Nguy cơ Syria bất ổn trở lại

Chính phủ Syria và lãnh đạo cộng đồng thiểu số Druze hôm 16-7 nhất trí khôi phục lệnh ngừng bắn sau nhiều ngày giao tranh căng thẳng, đe dọa làm chệch hướng tiến trình chuyển tiếp chính trị tại nước này. Theo AP, Bộ Quốc phòng Syria cùng ngày cho biết đã bắt đầu rút quân khỏi TP Sweida, tâm điểm của căng thẳng hiện nay, nhưng hiện chưa rõ thỏa thuận có được tuân thủ hay không.

Lệnh ngừng bắn trước đó đã được công bố hôm 15-7 nhưng nhanh chóng sụp đổ. Israel sau đó đã không kích trung tâm thủ đô Damascus - Syria, một động thái leo thang trong chiến dịch được cho là nhằm bảo vệ cộng đồng Druze và đẩy lùi các phần tử Hồi giáo cực đoan ra xa biên giới giữa hai nước. Người Druze là một cộng đồng đáng kể ở cả Israel và Syria. Tại Israel, họ được xem là một dân tộc thiểu số trung thành, thường xuyên phục vụ trong quân đội.

Căng thẳng leo thang ở Syria sau khi xảy ra các vụ bắt cóc, tấn công ăn miếng trả miếng giữa các bộ tộc người Bedouin và phe vũ trang Druze tại Sweida. Lực lượng chính phủ đã can thiệp nhằm lặp lại trật tự và đụng độ với các tay súng người Druze, dẫn đến hành động can thiệp quân sự của Israel. Trong số các mục tiêu tấn công của Israel có trụ sở Bộ Quốc phòng Syria tại Damascus và các đoàn xe quân sự tiến vào Sweida.

Tình trạng bạo lực nói trên dường như là mối đe dọa nghiêm trọng nhất đối với nỗ lực củng cố quyền kiểm soát đất nước của chính quyền mới sau khi chính quyền Tổng thống Bashar al-Assad sụp đổ hồi tháng 12-2024. Tổng thống lâm thời Syria Ahmad al-Sharaa ngày 17-7 gọi cộng đồng người Druze là một phần không thể tách rời của Syria, cũng như chỉ trích Israel "gieo rắc chia rẽ, tìm cách phá vỡ sự đoàn kết" của nước này.

Trong khi đó, ông Israel Kats, Bộ trưởng Quốc phòng Israel, tuyên bố nước này sẽ tiếp tục tấn công lực lượng chính phủ Syria cho đến khi họ rút khỏi khu vực. Quan chức này cũng cảnh báo sẽ sớm nâng cao mức độ đáp trả nếu Damascus không hiểu thông điệp của Israel. Một quan chức quân sự Israel giấu tên cho biết quân đội đang chuẩn bị cho "nhiều kịch bản" và một lữ đoàn đang được rút khỏi Dải Gaza để điều động đến Cao nguyên Golan.

Ông Haid Haid, chuyên gia tư vấn của viện nghiên cứu Chatham House có trụ sở tại London, nhận xét với Al Jazeera rằng cuộc tấn công của Israel vào Damascus "không phải là điều quá bất ngờ", song việc nhắm vào Bộ Quốc phòng và địa điểm gần dinh Tổng thống là bước leo thang chưa từng có.

Theo ông Haid Haid, Israel đã thể hiện rõ lập trường kể từ khi chính quyền ông Bashar al-Assad sụp đổ là họ không muốn lực lượng Syria triển khai tới khu vực nói trên ở miền Nam Syria. Việc Israel tự xem họ là "người bảo vệ" cộng đồng Druze là một cách để thúc đẩy kế hoạch này.