Tòa trả tự do, viện khẳng định có tội

Ngày 14-9, TAND Cấp cao tại TP HCM cho biết đã nhận được kháng nghị của VKSND tỉnh Bình Phước yêu cầu xử phúc thẩm hủy toàn bộ bản án sơ thẩm của TAND tỉnh Bình Phước đã tuyên trước đó đối với ông Nguyễn Văn Đồng (SN 1950; ngụ xã Đức Liễu, huyện Bù Đăng, tỉnh Bình Phước) để xét xử lại theo hướng phạm tội “Giết người”.

Không phạm tội

Theo hồ sơ vụ án, khoảng 10 giờ ngày 28-1-2013, ông Đồng đến nhà ông Trần A Ửng (SN 1965; ngụ xã Đức Liễu, huyện Bù Đăng) chơi và tổ chức uống rượu, đánh bài ăn tiền. Đến 14 giờ cùng ngày, vợ ông Ửng cùng người con lớn đi mua đồ, trong nhà chỉ có ông Đồng, ông Ửng và 2 con ông Ửng là Trần Ký Thảo (SN 2007) và Trần Ký Cường (SN 2011).

Thấy Cường khóc, ông Ửng không chơi đánh bài nữa để bế con nhưng ông Đồng không đồng ý dẫn đến cãi vã, xô xát. Ông Đồng cầm viên gạch tàu và một khúc cây đánh ông Ửng rách da đầu, viên gạch vỡ thành 4 mảnh. Khi ông Ửng ra ngồi cạnh giếng cách nhà 11 m, ông Đồng chạy đến đánh tiếp, đẩy ông Ửng xuống giếng rồi bỏ về.

Lúc này, 2 cháu Thảo và Cường ra cổng đứng khóc, gọi mẹ. Cùng lúc, một đôi vợ chồng đi rẫy thấy ông Đồng chạy xe máy ngược chiều ở đoạn đường gần nhà ông Ửng. Ngày 29-1-2013, ông Đồng bị công an xã mời lên làm việc, thu giữ chiếc đồng hồ đang đeo có dính chất màu nâu và bắt giam.

Kết luận giám định của Phòng Kỹ thuật hình sự Công an tỉnh Bình Phước thể hiện: “Nạn nhân có 3 vết thương dập, rách da đầu do vật tày có cạnh tác động. Nạn nhân tử vong do ngạt nước và suy hô hấp cấp”. Còn theo kết luận giám định của Phân viện Khoa học Kỹ thuật hình sự tại TP HCM: “Các dấu vết thu trên đồng hồ, nền nhà và tay quay giếng đều là máu người. Phân tích ADN cho thấy đây là máu của nạn nhân Ửng”.

Tuy nhiên, từ ngày 17 đến 24-8, TAND tỉnh Bình Phước xử sơ thẩm nhận định không có sự việc phạm tội, tuyên ông Đồng không phạm tội “Giết người” và trả tự do tại tòa.

Ông Nguyễn Văn Đồng tại phiên xét xử sơ thẩm Ảnh: Tư liệu

Chưa đánh giá hết chứng cứ, tài liệu

Kháng nghị phúc thẩm của VKSND tỉnh Bình Phước nêu rõ: “Bản án hình sự sơ thẩm của TAND tỉnh Bình Phước chưa đánh giá hết toàn bộ chứng cứ và tài liệu khác đã thu thập tại hồ sơ vụ án. Những nhận định và quan điểm của HĐXX đưa ra chủ yếu là lời khai ban đầu được thu thập qua quá trình khởi tố vụ án, vì vậy không thể xem đó là những vi phạm tố tụng nghiêm trọng”.

Cụ thể, tại phiên tòa, ông Đồng khai khi công an thu giữ đồng hồ thì không có vết màu nâu. Tòa cho rằng đồng hồ không được niêm phong theo điều 75 Bộ Luật Tố tụng dân sự quy định về thu giữ vật chứng. Tuy nhiên, theo VKSND tỉnh Bình Phước, điều 75 không quy định việc thu và niêm phong vật chứng phải được lập thành 2 biên bản riêng biệt. Hơn nữa, khi công an xã mời về làm việc, phát hiện ông Đồng đeo chiếc đồng hồ có dính chất màu nâu thì đã lập biên bản niêm phong, ông Đồng có ký vào biên bản cũng như hộp niêm phong. Tại CQĐT có luật sư tham gia, ông Đồng thừa nhận sáng 28-2-2013 có đến nhà bị hại và có đeo đồng hồ. Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Bình Phước bàn giao đồng hồ cho Bộ Công an để giám định có lập biên bản mở niêm phong và bàn giao. Hiện hộp niêm phong vẫn còn lưu giữ tại kho vật chứng của Cục Thi hành án tỉnh Bình Phước. Như vậy, chiếc đồng hồ mang dấu vết máu có đầy đủ các thuộc tính của chứng cứ.

Thời điểm xảy ra vụ án, cháu Thảo mới 5 tuổi 6 tháng 13 ngày, HĐXX nhận định căn cứ điều 21 Bộ Luật Dân sự 2005: “Người chưa đủ 6 tuổi không có năng lực hành vi dân sự”. Theo VKSND tỉnh Bình Phước, Thảo tham gia tố tụng hình sự với tư cách là người làm chứng trong vụ án hình sự, được điều chỉnh theo quy định của Bộ Luật Tố tụng hình sự. Cụ thể, khoản 1, điều 55 Bộ Luật Tố tụng hình sự quy định: “Người nào biết được những tình tiết liên quan đến vụ án đều có thể triệu tập đến làm chứng”. Luật không quy định độ tuổi người làm chứng.

Bên cạnh đó, lời khai ban đầu của Thảo cũng như tại tòa thống nhất về việc ông Đồng cãi nhau, đánh và đẩy ông Ửng xuống giếng. Đối chiếu với các nhân chứng gián tiếp thì phù hợp với thời điểm ông Đồng chạy xe ra khỏi nhà ông Ửng và anh em Thảo đứng khóc ngoài cổng.

Ngoài ra, theo tòa sơ thẩm, cơ quan tiến hành tố tụng có nhiều thiếu sót, vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng, như: không khám xét nhà ở; không thu thập chiếc áo trắng mà  ông Đồng mặc khi về nhà; thu giữ vật chứng là cây gỗ dài 1,17 m và viên gạch tàu nhưng không niêm phong, không giám định dấu vân tay; chưa làm rõ vấn đề thời gian liên quan đến vụ án để chứng minh tội phạm...

Về vấn đề này, VKSND tỉnh Bình Phước cho rằng ông Đồng mặc 3 cái áo khi đến nhà ông Ửng. Tại đây, ông Đồng cởi áo sơ mi bỏ lại chỗ đánh bài, mặc áo thun ngắn tay màu trắng bên ngoài, áo ba lỗ bên trong. Do vội vã rời khỏi nhà nạn nhân, ông Đồng quên lấy áo sơ mi và mặc áo thun trắng cho đến khi bị công an xã mời lên làm việc. Qua kiểm tra, trên áo thun trắng không có dấu vết gì nên CQĐT không thu giữ.