Người thầy kính yêu: Vững tay chèo trên đại dương tri thức

Khi tôi gọi điện chúc mừng Nguyễn Văn Đông trên cương vị mới, em tâm sự: "Em cũng không nghĩ mình được như hôm nay. Nếu không có cô, chắc em chẳng bao giờ có được ngày hôm nay…". Đông hiện là Trưởng Phòng Tổ chức - Trường ĐH Sư phạm Đà Nẵng.

Cậu học trò dễ thương, bản lĩnh

Câu nói ấy của Nguyễn Văn Đông không phải để lấy lòng tôi mà là lời biết ơn chân thành của một học trò dành cho cô giáo chủ nhiệm, người từng dõi theo các em bằng tất cả trách nhiệm và yêu thương.

Nhưng nếu nói về sự cảm phục thì tôi lại chính là người cảm phục Đông. Bởi lẽ, ngay từ năm 15 tuổi - độ tuổi chưa hẳn đã ý thức hết ý nghĩa của tri thức, em đã sớm nhận ra rằng "tri thức là sức mạnh". Đông là một tấm gương sáng về tinh thần hiếu học, về ý chí và nghị lực vươn lên từ gian khó.

Đông sinh năm 1977 ở xã Bình Phú, huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam (nay thuộc TP Đà Nẵng). Em mang trong mình sự mộc mạc, chân chất, đúng như cái tên giản dị của mình. Là lớp phó học tập của lớp, Đông luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, học giỏi, siêng năng, sẵn lòng giúp đỡ bạn bè, tích cực trong mọi hoạt động.

Hình ảnh cậu học trò đầu đội nón lá, không quản mệt nhọc, luôn nhận phần việc nặng hơn về mình khiến tôi xúc động mãi. Tôi biết nhiều học trò của mình sinh ra trong hoàn cảnh khó khăn và đã quen chịu khổ cực. Sau giờ học, hầu hết các em đều phải giúp gia đình làm ruộng vất vả, từ khi còn nhỏ đã dãi nắng dầm mưa như người lớn.

Nhà Đông cách trường hơn 2 km. Hồi đó, học trò phần lớn đi bộ đến trường. Đông là một trong số ít nam sinh đội nón lá đi học. Hình ảnh ấy khiến bạn bè, thầy cô càng thêm thấu cảm và yêu mến em hơn. Với Đông, hình thức không quan trọng, điều đáng quý là đạo đức, nhân cách bên trong. Đó là nét riêng rất dễ thương và cũng là bản lĩnh của cậu học trò nhỏ.

Với tính cách thẳng thắn và tinh thần trách nhiệm, Đông luôn là người đề xuất cách giải quyết mỗi khi lớp gặp khúc mắc. Ngay cả khi một vài thầy cô có sự ứng xử chưa phù hợp với môi trường sư phạm, em vẫn không ngần ngại phản ánh để tìm hướng tháo gỡ. Dù biết làm như thế có thể bị "chiếu tướng", bị để ý nhưng em vẫn chấp nhận để nói lên tiếng nói của lớp. Tôi quý em ở tinh thần ấy và ở sự công bằng, giàu lòng tự trọng.

Thế nhưng, thật bất ngờ, khi sắp kết thúc năm lớp 8, vào một buổi tối, Đông đến tìm tôi và thông báo sẽ nghỉ học để theo anh vào miền Nam mưu sinh. Tôi lặng người, không nhớ mình đã nói gì. Tôi chỉ nhớ ánh mắt em, giọng nói em… và cảm giác tiếc nuối đến nghẹn lòng. Một lớp phó học tập giỏi toán, yêu văn, mê lịch sử… giờ lại lặng lẽ rời xa mái trường.

Bền lòng vươn tới giấc mơ

Một năm sau, trong ngày khai giảng năm học mới, tôi vỡ òa khi thấy Nguyễn Văn Đông bất ngờ quay về xin học lại lớp 9A - lớp tôi chủ nhiệm.

