Nông sản xuất sang Trung Quốc lại ùn ứ

Ngày 9-4, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN-PTNT) đã có văn bản đề nghị UBND các tỉnh, thành phố chỉ đạo sở NN-PTNT, Công Thương rà soát, thông báo tới doanh nghiệp (DN) trước mắt tạm dừng đưa hàng hóa nông sản, nhất là mặt hàng hoa quả lên khu vực Lạng Sơn để chờ thông quan hết số hàng đang tồn đọng tại cửa khẩu.

1.698 xe chờ thông quan

Quyết định tạm dừng trên của Bộ NN-PTNT xuất phát từ thực tế lượng hàng tồn chờ xuất khẩu sang Trung Quốc quá lớn.

Theo Bộ Công Thương, tính đến ngày 8-4, trên toàn tuyến biên giới phía Bắc đang tồn 1.698 xe và 1 toa hàng. Trong đó, riêng tỉnh Lạng Sơn tồn 1.582 xe, chủ yếu là các loại trái cây như: thanh long, dưa hấu, chuối, xoài, mít… Bộ Công Thương nhận định với những biện pháp mà phía Trung Quốc mới thông báo áp dụng, nếu lưu lượng xe và hàng hóa xuất khẩu từ các tỉnh, thành đưa lên khu vực biên giới phía Bắc không giảm thì sẽ xảy ra tình trạng ùn ứ hàng hóa tại các cửa khẩu.

Ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam, cho biết đã nhận được khuyến cáo của ngành nông nghiệp về việc tạm dừng đưa hàng lên biên giới Lạng Sơn và đã gửi đến các DN hội viên để thực hiện. "Điều này ảnh hưởng lớn đến việc tiêu thụ các mặt hàng trái cây nhưng không bất ngờ vì tình huống đã được dự báo trước. Ngay từ đầu năm, chúng tôi đã khuyến cáo người trồng điều chỉnh sản xuất, giảm sản lượng. Nhờ vậy, thanh long - loại quả có kim ngạch xuất khẩu cao nhất - đã giảm đáng kể. Tuy nhiên, các mặt hàng mang tính chất mùa vụ như: xoài, dưa hấu không điều chỉnh được sản lượng phải chịu rớt giá" - ông Nguyên nói.

Cam, xoài giảm giá được bán lề đường ở TP HCM

Ông Nguyễn Quốc Trịnh, Chủ tịch Hiệp hội Thanh long tỉnh Long An, xác nhận sản lượng thanh long năm nay giảm đáng kể do nông dân chủ động giảm sản lượng và ảnh hưởng hạn mặn. "Hiện giá thanh long tại vườn từ 15.000 - 20.000 đồng/kg (ruột đỏ), 10.000 - 12.000 đồng/kg (ruột trắng), mức giá này cho thấy thị trường Trung Quốc vẫn "ăn hàng" nhưng chậm. Các xe thanh long chở ra biên giới không tạm dừng mà chỉ giảm số lượng do các chủ hàng quyết định. Khoảng 30% thanh long đưa sang Trung Quốc do DN Việt Nam thực hiện trực tiếp, 70% do nước ngoài thực hiện" - ông Trịnh thông tin thêm.

Trong khi đó, xoài đang là mặt hàng ảnh hưởng nặng nề nhất từ quyết định tạm dừng nói trên vì đang vào vụ thu hoạch. Theo ông Nguyễn Thế Bảo, Giám đốc HTX Xoài Suối Lớn (Đồng Nai), thời điểm này các năm trước, mọi năm giá các loại xoài thời điểm này ở mức 20.000 đồng/kg thì nay chỉ còn 5.000 - 6.000 đồng/kg (xoài tượng da xanh), riêng xoài cát chu đang chín vàng cây nhưng không có người mua. "Ngay cả chế biến họ cũng không còn thu mua nữa" - ông Bảo ngao ngán.

Giảm giá, tăng bán nội địa

Việc xuất khẩu nông sản sang Trung Quốc khó khăn không phải mới đây mà từ đầu năm, khi nước này bùng phát dịch Covid-19. Trong 2 tháng đầu năm 2020, xuất khẩu rau quả sang thị trường này chỉ đạt 300,4 triệu USD, giảm đến 29,4% về giá trị so với cùng kỳ năm 2019. Vì nguyên nhân này, Bộ NN-PTNT khuyến khích DN đẩy mạnh thu mua nông sản để cung ứng thị trường trong nước, đồng thời chuyển hướng thị trường xuất khẩu.

Theo Công ty CP Quản lý và Kinh doanh chợ nông sản Thủ Đức (TP HCM), lượng hàng về chợ nông sản Thủ Đức gần đây giảm mạnh dù hàng hóa dồi dào. "Cùng thời điểm này năm ngoái, lượng hàng về chợ hơn 3.500 tấn/ngày thì nay chỉ khoảng 2.650 tấn. Lượng hàng giảm do sức mua yếu, các chợ truyền thống bán chậm, chủ yếu chỉ bán được buổi sáng" - đại diện công ty giải thích.

Cũng vì sức mua yếu nên phần lớn trái cây ở chợ sỉ đều bán ra với mức giá thấp. Cụ thể, bưởi da xanh hiện chỉ còn 25.000 đồng/kg, dưa hấu dài đỏ 10.000 đồng/kg, nhãn Huế 15.000 đồng/kg, thanh long Long An 22.000 đồng/kg, xoài cát Hòa Lộc 40.000 đồng/kg…

Theo ông Đặng Phúc Nguyên, để kích cầu tiêu thụ nội địa thì phải bán giá rẻ hơn, không thể yêu cầu giá cao như xuất khẩu. "Người tiêu dùng trong nước cũng gặp khó khăn do dịch Covid-19 nên phải cùng nhau chia sẻ. Một số mặt hàng như: sầu riêng, mít, nhãn,… trước giờ giá cao thì nay là cơ hội để người Việt được thưởng thức nhiều hơn" - ông Nguyên bày tỏ.