoát nghèo. Công cuộc đổi mới kinh tế vẫn chưa tới đích, mang lại sự giàu mạnh, phồn vinh cho đất nước và cho tất cả mọi người. Đội ngũ doanh nhân đang nghe “Tổ quốc gọi tên mình”!

Để giới doanh nhân, DN thành công thì vai trò, trách nhiệm của nhà nước rất quan trọng, thưa ông?

- Nhà nước chỉ tạo môi trường, là bà đỡ, là hậu phương trong trận chiến kinh tế. Phong trào thi đua yêu nước trong thời đại mới cần có quan điểm mới: “Làm giàu chân chính là yêu nước”. Và ai cản trở sự nghiệp làm giàu chân chính của người dân là có tội với đất nước này.

Muốn cho dân làm giàu, nhà nước có trách nhiệm tạo ra một thể chế tốt, khuyến khích cạnh tranh sáng tạo và công bằng. Sự thành bại của DN trong cuộc hội nhập với thế giới được quyết định không chỉ bởi khuôn khổ pháp luật, định hướng hay chính sách vĩ mô từ tầm Chính phủ, ở cấp trung ương mà còn được quyết định bởi những hành vi công vụ hằng ngày từ cấp xã - phường, từ chị văn thư, anh hộ tịch...

Khoảng cách giữa lời nói và việc làm còn xa. Vì vậy, thách thức lớn nhất của công cuộc cải cách hành chính là khép lại khoảng cách giữa lời nói với việc làm, làm sao cho quyết tâm và chương trình đổi mới được quyết định từ “tổng hành dinh” là Trung ương Đảng, Quốc hội, Chính phủ; từ Thủ tướng Chính phủ, người đứng đầu các bộ - ngành và cuối cùng là địa phương với đội ngũ công chức ở cơ sở. Một chính quyền vì dân phải hiện hữu trong thái độ tận tâm của từng công chức.

Ông Vũ Vinh Phú, Chủ tịch Hiệp hội bán lẻ Hà Nội:

Phải đổi mới từ nội tại

TPP và các hiệp định thương mại tự do không mang lại nhiều cơ hội cho DN bán lẻ nội địa, ngược lại có rất nhiều thách thức. Hàng hóa nước ngoài vào thì thị phần hàng Việt sẽ giảm trong khi chúng ta chưa có chiến lược rõ cho hàng Việt; nguồn nhân lực chưa được đào tạo bài bản, năng suất thấp; sự liên kết giữa các DN còn thiếu tính cam kết về mặt pháp lý; quản lý nhà nước về thương mại còn rất kém.

 

 

Hội nhập đòi hỏi chúng ta phải đổi mới từ nội tại. Giải quyết thế nào tùy thuộc vào Chính phủ, Bộ Công Thương. Người tiêu dùng bằng sức mạnh mềm của mình cũng phải tích cực tham gia và sự nỗ lực vươn lên của các DN. Phải làm nhanh, có chính sách đúng và phải có nhạc trưởng chỉ huy. DN bán lẻ Việt đang có xu hướng sáp nhập, liên doanh liên kết với DN nước ngoài, nếu không cẩn thận thì sẽ bị thôn tính, mất thương hiệu Việt.

ông Lê Văn Quang, Phó chủ tịch Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam:

“Chơi” theo luật quốc tế

Thực tế chúng ta ký rất nhiều hiệp định song phương, đa phương nhưng khi đối tác vi phạm điều khoản hiệp định thì chúng ta không đấu tranh đến cùng khiến DN mất lợi thế mà các vụ kiện chống bán phá giá thủy sản là ví dụ.

 

 

Nay gia nhập TPP, nói về lợi ích thì ngành thủy sản hầu như không được gì vì thực tế thuế xuất khẩu thủy sản đã giảm về 0%. Nhưng điều quan trọng ở đây là khi tham gia các hiệp định thương mại, Chính phủ cần sửa đổi luật lệ theo chuẩn mực quốc tế, cứng rắn hơn trong ứng xử nhằm tạo hành lang pháp lý và lợi thế cho DN hoạt động.

Ông Võ Văn Châu, Tổng Giám đốc Ngân hàng TMCP Kiên Long:

Cơ hội cho ngân hàng

Khi tham gia sân chơi TPP, vốn đầu tư nước ngoài sẽ đến Việt Nam ngày càng nhiều, các ngân hàng có điều kiện tiếp cận nhiều nhà đầu tư mới để nâng cao năng lực tài chính.

 

 

Mặt khác, dòng vốn nước ngoài sẽ vực dậy sản xuất của một số DN, từ đó ngân hàng tăng thêm khách hàng tiềm năng. Khi đó, các ngân hàng phải thay đổi chiến lược kinh doanh, định hướng hỗ trợ vốn cho các cơ sở chuyên sản xuất nguyên liệu, linh kiện cung cấp cho các DN lớn; đồng thời nâng cấp công nghệ nhằm đón đầu các giao dịch tài chính ngày càng tăng.

T.Thơ - T.Nhân - T.Phương ghi