Sô cô la "cõng" 13 giấy phép kiểm tra chuyên ngành

Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng - Ảnh: Nhật Bắc

Sáng nay 21-8, Tổ công tác của Thủ tướng đã kiểm tra 11 bộ về tình hình cải cách hoạt động kiểm tra chuyên ngành với hàng hóa xuất nhập khẩu (XNK).

Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ (VPCP) Mai Tiến Dũng, Tổ trưởng Tổ công tác cho biết hiện tỷ lệ các lô hàng XNK phải kiểm tra chuyên ngành tại giai đoạn thông quan lên tới 30-35% và Nghị quyết 19 của Chính phủ đã yêu cầu phải kéo giảm xuống còn 15%.

Trong khi hiện nay hàng hóa XNK có kiểm tra chuyên ngành kiểm dịch thực vật chiếm 0,1%, kiểm dịch động vật chiếm 14,3%, kiểm tra hiệu suất năng lượng chiếm 25,3%, kiểm tra an toàn thực phẩm (ATTP) 19,1%, giấy phép XNK và các yêu cầu tương đương 41,2%. Như vậy tỉ lệ các lô hàng nhập khẩu kiểm tra chuyên ngành đang giữ ở mức 30 – 35%, yêu cầu rút xuống còn 15%.

Chủ nhiệm VPCP nhấn mạnh: "Tất cả các Bộ ngành phải chung nhận thức, quyết tâm cắt bỏ các giấy phép, thủ tục không cần thiết. Thủ tướng yêu cầu cắt giảm chi phí không chính thức và chính thức và năm 2017 là năm giảm chi phí cho doanh nghiệp (DN)".

Đáng lo ngại hơn là theo số liệu của Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM), hiện có khoảng 100.000 mặt hàng phải kiểm tra chuyên ngành và mỗi năm DN phải bỏ ra 28,6 triệu ngày công và 14.300 tỉ đồng chi phí cho kiểm tra chuyên ngành.

Chưa hết, theo Tổ trưởng Tổ công tác của Thủ tướng, đang tồn tại tình trạng độc quyền trong đánh giá hàng hoá XNK, có mặt hàng thuộc các hàng thuộc nhóm đầu thế giới nhưng vẫn phải kiểm tra, trong khi kiểm tra lại thủ công là chính, vì vậy cần xem xét lại cách làm. Kết nối thông tin còn hạn chế, chưa áp dụng quản lý rủi ro. 

Dẫn đến trong quá trình kiểm tra phát hiện 0,1%, rất thấp. Đầu tư cơ sở vật chất nâng cao hiệu quả kiểm tra chuyên ngành còn mức độ.

Hàng hóa nhập khẩu thuộc diện kiểm tra độc quyền của cơ quan giám định, kiểm định, chứng nhận, phải "vận chuyển hàng từ Bắc vào Nam, từ Nam ra Bắc chỉ để kiểm tra, giá định". Có những Bộ chỉ giao cho 1 cơ quan kiểm định, giám định, như vậy cả nước tập trung vào 1 cơ quan kiểm định, giám định.

Người đứng đầu VPCP cũng nêu lện thực tế còn 5.917 điều kiện kinh doanh của các Bộ tại các cửa khẩu Thủ tướng yêu cầu rà soát cắt giảm.

Ngoài ra theo Bộ trưởng Mai Tiến Dũng, hiện còn rất nhiều thủ tục chồng chéo, trong số các lô hàng phải kiểm tra chuyên ngành, có tới 58% phải thực hiện 2-3 lần thủ tục kiểm tra, tăng chi phí cho DN.

Như Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn có mặt hàng thực ăn chăn nuôi vừa gia xúc, vừa thủy sản, có nguồn gốc từ động vật như bột cá, bột xương liên quan đến rất nhiềm kiểm tra như vừa kiểm tra dịch thực vật, thủy sản, theo chất lượng các bộ. Như vậy tạo ra kiểm tra chồng chéo cho một mặt hàng, có mặt hàng 3 bộ kiểm tra.

"Nhiều việc chúng ta vẫn "cài cắm" giấy phép như một điều kiện kinh doanh không hợp lý, không đúng quy định. Hoặc có Bộ ra văn bản không phải thông tư nhưng yêu cầu này kia, tạo ra điều kiện, rào cản khác biệt"- Bộ trưởng Mai Tiến Dũng gay gắt.

Đáng chú ý, thủ tục kiểm tra chuyên ngành chiếm tới 50% thời gian thông quan, nhiều lô hàng Hải quan kiểm tra rồi nhưng không thông quan được, thậm chí 3 tháng sau Bộ chuyên ngành mới tới kiểm tra, hôm nay yêu cầu một thủ tục, hôm sau lại thêm thủ tục khác và DN cứ chạy theo.

"Một mặt hàng nguyên liệu sô cô la cần 13 loại giấy phép, trong đó 12 nguyên liệu cần 12 loại giấy phép, cuối cùng phải xác nhận công bố thành phẩm. Hay mặt hàng sữa chua vừa phải kiểm dịch theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, vừa phải kiểm tra ATTP theo Bộ Y tế. Kén tằm, hạt hướng dương cũng phải 2 Bộ. Cứ chẻ ra như thế thì không ổn. Mà các Bộ không bao giờ đi cùng nhau, đợi ông kia về rồi ông khác mới đến kiểm tra, kiểm định. Rất nhiều vấn đề tồn tại cần chúng ta phải xử lý"- Bộ trưởng Mai Tiến Dũng dẫn ví dụ về sự bất cập của kiểm tra chuyên ngành.

Bộ trưởng Mai Tiến Dũng cũng dẫn mặt hàng nguyên liệu sản xuất bánh kẹo phải thực hiện theo 4 văn bản của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, gồm 3 thông tư và 1 quyết định của Bộ trưởng. Một giống cây trồng cũng phải theo 3 thông tư.

"Các Bộ thấy có hợp lý không. Tôi nghĩ DN làm lần đầu chắc mò mẫm đến hết đêm cũng không làm được, như đi lạc vào rừng" - ông Mai Tiến Dũng bất bình.

Bộ trưởng Mai Tiến Dũng cho biết sau cuộc họp này, Tổ công tác sẽ đi rà soát từng bộ như Bộ Công thương có 1.220 điều kiện kinh doanh thì đi vào làm rõ từng thủ tục. Tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng đi vào cụ thể từng thủ tục của từng Bộ, các Bộ phải lý giải vì sao thủ tục này để, thủ tục khác cắt.