Năm 1983, vợ chồng tôi là giáo viên đang giảng dạy tại một huyện phía Bắc TP Huế, tỉnh Thừa Thiên - Huế. Bấy giờ cả nước đang gặp vô vàn khó khăn của thời bao cấp. Dạy học ở đó, tôi cũng được địa phương cấp cho mấy sào đất trồng thêm khoai sắn để cải thiện đời sống. Nhưng nói chung đất đai không tốt, phân bón thiếu thốn, việc trồng trọt, tăng gia sản xuất kém hiệu quả nên đời sống khá khó khăn. Hơn nữa, vợ tôi lại bị bệnh thấp khớp, khí hậu mùa đông ở Huế ẩm ướt, giá lạnh nên bệnh thường tái phát. Do đó, chúng tôi có ý định xin chuyển đến dạy tại vùng kinh tế mới của tỉnh Sông Bé (nay là tỉnh Bình Phước).
Những ngày đầu bỡ ngỡ
Quyết định là vậy nhưng suốt một tháng trời trước thời điểm năm học 1982-1983 kết thúc, bao nhiêu câu hỏi cứ mãi trăn trở trong đầu: Nên đi hay không? Nếu đi thì phía trước là cả một con đường đầy khó khăn chồng chất. Cuối cùng, vợ chồng tôi đã chính thức quyết định: hành phương Nam.
Chúng tôi giã từ cố đô vào một chiều mưa tầm tã. Dù vậy, sân ga cũng đông đúc, người đi tàu, phần đông là những người dân ra Bắc, vô Nam buôn bán để kiếm đồng vô đồng ra do cuộc sống còn khó khăn và thiếu thốn.
Chuyến tàu Thống Nhất 3 sau gần 2 ngày 2 đêm đưa chúng tôi đến ga Bình Triệu - TP HCM. Sáng hôm sau, chúng tôi đến bến xe mua vé về Bình Long - Sông Bé. Chiếc xe khách chạy bằng than ì ạch trên Quốc lộ 13 mãi hơn 4 giờ trên một quãng đường 100 km.
Chỗ chúng tôi chuyển đến là xã kinh tế mới của huyện Bình Long (nay thuộc tỉnh Bình Phước). Đây là vùng đất chịu ảnh hưởng nặng nề của chiến tranh. Ở trung tâm huyện, vẫn còn tàn tích là những ngôi nhà đổ nát vì bom đạn chưa kịp hồi sinh. Nơi đây cũng là vùng kinh tế mới của người dân TP HCM và các tỉnh miền Đông Nam Bộ.
Gia đình chúng tôi ở vùng kinh tế mới Sông Bé
Chúng tôi được phân công về một trường phổ thông cơ sở hơn 20 lớp, bao gồm cả cấp I (tiểu học) và cấp II (THCS). Vợ chồng tôi được ban giám hiệu nhà trường bố trí ở trong một khu nhà tập thể lợp lá dừa, vách bằng phên tre ở đằng sau khuôn viên trường.
Là vùng kinh tế mới nên ở đây chưa có điện. Ban đêm, chúng tôi phải soạn bài dưới ánh đèn dầu leo lét. Giếng nước tập thể rất sâu vì là vùng cao. Xung quanh trường, xa xa là đồi núi, xen kẽ những khu rừng cao su xanh thẳm. Dân cư được phân bố trải dài theo hai bên Quốc lộ 13 chừng 6-7 km, hầu hết là dân lao động, một số là công nhân của các nông trường cao su. Ngôi trường ở cạnh một cái chợ xép, sáng nào cũng có đồng bào dân tộc Stiêng ra vào mua bán nông sản.
Khung cảnh nơi đây thật buồn, không như tôi tưởng. Đêm đầu tiên, chúng tôi rất khó ngủ bởi một phần do khí hậu ở vùng cao, phần vì bỡ ngỡ nhập cư nơi hoàn toàn mới mẻ. Trời chưa sáng, tiếng lộc cộc của những chiếc xe bò của đồng bào dân tộc trên con đường đất nghe thật ảo não! Đó là những chuyến xe chở nông sản như khoai, củ mì, măng, nấm mang ra bán ở chợ. Nhưng chẳng bao lâu, vợ chồng tôi cũng đã thích nghi được với nơi ở mới.
Những học sinh ở vùng kinh tế mới Sông Bé
Những ngày tháng không quên
Một điều an ủi cho chúng tôi là học sinh nơi đây rất ngoan, hiền và chăm chỉ học tập. Đa số các em thuộc diện theo gia đình đi kinh tế mới, một số ở miền Bắc theo gia đình vào Nam lập nghiệp, chỉ số ít là dân địa phương trong các ấp nằm sâu ở phía trong. Các em rất quý mến thầy cô giáo từ xa đến. Sau các buổi học, cuối tuần các em rủ nhau đến vui chơi, chuyện trò cùng thầy cô. Ngày 20-11, em thì gói tiêu, em thì gói măng mang đến để tặng thầy cô giáo.
