Mở sàn giao dịch vàng để ổn định thị trường

Ngày 16-10, thị trường vàng trong nước tiếp tục biến động. Từ sáng sớm, các tiệm vàng lớn tại TP HCM, Hà Nội và nhiều tỉnh, thành chật kín người đến giao dịch.

Liên tục lập kỷ lục

Giá vàng miếng và vàng nhẫn đồng loạt phá kỷ lục trong ngày 16-10. Ở nhiều tiệm vàng nhỏ và thị trường chợ đen, giá vàng miếng SJC được đẩy lên gần 170 triệu đồng/lượng - cao hơn khoảng 20 triệu đồng so với mức niêm yết tại các công ty lớn, chênh lệch tới 35 triệu đồng so với giá vàng thế giới, mức được xem là chưa từng có.

Đà tăng liên tục và khó đoán của giá vàng khiến thị trường rơi vào trạng thái vừa hưng phấn vừa lo ngại. Người đầu tư thì "mừng thầm" khi giá vàng vượt đỉnh, trong khi người có nhu cầu thực, nhất là những người chuẩn bị cưới hỏi, lại rơi vào cảnh "dở khóc dở cười".

Chị Nguyễn Thị Thanh Hương (ngụ Khánh Hòa) phải đổi kế hoạch tặng vàng cho chồng sắp cưới sang tặng tiền mặt vì giá tăng quá nhanh. "Đầu năm nay, giá vàng miếng SJC chỉ khoảng 85 triệu đồng/lượng, lúc chạm mốc 90 triệu tôi nghĩ đã là đỉnh. Ai ngờ càng chờ càng lên, giờ giá vàng đã gần 150 triệu đồng, tôi đành chuyển sang tặng tiền mặt chứ không mua nổi nữa" - chị giải thích.

Với những người trẻ đang chuẩn bị cưới, vàng giờ không chỉ là của hồi môn mà còn trở thành "gánh nặng". Anh Nguyễn Hoàng Thanh (nhân viên văn phòng tại TP HCM) cho biết nếu cưới vào thời điểm này, riêng phần quà tặng là vàng có thể tốn trên 200 triệu đồng. "Thu nhập của người lao động tăng rất chậm trong khi giá vàng lại tăng gần gấp đôi, khiến mọi thứ đều bị đội lên chóng mặt" - anh rầu rĩ.

Trong khi đó, chị Nguyễn Thu Sương (ở Lâm Đồng) đang đối mặt khoản nợ 3 lượng vàng chị vay khi giá chưa tới 65 triệu đồng/lượng để kinh doanh. "Giờ mỗi lượng lên gần 150 triệu đồng, số nợ của tôi tăng lên gần 450 triệu đồng. Tôi mong mỏi nhà nước sớm bình ổn thị trường để giá vàng trong nước không quá chênh với giá thế giới" - chị bày tỏ.

Trao đổi với phóng viên, TS Đinh Thế Hiển, chuyên gia kinh tế, cho rằng cơ quan quản lý cần sớm có giải pháp để hạ nhiệt thị trường vàng trong nước. Bởi lẽ, mức chênh lệch với giá vàng thế giới chỉ cần từ 10 triệu đồng cũng đã gây nhiều hệ lụy như buôn lậu vàng, chảy máu ngoại tệ; người dân mua vàng qua kênh hợp pháp bị thiệt thòi…

"Việt Nam đang thực hiện chủ trương hội nhập sâu rộng, chuẩn bị xây dựng Trung tâm Tài chính quốc tế tại TP HCM và nền kinh tế đang trên đà vươn lên nhóm đầu khu vực. Sự bất ổn của thị trường vàng lại đi ngược với định hướng hội nhập tài chính đó. Giá vàng trong nước cần tiệm cận với xu hướng chung của thế giới, chứ không nên tách rời như hiện nay" - TS Đinh Thế Hiển nhìn nhận.

Mua - bán sẽ thuận lợi hơn

Để ổn định thị trường vàng, một trong những giải pháp mà Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đưa ra là thành lập sàn giao dịch vàng quốc gia.

Phó Thống đốc NHNN Phạm Tiến Dũng cho biết việc xây dựng sàn giao dịch vàng là nhằm hoàn thiện thể chế, khơi thông nguồn lực trong dân và tăng cường vai trò quản lý của nhà nước. "Thành lập sàn vàng sẽ góp phần cung cấp thêm dữ liệu minh bạch cho việc phân tích, dự báo và hoạch định chính sách. Khi được kết nối và xử lý kịp thời, dữ liệu từ sàn giao dịch vàng sẽ trở thành kênh thông tin hữu ích, hỗ trợ cơ quan điều hành kiểm soát thị trường hiệu quả hơn" - ông nhận định.

Theo ông Lê Minh - chủ tiệm vàng tại khu vực chợ Cầu, TP HCM - việc triển khai sàn vàng theo từng giai đoạn sẽ giúp các ngân hàng và doanh nghiệp nhập khẩu vàng mua bán thuận lợi, đồng thời tạo điều kiện cho tiệm nhỏ lẻ có thể đặt mua hoặc bán lại vàng nguyên liệu trên sàn. "Việc này giúp minh bạch hóa nguồn cung - đầu ra, giúp nhà nước dễ dàng đánh giá nhu cầu thực tế và nhập khẩu vàng hợp lý hơn, tránh khan hiếm ảo và ổn định thị trường" - ông nhận xét.

Ông Trần Hữu Đang, Tổng Giám đốc Công ty CP Vàng bạc - Đá quý ASEAN (AJC), cho rằng khi sàn vàng đi vào hoạt động, người dân ở đâu cũng có thể dễ dàng mua bán trực tuyến, tương tự cách giao dịch cổ phiếu. "Giao dịch qua sàn sẽ giúp cơ quan chức năng theo dõi được những hoạt động mua bán bất thường, phát hiện sớm dấu hiệu rửa tiền hoặc đầu cơ. Từ đó, NHNN có thể truy vết dòng tiền và kịp thời ổn định thị trường" - ông nhấn mạnh.

Về lâu dài, ông Trần Hữu Đang đề xuất NHNN có thể tận dụng sàn vàng để huy động vàng nhàn rỗi trong dân, biến nguồn lực này thành nguồn vốn phục vụ sản xuất - kinh doanh. NHNN có thể phát hành chứng chỉ gửi vàng miếng với kỳ hạn dài, sau đó bán lại cho người có nhu cầu nắm giữ vàng. NHNN cũng cần phối hợp với các doanh nghiệp nhập khẩu và sản xuất vàng miếng để xây dựng kế hoạch chi trả khi người dân muốn rút vàng.

"NHNN phải là đơn vị chịu trách nhiệm cuối cùng trong việc huy động và hoàn trả vàng miếng. Việc này sẽ tạo niềm tin để người dân yên tâm "chọn mặt gửi vàng" - ông Đang nhận định.

Theo ông Nguyễn Thế Hùng, Phó Chủ tịch Hiệp hội Kinh doanh Vàng Việt Nam (VGTA), một sàn vàng quốc gia với khung pháp lý chặt chẽ sẽ giúp "kéo" kim loại quý này ra khỏi trạng thái "ngủ yên". Ông cho rằng nhiều người có thói quen nắm giữ vàng như kênh tiết kiệm. Nếu có một hệ thống an toàn và minh bạch như sàn vàng, họ sẵn sàng gửi vàng vào như gửi ngân hàng. Khi đó, nhà nước vừa kiểm soát được lượng vàng lưu thông vừa giảm hiện tượng "vàng hóa" - sử dụng kim loại quý này như một loại tiền tệ thay thế.