Kỳ thi với nhiều kỳ vọng

Kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025 không chỉ là một kỳ kiểm tra học vấn cuối cấp mà còn là bước ngoặt, đánh dấu lần đầu tiên Chương trình giáo dục phổ thông 2018 được đánh giá đầu ra, cũng là dịp "sát hạch" hiệu quả thực thi cải cách giáo dục hơn một thập kỷ qua. Trong bối cảnh nước ta đang cải cách hành chính quy mô lớn, kỳ thi còn mang ý nghĩa sâu sắc hơn: Kiểm tra năng lực vận hành của cả hệ thống chính trị - hành chính trong việc bảo đảm công bằng, minh bạch và hiệu quả đối với một dịch vụ công thiết yếu.

Điều đầu tiên được kỳ vọng ở kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025 là phản ánh đúng mục tiêu cốt lõi của Chương trình giáo dục phổ thông 2018 - chuyển từ truyền thụ kiến thức sang phát triển năng lực. Đề thi vì vậy không chỉ kiểm tra việc ghi nhớ nội dung mà phải đo được khả năng tư duy, vận dụng, giải quyết vấn đề, kết nối kiến thức vào thực tiễn. Nếu đề thi vẫn thiên về học thuộc, lệch chuẩn năng lực thì sẽ đi ngược lại tinh thần đổi mới đặt ra từ đầu.

Kỳ thi này còn phản ánh mức độ chuẩn bị và chuyển động thực chất của toàn ngành giáo dục. Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có nhiều bước đi đáng ghi nhận, như sớm ban hành định dạng đề thi, tổ chức tập huấn diện rộng... Các địa phương cũng đã tổ chức thi thử nhiều lần, triển khai hệ thống bảo mật đề thi… Những động thái đó cho thấy nỗ lực hướng tới một kỳ thi không hình thức, không áp đặt, mà thực chất và công bằng.

Kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025 được tổ chức đúng thời điểm bỏ mô hình cấp huyện, xác lập chính quyền địa phương 2 cấp nên đòi hỏi năng lực phối hợp liên ngành - liên cấp - liên vùng chưa từng có. Tổ chức kỳ thi an toàn, thông suốt, đúng quy chế không chỉ là nhiệm vụ chuyên môn mà còn là chỉ dấu quan trọng cho năng lực điều hành vĩ mô trong giai đoạn cải cách thể chế hiện nay.

Về phía xã hội, kỳ vọng dành cho kỳ thi này cũng rất lớn. Thí sinh mong muốn được đánh giá đúng năng lực; phụ huynh chờ đợi một kỳ thi công bằng, có thể làm căn cứ xét tuyển đại học khách quan. Các trường đại học cần một kết quả đủ phân hóa để tuyển sinh. Với giáo viên, kết quả kỳ thi chính là sự phản ánh chất lượng giảng dạy và mức độ đổi mới phương pháp mà họ đã nỗ lực theo đuổi.

Để tổ chức một kỳ thi thành công, đòi hỏi phải giảm thiểu các yếu tố rủi ro, từ ra đề, bảo mật đề đến chấm thi. Những lỗ hổng như gian lận công nghệ hay áp lực thi cử thái quá cần được kiểm soát nghiêm ngặt. Kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025 không thể là cuộc đua của sự lo lắng và áp lực tâm lý, mà cần như Thủ tướng Chính phủ yêu cầu mới đây: Biến kỳ thi thành "ngày hội" của người học, người dạy và cả xã hội. Đó là sự chuyển hóa từ một nền giáo dục thi cử nặng ứng thí sang nền giáo dục khai phóng và nhân văn.

Kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025 còn là kỳ thi "có trách nhiệm" - với tương lai người học, với mục tiêu đổi mới giáo dục. Thành công của kỳ thi này sẽ góp phần tái lập niềm tin xã hội vào cải cách giáo dục, tạo đà cho việc xây dựng một hệ thống đánh giá học sinh hiện đại hơn trong tương lai, góp phần hoàn thiện chính sách đổi mới giáo dục.

Kỳ vọng vào kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025 là rất nhiều nhưng thách thức cũng rất lớn. Đây là lúc hệ thống giáo dục cần chứng minh mình đang thay đổi, sẵn sàng thể hiện trách nhiệm trước người học, trước nhân dân và trước tương lai đất nước.