Mấy tháng sau, một em học sinh đến gặp vợ chồng tôi và nói: "Gia đình của chú em không ở đây nữa mà về miền Tây sinh sống. Căn nhà của chú không ai ở, chú em nói thầy cô cứ việc sang đó ở!".
Vậy là tự nhiên chúng tôi có được một căn nhà lá vách đất! Thấy tôi có được nhà mới, thầy hiệu phó và vài thầy giáo trẻ cùng một số em học sinh lớn vào ngày cuối tuần đã đến để sửa sang như thay mái tranh nhà, bồi đất trên vách cho đàng hoàng, chắc chắn hơn.
Cuộc sống ở vùng kinh tế mới đầy rẫy khó khăn. Học sinh ở đây ngoài giờ học, hầu hết đều phải làm công việc ruộng rẫy, trồng cây trái phụ giúp gia đình, tuy vậy nhiều em khá thông minh và học giỏi. Trong các tiết dạy của mình, tôi cố truyền đạt bài học một cách ngắn gọn và dễ hiểu nhất để các em nhanh chóng tiếp thu. Các buổi học thường diễn ra vui vẻ, sinh động chứ không quá nặng nề. Tuy vậy, cuối năm thi chuyển cấp, tỉ lệ tốt nghiệp THCS của trường tôi lúc nào cũng khá cao so với nhiều trường khác.
Địa phương cũng cấp cho gia đình tôi 2 sào đất để trồng điều. Bấy giờ hạt điều là mặt hàng chiến lược để xuất khẩu. Cây giống thì học sinh mang đến cho. Chúng tôi thuê người cày đất và tự tay trồng cùng với sự giúp đỡ của một đồng nghiệp từ miền Bắc vào, chi viện thêm một vài phụ huynh khác. Từ khi có vườn điều, chúng tôi cảm thấy công việc lao động thật sự mang lại nhiều ý nghĩa và niềm vui.
Bốn năm sau, vườn điều đến mùa thu hoạch. Gia đình tôi từ đó đã có thu nhập kha khá để mua được 1 chiếc xe máy "cánh én" cũ. Thời gian đó, vợ tôi sinh được một cháu trai, cũng là lúc căn nhà lá được thay thế bằng một ngôi nhà lợp ngói, cột gỗ khá kiên cố.
Dạy học ở đây được gần 8 năm, cha mẹ tôi cũng từ quê chuyển vào Đồng Nai sinh sống cùng với gia đình chú em. Cả hai người đều trên 80 tuổi nên cần người qua lại chăm sóc. Vì thế, vợ chồng tôi đành xin chuyển về Đồng Nai công tác để có dịp gần gũi, chăm sóc cha mẹ già trong những tháng ngày cuối đời.
Trước ngày chia tay, tôi gặp thầy hiệu trưởng để chuyển lại vườn điều cho nhà trường cấp cho những đồng nghiệp đến sau. Buổi chia tay đầy nước mắt của học sinh lớp 9 mà tôi là chủ nhiệm và học sinh lớp 8 của vợ tôi.
Sau này di chuyển công tác ở nhiều nơi nhưng tôi không thể nào quên được những tháng ngày công tác ở vùng kinh tế mới Bình Long - Sông Bé. Nơi đó, tôi có những em học sinh ngoan hiền, lễ phép. Nơi đó, tôi được nhiều đồng nghiệp yêu mến, phụ huynh giúp đỡ trong bước đầu xa quê lập nghiệp. Những điều đó tạo nên bước ngoặt làm thay đổi cả cuộc đời tôi...
Nơi tôi giảng dạy bây giờ là một thị trấn khá sầm uất ở trung tâm huyện Hớn Quản, tỉnh Bình Phước. Những dãy nhà phố khang trang, san sát chạy dọc theo Quốc lộ 13. Cuộc sống người dân ở đây đã khá hơn xưa rất nhiều. Điện đã phủ sáng khắp các ngả đường. Thỉnh thoảng cứ vài ba năm, chúng tôi trở lại nơi xưa, ở đó thầy trò gặp nhau, ôn lại biết bao kỷ niệm vui buồn của gần 40 năm trước. Các em bây giờ có đứa đã có cháu ngoại, cháu nội nhưng vẫn hồn nhiên như những tháng ngày còn cắp sách đến trường.
Có hạnh phúc nào mà không đánh đổi bằng những nỗi gian truân...!
ĐƠN VỊ ĐỒNG HÀNH
và quét mã QR
Bình luận (0)