Mây tre lá Tân Uyên giữ nhịp đan, nối mạch nghề

Qua bàn tay khéo léo của những người thợ lành nghề, từng nan tre thô sơ đã trở thành những tác phẩm thủ công mỹ nghệ tinh xảo, góp phần đưa sản phẩm Việt ra thị trường quốc tế.

Sự tinh tế

Tại TP Tân Uyên (tỉnh Bình Dương cũ) - nay là phường Tân Khánh, TP HCM, những người thợ đan lát thủ công "nặng tình" vẫn miệt mài tạo nên các sản phẩm truyền thống, hiện hữu trong đời sống qua bao nhiêu thế hệ.

Làng nghề mây tre lá Tân Uyên hình thành từ nhiều thập kỷ trước, gắn liền với sinh hoạt nông nghiệp và nhu cầu sử dụng vật dụng thủ công trong đời sống. Trước đây, mây tre lá là vật liệu phổ biến trong gia đình, dùng để làm thúng, mẹt, giỏ đựng lúa, quạt hay các vật dụng sinh hoạt hằng ngày. Dần dần, nghề được phát triển thành các sản phẩm mỹ nghệ tinh xảo, phục vụ không chỉ đời sống mà còn trang trí, phụ kiện và xuất khẩu.

Các sản phẩm đan lát thủ công phần lớn được làm từ lục bình, mây, tre và cói. Mỗi sản phẩm đều phải trải qua nhiều bước để hoàn thiện và có thể mất nhiều giờ, thậm chí cả ngày, tùy độ phức tạp.

Với các sản phẩm thủ công mỹ nghệ, mỗi công đoạn đều đòi hỏi kinh nghiệm và sự tinh tế, không thể dùng máy móc thay thế. Và những người thợ lâu năm là "trụ cột" giúp nghề đứng vững qua thời gian. Chính những bàn tay bền bỉ, quen thuộc với sợi mây tre sau nhiều năm đã tạo nên "hồn" riêng cho từng sản phẩm.

Thời kỳ hưng thịnh, làng nghề có hơn 50 hộ nhưng hiện chỉ còn khoảng dưới 10 hộ. Dù hiện nay số hộ theo nghề ít đi, người trẻ cũng không còn ai yêu thích vì công việc đòi hỏi sự kiên nhẫn và tập trung lâu dài. Nhưng với những người thợ lâu năm, nghề mây tre lá không chỉ là mưu sinh mà còn là niềm tự hào, là ký ức và là văn hóa họ muốn lưu giữ cho thế hệ sau.

Cô Minh Ngọc, công nhân xưởng sản xuất Mây Tre Lá Thành Lộc, chia sẻ: "Tôi gắn bó với nghề đã hơn 15 năm, suốt thời gian đó dù có khó khăn, áp lực nhưng mà khi được cầm sản phẩm mình làm ra thì bao mệt mỏi đều tan biến. Bây giờ nghề đan như một phần cuộc sống của tôi, chỉ hy vọng có đủ sức khỏe để tiếp tục gắn bó với nó".

Chuyển hướng để phát triển

Trong bối cảnh công nghiệp hóa và hiện đại hóa, nghề mây tre đan đang đứng trước nhiều thách thức. Sự xuất hiện của các vật liệu công nghiệp như nhựa, kim loại hay sợi tổng hợp khiến nhiều sản phẩm thủ công truyền thống khó cạnh tranh về giá. Hơn nữa, nhiều bạn trẻ hiện nay không lựa chọn theo nghề, khiến lớp thợ kế cận ngày càng thưa.

Dẫu vậy, các cơ sở vẫn nỗ lực duy trì nghề bằng cách kết hợp sản xuất với du lịch trải nghiệm. Chị Kim Tuyến, đại diện Công ty TNHH Mây Tre Lá Thành Lộc, cho biết: "Cơ sở của tôi thường kết hợp mở cửa cho du khách tham quan, tự tay trải nghiệm sản phẩm, quan sát sản phẩm được làm ra như thế nào. Từ đó, có nhiều người muốn tìm hiểu và yêu thích ngành nghề này hơn".

Bên cạnh đó, việc phát triển các sản phẩm mỹ nghệ sang hướng hiện đại như đèn mây, giỏ xách hay trang trí nội thất xanh cũng là hướng đi giúp nghề mây tre lá thích ứng với xu hướng tiêu dùng hiện nay.

Nhờ vậy, các sản phẩm mây tre lá của làng nghề Tân Uyên đã đáp ứng điều kiện để xuất khẩu ra thị trường quốc tế, từ các vật dụng gia đình, đồ trang trí đến những phụ kiện thời trang tinh xảo. Điều này không chỉ mang lại thu nhập ổn định cho người thợ mà còn khẳng định giá trị văn hóa và tay nghề Việt Nam trên thế giới.

Với sự bền bỉ của những người thợ lâu năm và nỗ lực kết hợp với các hướng phát triển mới, làng nghề mây tre lá Tân Uyên đang từng bước khẳng định vị thế của một thương hiệu truyền thống đồng thời hướng tới sự phát triển bền vững, vừa giữ gìn văn hóa, vừa tạo giá trị kinh tế.