Thổi hồn Việt vào quốc yến

Theo nghệ nhân Phạm Thị Ánh Tuyết, công tác chuẩn bị cho bữa "quốc yến" này đã sẵn sàng từ nhiều tháng trước. Khi lên thực đơn, trong đầu bà đau đáu một suy nghĩ là làm thế nào để tất cả những món ăn đều mang hồn Việt, mang tinh tế của ẩm thực Việt mà lại có thể phù hợp với khẩu vị của nhiều nước có văn hóa ẩm thực trái ngược nhau.

Nghệ nhân Phạm Thị Ánh Tuyết (bìa phải) và đồng sự chuẩn bị cho bữa "quốc yến" APEC

"Khi nhận trọng trách này, quả thật, ban đầu tôi vô cùng lo lắng, bởi đây không chỉ là một nhiệm vụ đơn thuần. Nấu một bữa ăn nhưng làm sao phải thể hiện hết được tinh thần của đất nước, tiệc làm sao phải ngon, mang hồn Việt nhưng không được bình dân mà phải trang trọng theo đúng ý nghĩa của nó" - bà Tuyết thổ lộ.

Bước vào bếp để học nấu ăn từ lúc 9 tuổi, nghệ nhân hơn 50 năm kinh nghiệm này cho hay đây có lẽ là lần nấu ăn đáng nhớ nhất trong cuộc đời đầu bếp của mình. Bà không khỏi lo lắng, áp lực đan xen khi gật đầu nhận nhiệm vụ mà bà cho rằng không thể chối từ.

Bà bắt đầu xin danh sách các nguyên thủ để biết về đất nước họ rồi tự mày mò, tìm kiếm thông tin về ẩm thực, thói quen ăn uống của từng nước. "Tôi chưa bao giờ tiếp xúc với các vị ấy, không biết họ thích ăn gì, kiêng cái gì, do vậy bữa ăn nhất thiết phải hài hòa để thực khách hợp khẩu vị" - bà chia sẻ.

Sau nhiều ngày tìm hiểu, bà bắt đầu lên thực đơn gồm 6 món, kể cả món tráng miệng. Tất cả những món này đều mang đậm bản sắc ẩm thực Việt. Bà mang thực đơn đến trình diện Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh, đồng thời thuyết trình với Phó Thủ tướng về các món. "Câu đầu tiên Phó Thủ tướng hỏi tôi là vì sao trong thực đơn lại không có món phở Việt Nam? Chuyện này tôi cũng đã tự đặt ra trong suốt quá trình lên thực đơn nhưng sau đó tôi quyết định không làm món này, bởi vì phở dù mang đậm chất Việt nhưng trong 21 nguyên thủ quốc gia thì chỉ vài người có thói quen ăn bằng đũa. Trong khi đó, xong bữa trưa, các vị sẽ phải vào ngay phiên họp chiều nên thời gian ăn uống rất ít. Tôi nêu lý do này và được Phó Thủ tướng chấp thuận" - bà Tuyết kể lại.

Nghệ nhân Phạm Thị Ánh Tuyết chọn món xúp gà nấu nấm làm món khai vị. Bà lý giải: Nếu nấu xúp yến thì có thể sẽ bị đánh giá là bảo vệ môi trường kém, nấu vi cá mập dễ bị chê là tận diệt môi trường… Chọn món xúp gà, đơn giản nhưng lại thơm và ngon bởi kinh nghiệm "con gà cục tác lá chanh". Cụ thể, khi nấu xúp gà, bà xắt lá chanh kiểu thái chỉ, sau đó tiếp tục thái lại từng sợi thành hạt nhỏ ti li. Mỗi một tô xúp, bỏ vào đấy một ít hạt lá chanh để món ăn có hương thoang thoảng. Món này ở Việt Nam thì rất rẻ nhưng ở nước ngoài không thể tìm đâu ra mùi vị đó được. Họ có gà nhưng không có lá chanh, ta kết hợp giữa hai vị đó, rất đơn giản nhưng lại ý nghĩa.

Nem trứng cua bể, gỏi cuốn tươi với tôm hùm, bánh bèo Huế, cá quả cuốn thịt chiên giòn là những món tiếp theo mà nghệ nhân Phạm Thị Ánh Tuyết chọn để mời những vị lãnh đạo các nền kinh tế APEC. Bà bảo: "Nem, gỏi cuốn, bánh bèo đều là những món ăn đặc sản của Việt Nam rồi nhưng để góp thêm phần sang trọng, tinh tế, tôi kết hợp vào đó với cua bể, với tôm hùm. Thết đãi các nguyên thủ mà!".

Trong suốt quá trình bà Tuyết cùng đội phụ việc nấu tiệc trưa luôn có sự giám sát từ người của Nhà Trắng. Từ 5 giờ ngày 11, bà Tuyết cùng ê-kíp phục vụ phải ăn mặc chỉnh tề, ai cũng phải buộc tóc kỹ và trùm mũ kín đầu để không một sợi tóc nào rơi vào thức ăn. Chứng kiến cảnh nấu ăn, những giám sát viên đến từ Nhà Trắng tỏ ra trầm trồ: "Tại sao Việt Nam lại có những nguyên liệu nấu ăn lạ lùng và hấp dẫn đến như thế!". "Khi tôi làm món vịt quay da giòn, họ nhận xét vịt Việt Nam trông rất ngon. Con vịt nhỏ nhưng không có mỡ, ăn sẽ không bị ngấy như vịt ở Mỹ" - bà Tuyết kể. Các món tiếp theo được phục vụ gồm cá vược hấp ngũ vị, cơm gạo tấm nộm hoa chuối; mỗi món được trình bày một ít lên đĩa trông rất sang trọng, cầu kỳ và tinh tế.

"Khi thấy đĩa thức ăn của thực khách không còn gì nữa, chúng tôi mừng đến rơi nước mắt. Mừng vì bữa ăn đã thành công, mừng vì ẩm thực Việt Nam cũng ngon không kém so với các nước trên thế giới" - bà Tuyết chia sẻ.

Nữ nghệ nhân cho biết thêm: Sau bữa trưa của các nguyên thủ APEC, bà mới cảm nhận hết được tầm quan trọng của nông sản Việt. "Bữa ăn do tôi thực hiện được lấy nguyên liệu hoàn toàn của Việt Nam, không lai căng một chút nào cả. Nông sản của mình rất đặc biệt nhưng mình chưa biết cách khai thác. Bây giờ, các vị nguyên thủ đã biết nông sản Việt rồi đấy! Còn gia vị, thịt gia cầm của chúng ta rất ngon và đặc biệt đến như thế nào cũng đã được thể hiện qua các món ăn đậm chất Việt tại bữa trưa đó" - bà Tuyết nhấn mạnh.