Sau này, trong dòng hồi ức, tôi không khỏi xúc động khi nghĩ về Đông: "Hoàng hôn về vẫn sáng long lanh/ thư em gửi từ giảng đường đại học. Cậu học trò năm nào bỏ học/ tìm kế sinh nhai nơi phương xa. Va chạm sớm với đời em mới hiểu ra/ bài học hôm nào "tri thức là sức mạnh"! Em trở lại trường, học hành cần mẫn/ chuẩn bị hành trang vững vàng cho chặng đời phía trước. Muốn đến tương lai, phải vững tay chèo trên đại dương tri thức/ muốn nên người, phải luyện tài, rèn đức…/ học những sàng khôn từ cuộc sống muôn màu.

Và rồi tôi lại nhận được thư em một buổi sáng nào/ Cảm xúc trong thư reo vui như sóng: "Em vinh hạnh bước tới chân trời rộng/ vẫn giữ trong tim bóng dáng một thời. Ý chí, niềm tin, nghị lực, ước mơ…/ Tất cả được khơi nguồn từ mái trường thân thiện. "Uống nước nhớ nguồn" không chỉ là lý thuyết/ mà là lẽ sống để em cố gắng từng ngày/ xứng đáng là chủ nhân của đất nước tương lai"...

Tốt nghiệp cấp II, Đông trúng tuyển vào lớp 10 Trường THPT Tiểu La, huyện Thăng Bình (nay là xã Thăng Bình, TP Đà Nẵng). Vì nhà xa, em phải ở trọ đi học, cuối tuần lại lóc cóc chiếc xe đạp vượt hơn 15 km để về nhà "gom" lương thực. Trở lại trường, trên xe Đông bao giờ cũng là gạo đùm, cơm gói, vài món quê đơn sơ, thậm chí cả bó củi khô - hành trang học trò của những ngày xa nhà.

Đường đi nắng bụi, mưa bùn, người lại gầy gò - việc đi lại không hề dễ dàng nhưng cứ thế, cậu học trò ấy đã vượt qua thời phổ thông một cách tốt đẹp. Dù không ít bữa sáng phải nhịn ăn, dành tiền mua sách vở và các thứ cần thiết nhưng có lẽ, hơn một năm bươn chải giữa đời, Đông hiểu được đi học là điều hạnh phúc nhất và chỉ có con đường học tập mới mở lối đến tương lai tươi sáng. Vì vậy, em chưa bao giờ ngừng cố gắng. Học tập - với em - là niềm đam mê không gì thay thế được.

Giờ đây, Đông đã là tiến sĩ luật kinh tế, vừa giữ nhiều vai trò tại Trường ĐH Sư phạm Đà Nẵng: Bí thư Chi bộ, Trưởng Phòng Tổ chức vừa giảng dạy, nghiên cứu khoa học và phục vụ cộng đồng. Mỗi lần trò chuyện, em vẫn giữ thái độ lễ phép, chân tình như thuở nào. Thỉnh thoảng, Đông nhắc lại những lá thư tôi gửi em năm nào, cả kỷ niệm về buổi tối tôi cùng cô hiệu trưởng đi bộ giữa đêm đến nhà em, dốc lòng khuyên nhủ đừng bỏ học.

Con đường Đông đi hôm nay thật xứng đáng. Nó không chỉ phù hợp với năng khiếu, sở trường của em mà còn đúng với ước nguyện đem tri thức và chuyên môn để thắp sáng ước mơ cho thế hệ sinh viên, ươm mầm tài năng cho đất nước, làm đẹp thêm cho cuộc đời.

Tôi tự hào về Nguyễn Văn Đông - cả năm xưa lẫn bây giờ. Em là biểu tượng đẹp đẽ của tinh thần hiếu học, của ý chí vượt khó, của một tuổi trẻ biết bền lòng vươn tới giấc mơ.