Phát hiện bất thường của tàu NASA làm khoa học bối rối suốt 15 năm

Năm 2010, một dải quang phổ bất thường đã được phát hiện bởi thiết bị CRISM gắn trên Tàu quỹ đạo Trinh sát Sao Hỏa (MRO) của NASA tại vùng cao nguyên giáp hẻm núi Juventae Chasma và miệng hố Aram Chaos.

Dữ liệu này đã gây bối rối trong suốt 15 năm qua vì không phù hợp với quang phổ của bất kỳ khoáng vật nào đã biết.

Giờ đây, một nhóm nghiên cứu đã thành công trong việc loại bỏ các yếu tố gây nhiễu và xác định đó là sắt hydroxysulfate (FeSO₄OH). Nhưng các điều kiện cần thiết để khoáng chất này ra đời mới là vấn đề cần quan tâm nhất.

Tiến sĩ Mario Parente từ Đại học Massachusetts ở Amherst, đồng tác giả, cho biết lý do khiến bản chất của khoáng vật nói trên khó được xác định là do các yếu tố nhiễu khi tàu vũ trụ quan sát mặt đất từ quỹ đạo Sao Hỏa.

"Chúng ta phải hiệu chỉnh dữ liệu, sửa dữ liệu, loại bỏ tác động của bầu khí quyển. Ánh sáng -truyền từ Mặt Trời đến CRISM - phải đi qua bầu khí quyển Sao Hỏa đến 2 lần" - tiến sĩ Parente giải thích trên tờ Sci-News.

Có những phân tử và khí tán xạ hấp thụ ánh sáng trong khí quyển. Trên Sao Hỏa, có rất nhiều carbon dioxide làm sai lệch dữ liệu.

Bằng cách sử dụng phương pháp trí tuệ nhân tạo học sâu, các nhà nghiên cứu có thể lập bản đồ các khoáng chất đã biết và chưa biết, tự động nhận dạng các điểm bất thường trong từng pixel của hình ảnh.

Quá trình này đã tiết lộ thêm những địa điểm trên hành tinh có cùng dải quang phổ và làm rõ thêm các đặc điểm quang phổ khác.

Từ những đặc tính mới được tinh chỉnh, họ có thể tái tạo khoáng chất này trong phòng thí nghiệm và xác định hợp chất bí ẩn là sắt hydroxysulfate.

Sắt hydroxysulfate hình thành ở nhiệt độ cao (50-100 độ C) trong môi trường axit và có sự hiện diện của oxy và nước.

Tiến sĩ Parente cho biết: “Nhiệt độ, áp suất và các điều kiện như độ pH đều là những dấu hiệu rất quan trọng cho thấy khí hậu cổ đại như thế nào”.

Vì vậy, việc giải mã được bí ẩn 15 năm này đã đem đến cho các nhà khoa học một kho báu thật sự. Nước và oxy chính là những gì người ta muốn tìm kiếm trong hành trình săn tìm sự sống.

Ước tính khoáng vật này đã được hình thành khoảng 3 tỉ năm trước, trùng khớp với khoảng thời gian mà các nhà khoa học từ NASA và nhiều cơ quan khác cho là Sao Hỏa từng có sông, hồ, đại dương... như Trái Đất, và có thể là cả sự sống.

Kết quả nghiên cứu vừa được công bố trên tạp chí khoa học Nature Communications.