Sớm đưa AI giảng dạy trong trường học

Hiện có khoảng 15% trường học ở các thành phố lớn của Việt Nam ứng dụng các công cụ trí tuệ nhân tạo (AI) trong giảng dạy, trong đó Hà Nội đạt tỉ lệ khoảng 25% và TP HCM khoảng 30%. Các môn học được hỗ trợ nhiều nhất bởi AI là toán, tiếng Anh, khoa học và tin học.

Ứng dụng ở nhiều cấp học

Tại hội thảo "Phát triển năng lực AI cho người học" vừa được Trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn - ĐHQG Hà Nội phối hợp với Tập đoàn Meta, Hội Thông tin Khoa học và Công nghệ Việt Nam, Tạp chí Một thế giới tổ chức, GS Lê Anh Vinh, Viện trưởng Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam, cho biết đã thực hiện một khảo sát để xây dựng khung năng lực AI cho người học với hơn 11.000 học sinh (HS) THCS vào cuối năm 2023.

Trong số HS tham gia trả lời câu hỏi, có 87% biết về AI ở một mức độ nhất định như tiếp cận, dùng thử trong vui chơi, học tập. Các HS cũng đã đánh giá là việc sử dụng AI rất hiệu quả. Viện này cũng thực hiện khảo sát với gần 35.000 giáo viên (GV) THCS, THPT vào cuối năm 2024, kết quả có 76% GV cho biết đã dùng AI trong dạy học. Các thầy cô đánh giá hiệu quả cao khi ứng dụng AI vào giảng dạy.

Bà Nguyễn Thị Nhiếp, Hiệu trưởng Trường THPT chuyên Chu Văn An (Hà Nội), cho rằng có sự phân hóa giữa các tỉnh, thành, giữa trường ở thành thị và nông thôn, giữa trường tư và trường công. Chẳng hạn tại Hà Nội, việc tổ chức ứng dụng AI ở các trường tư rất tốt, bài bản. Còn ở khối trường công lập, nhà trường rất muốn đưa AI vào tập huấn nhưng lại gặp khó về ngân sách. "Chúng tôi đang nỗ lực để GV tư vấn cho HS ứng dụng AI thông minh nhất. Hầu hết các trường khuyến khích HS ứng dụng AI nhưng có kiểm soát" - bà Nguyễn Thị Nhiếp cho hay. Vị hiệu trưởng cũng đề xuất cần có hành lang pháp lý, có mục tiêu, lộ trình cho HS, GV, nhà trường để ứng dụng và phát triển AI trong giảng dạy và học tập, hạn chế tình trạng HS lạm dụng sử dụng AI làm ảnh hưởng đến sự phát triển tư duy, sự sáng tạo trong quá trình học tập.

Ở bậc đại học, khảo sát với khoảng 500 sinh viên (SV) thuộc nhiều khóa học tại các trường đại học trên địa bàn Hà Nội cho thấy 98,9% SV được hỏi cho biết có sử dụng AI trong học tập hoặc giải trí. PGS-TS Hoàng Minh Sơn, Giám đốc ĐHQG Hà Nội, cho rằng giáo dục là lĩnh vực sẽ chịu tác động mạnh nhất và hưởng lợi nhiều nhất từ việc khai thác AI. PGS Hoàng Minh Sơn nhấn mạnh SV ngày nay tốt nghiệp với những yêu cầu về năng lực sẽ rất khác trước. Hiện nay, SV khi ra trường, bên cạnh phương pháp luận, cần có kiến thức nền tảng AI và năng lực số.

Vì vậy, cần đưa ngay AI vào quá trình dạy và học. Việc này không chỉ nhằm đáp ứng sự biến động của thị trường lao động hay đáp ứng yêu cầu công việc khi ra trường, mà còn tạo điều kiện để SV được sử dụng và khai thác hiệu quả công nghệ mới nhất trong quá trình học để nâng cao chất lượng đào tạo.

Xây dựng khung năng lực AI

GS Lê Anh Vinh thông tin chương trình AI đang được Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam triển khai thí điểm từ lớp 1 đến lớp 12 tại các trường thực nghiệm, với 16 tiết dạy mỗi năm học. Đơn vị này đã xây dựng chương trình học AI trong giáo dục phổ thông, từ đó nhà trường có thể xây dựng quy chế để ứng dụng AI trong nhà trường. Viện sẽ xây dựng khung năng lực AI cho HS và GV THPT.

Về việc triển khai AI vào chương trình THPT, GS Lê Anh Vinh cho hay hiện có 3 quan điểm. Thứ nhất, tích hợp AI hoàn toàn vào các môn học. Thứ hai, xem AI như một phần của môn tin học. Thứ ba, để AI như một môn học độc lập. Quan điểm của viện là nên đưa AI theo hướng tích hợp vào các môn học phổ thông để tránh chồng chéo. Hiện khung chương trình đã được Vụ Giáo dục Phổ thông - Bộ Giáo dục và Đào tạo thẩm định và sẽ sớm được đưa vào triển khai.

PGS-TS Đỗ Văn Hùng, Trưởng Khoa Thông tin - Thư viện, Trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn - ĐHQG Hà Nội, cho hay trên cơ sở tham vấn chuyên gia, nhà nghiên cứu, giảng viên, SV, tham chiếu khung năng lực số và AI quốc tế đang được sử dụng rộng rãi, nhà trường đã phối hợp đơn vị đối tác xây dựng khung năng lực AI cho SV đại học. Với tài liệu này, các cơ sở đào tạo, giảng viên, SV có thể định hướng học tập, phát triển kỹ năng AI và thích ứng hiệu quả với bối cảnh chuyển đổi số, biến AI thành trợ thủ đắc lực nhưng không quá lệ thuộc vào AI.

PGS-TS Hoàng Minh Sơn nhấn mạnh ĐHQG Hà Nội đặt ra định hướng phát triển ứng dụng công nghệ số và AI là một trong những trụ cột về chiến lược phát triển đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Từ đó, sẽ xây dựng được một mô hình để phát triển năng lực AI cho đội ngũ cán bộ quản lý, GV và SV ở tất cả trường đại học.