Sớm hình thành Khu Thương mại tự do Cái Mép Hạ quy mô 3.764 ha

Sáng 12-8, Đoàn công tác số 2 của Đoàn Đại biểu Quốc hội TP HCM do ông Phạm Trọng Nhân, Phó Chủ tịch Liên đoàn Lao động TP HCM dẫn đầu, đã có buổi làm việc về tiến độ xây dựng Khu Thương mại tự do (FTZ) gắn với cảng biển tại khu vực Cái Mép Hạ.

Đề án FTZ Cái Mép Hạ có quy mô hơn 3.764 ha, gồm 3 khu chức năng với 8 phân khu liền kề: Khu đầu mối giao thông vận tải (cảng biển, cảng thủy nội địa, ga đường sắt) rộng hơn 1.735 ha; khu kho bãi logistics và công nghiệp hơn 1.178 ha và khu công nghiệp công nghệ cao, đô thị – dịch vụ.

Điểm nổi bật của Đề án là 36 cơ chế, chính sách ưu đãi, trong đó 19 chính sách mới mang tính đề xuất mới, vượt trội như: Cho phép sử dụng tiếng Anh làm ngôn ngữ giao dịch chính; thu hút và quản lý nhân lực quốc tế chất lượng cao; cho phép thế chấp quyền sử dụng đất tại ngân hàng nước ngoài; tự do hóa lãi suất; ưu đãi thuế; phát triển "cảng xanh" và logistics thông minh. Mục tiêu là hình thành FTZ thế hệ mới, kết nối cảng nước sâu Cái Mép - Thị Vải với sân bay Long Thành và hành lang kinh tế xuyên Á, đưa TP HCM trở thành cửa ngõ giao thương quốc tế hàng đầu Đông Nam Á.

Đề án đã được UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu (cũ) trình Thủ tướng ngày 21-5-2025 và nhận được góp ý từ Bộ Tài chính, Bộ Công Thương. Nhiều nhà đầu tư lớn đã bày tỏ sự quan tâm. Tuy nhiên, khung pháp lý cho mô hình FTZ tại Việt Nam hiện chưa hoàn thiện, thiếu các chính sách đặc thù, nhất là về miễn giảm thuế và ưu đãi đầu tư.

Sở Công Thương TP HCM kiến nghị Đoàn Đại biểu Quốc hội quan tâm, xém xét, thúc đẩy để Đề án FTZ Cái Mép Hạ sớm được phê duyệt. Đồng thời, kiến nghị ban hành chiến lược phát triển FTZ như một công cụ chính sách quan trọng giai đoạn 2021-2030. UBND TP HCM cũng được đề nghị chỉ đạo các sở, ngành phối hợp triển khai nghiên cứu và bổ sung cơ chế đặc thù vào Nghị quyết 98 sửa đổi, tạo thuận lợi cho thu hút đầu tư và vận hành hiệu quả FTZ.

Nếu được thông qua và triển khai, Khu Thương mại tự do Cái Mép Hạ sẽ trở thành động lực chiến lược, góp phần nâng tầm vị thế kinh tế biển và logistics của TP HCM, đồng thời mở rộng cơ hội hội nhập sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Tại buổi làm việc, bà Nguyễn Thị Yến, nguyên Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Bà Rịa - Vũng Tàu cũ đề nghị các đơn vị liên quan khẩn trương hoàn thiện hồ sơ để kịp trình cấp có thẩm quyền. Bà lưu ý, khi xây dựng các cơ chế đặc thù cần nêu rõ địa phương nào đang áp dụng để có cơ sở so sánh, tránh chung chung.

Bà Yến cũng kiến nghị xem xét lại quy định về sử dụng ngôn ngữ chính tại khu vực, trong đó tiếng Việt phải được xác định là ngôn ngữ chủ đạo, còn tiếng Anh chỉ đóng vai trò hỗ trợ. Ngoài ra, các chính sách nổi trội cần tập trung vào những nội dung luật hiện hành chưa quy định, nhằm tạo điểm nhấn khác biệt cho địa phương.

Ông Phạm Trọng Nhân, Phó Chủ tịch Liên đoàn Lao động TP HCM, Trưởng đoàn công tác ghi nhận đầy đủ các ý kiến, kiến nghị của đại biểu tại buổi làm việc. Ông cho biết toàn bộ nội dung sẽ được rà soát, tổng hợp thành báo cáo gửi Đoàn Đại biểu Quốc hội TP HCM. Trên cơ sở đó, Đoàn sẽ tiếp tục phân tích, đối chiếu với các quy định hiện hành, đồng thời kiến nghị lên các cấp có thẩm quyền những nội dung cần tháo gỡ, vướng mắc để sớm hình thành Khu Thương mại tự do Cái Mép Hạ.