Đình chỉ một vụ án oan

Ngày 10-2, Ủy ban Thẩm phán TAND Cấp cao tại TP HCM xét xử giám đốc thẩm đã tuyên hủy 2 bản án của TAND huyện Bình Chánh và TAND TP HCM, đình chỉ vụ án đối với ông Nguyễn Văn Thành (SN 1958; ngụ quận 5, TP HCM) do không phạm tội.

Bán máy phát điện, bị lãnh án

Trước đó, xử sơ thẩm ngày 25-9-2014, TAND huyện Bình Chánh tuyên phạt ông Thành 1 năm tù nhưng cho hưởng án treo về tội “Kinh doanh trái phép” do bán 17 máy phát điện; buộc ông Thành nộp phạt bổ sung 10 triệu đồng vào công quỹ nhà nước; trả lại cho bị cáo 12 máy phát điện.

Sau khi bản án được tuyên, Viện trưởng VKSND huyện Bình Chánh đã kháng nghị tịch thu 12 máy phát điện của ông Thành. Xử phúc thẩm ngày 11-11-2015, TAND TP HCM tuyên không chấp nhận kháng nghị, giữ nguyên bản án sơ thẩm.

Ông Thành là đại diện của hộ kinh doanh Trường Thành (xã Tân Kiên, huyện Bình Chánh) chuyên mua bán máy công nông ngư, máy phát điện, thiết bị xây dựng, mô tơ bơm nước…

Ngày 19-3-2013, Công an huyện Bình Chánh kiểm tra hoạt động kinh doanh của hộ kinh doanh Trường Thành và phát hiện trong kho bãi có 12 máy phát điện đã qua sử dụng (được định giá 2,72 tỉ đồng). Ông Thành khai số máy này mua của người không rõ lai lịch, không có hóa đơn chứng từ và về sửa lại bán kiếm lời.

Công an huyện Bình Chánh lập biên bản tạm giữ 12 máy phát điện và lập hồ sơ khởi tố ông Thành tội “Kinh doanh trái phép”.

Trong quá trình điều tra vụ án, ông Thành không thừa nhận hành vi bán 12 máy phát điện mà cho rằng chỉ để cho thuê.

Sau khi tòa án trả hồ sơ để điều tra bổ sung hành vi phạm tội của ông Thành, Công an huyện Bình Chánh xác định được từ năm 2006 đến thời điểm bị kiểm tra, ông Thành đã nhiều lần mua bán máy phát điện và búa rung, trong đó có 16 lần bán 16 máy phát điện có giá trị trên 100 triệu đồng/máy, 1 lần bán máy phát điện trên 300 triệu đồng.

Chi cục Thuế huyện Bình Chánh có công văn cung cấp toàn bộ hồ sơ kê khai, quyết toán thuế của hộ kinh doanh Trường Thành, trong đó có hồ sơ thuế về việc bán 17 máy phát điện nêu trên. Đồng thời, ban hành các văn bản gửi Công an huyện Bình Chánh xác định hộ kinh doanh Trường Thành có đăng ký kê khai thuế theo phương pháp trực tiếp trên doanh thu và không thuộc trường hợp hoàn thuế GTGT đối với các máy phát điện đã bán trước đó.

Bản án hình sự sơ thẩm số 255/2015/HSST ngày 25-9-2014 của TAND huyện Bình Chánh tuyên bị cáo Nguyễn Văn Thành phạm tội “Kinh doanh trái phép” đối với hành vi bán 17 máy phát điện nêu trên.

Sau khi bản án có hiệu lực pháp luật, ngày 1-6-2016, Viện trưởng VKSND TP HCM đề nghị kháng nghị giám đốc thẩm đối với vụ án Nguyễn Văn Thành phạm tội “Kinh doanh trái phép”.

Ông Nguyễn Văn Thành

Không có căn cứ

Ủy ban Thẩm phán TAND Cấp cao tại TP HCM nhận định về thủ tục tố tụng, Cơ quan CSĐT Công an huyện Bình Chánh khởi tố vụ án, khởi tố bị can và đề nghị truy tố ông Thành về tội “Kinh doanh trái phép” đối với 12 máy phát điện nhưng hành vi này không bị xét xử vì không đủ căn cứ.

Sau khi tòa án trả hồ sơ để điều tra bổ sung, phát hiện trong thời gian tháng 11-2008 đến tháng 11-2012, ông Thành có hành vi mua bán 17 máy phát điện trị giá trên 100 triệu đồng, VKSND huyện Bình Chánh đã truy tố và TAND huyện Bình Chánh xét xử ông Thành. Tuy nhiên, hành vi mua bán 17 máy phát điện chưa được Cơ quan CSĐT Công an huyện Bình Chánh khởi tố vụ án hình sự. Như vậy, việc truy tố, xét xử ông Thành đã vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng hình sự.

Trong số 17 máy phát điện trên, có máy ông Thành bán ngày 17-11-2008 (hóa đơn số 76784), tính đến ngày bị phát hiện (ngày 8-4-2014) đã quá 5 năm, hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự nhưng VKSND và TAND huyện Bình Chánh vẫn truy tố, xét xử hành vi này là vi phạm nghiêm trọng Bộ Luật Hình sự.

Theo Ủy ban Thẩm phán TAND Cấp cao tại TP HCM, kể từ ngày Nghị định số 102/2010/NĐ-CP của Chính phủ có hiệu lực thi hành (ngày 15-11-2010), nhà nước đã cho phép doanh nghiệp có quyền chủ động, tự do kinh doanh, không cần phải đăng ký, xin phép hoặc được sự chấp thuận của cơ quan nhà nước nếu ngành nghề kinh doanh đó pháp luật không cấm; không thuộc ngành nghề kinh doanh có điều kiện.

Theo quy định, việc mua bán máy phát điện không thuộc ngành nghề kinh doanh mà pháp luật cấm hoặc kinh doanh có điều kiện. Trong khi đó, ngày 24-4-2014, hộ kinh doanh Trường Thành đã được bổ sung ngành nghề kinh doanh mua bán máy phát điện. Vì thế, khi bán 17 máy phát điện, hộ kinh doanh Trường Thành đã xuất hóa đơn GTGT, khai báo, nộp thuế và thực hiện các nghĩa vụ tài chính khác theo quy định của pháp luật, được cơ quan có thẩm quyền huyện Bình Chánh chấp thuận.

Như vậy, tại thời điểm khởi tố, điều tra, truy tố và xét xử thì hành vi mua bán 17 máy phát điện của ông Thành không còn nguy hiểm cho xã hội, không bị coi là vi phạm pháp luật hình sự nên tòa án sơ và phúc thẩm xét xử ông Thành tội “Kinh doanh trái phép” là không có căn cứ, gây ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của công dân.