Bệnh viện không muốn giảm tải?

- Ông Lý Ngọc Kính: Hiện nay, các giải pháp giảm tải mà chúng ta đang thực hiện chỉ là tình thế chứ chưa giải quyết được tận gốc của vấn đề. Tôi cho rằng các BV đang tồn tại 2 tình trạng là quá tải thật và quá tải “ảo”. Quá tải thật là do các BV tuyến dưới thiếu chuyên khoa như ung thư, nhi, chấn thương chỉnh hình, tim mạch… nên bệnh nhân phải lên BV tuyến trên để điều trị. Quá tải “ảo” là do người bệnh vượt tuyến điều trị trong khi bệnh tình không đáng phải vậy. Tình trạng này diễn ra phổ biến ở các BV tuyến tỉnh, đặc biệt là tuyến Trung ương.

* Do chất lượng tuyến dưới quá yếu nên dù không muốn, người bệnh vẫn phải vượt tuyến?

- Đúng là chất lượng y tế cơ sở còn nhiều hạn chế nhưng qua các nghiên cứu cho thấy chất lượng không phải là yếu tố trước tiên mà người bệnh tính đến. Tâm lý người bệnh bao giờ cũng muốn chọn nơi điều trị gần nhất rồi mới đến chất lượng. Nếu y tế cơ sở được đầu tư đầy đủ thì chắc chắn người bệnh sẽ không “chạy” lên tuyến trên, vừa xa xôi vừa tốn kém.

* Nhiều BV tuyến Trung ương đang bị quá tải cả những bệnh thông thường, nguyên nhân do đâu? 

- Phải thẳng thắn nói rằng giá dịch vụ không chênh nhau, đường giao thông thuận lợi, kinh tế khá lên nên nhiều người chấp nhận lên tuyến trên cho dù phải chịu cảnh nằm ghép. Lẽ ra, những bệnh thông thường như viêm họng, cảm sốt hay phổ biến nhất là sinh đẻ, các trạm y tế ở tuyến cơ sở hoàn toàn có thể giải quyết được nhưng bệnh nhân lại thích điều trị ở BV tuyến trên, dẫn đến quá tải.

Cũng phải thừa nhận rằng ở tuyến cơ sở, từ trang thiết bị đến con người đều thiếu. Có huyện chỉ hơn chục bác sĩ nhưng đến 3 trung tâm nên họ phải chia nhau về phụ trách. Do ít người nên đều là lãnh đạo, chẳng ai làm chuyên môn. Vừa rồi, ở tỉnh Cà Mau có một bác sĩ bị kỷ luật “treo dao” vì sai sót trong chuyên môn, lập tức khoa bác sĩ này công tác phải đóng cửa vì chẳng còn ai.

* Nói như vậy thì tình trạng quá tải ở BV sẽ mãi là vòng luẩn quẩn, không có hướng giải quyết, thưa ông?

- Điều chỉnh người bệnh là không thể vì họ có quyền muốn được chữa bệnh ở nơi tốt nhất.

Với tình trạng quá tải thật, cần tập trung đầu tư hạ tầng, nâng cao cơ sở vật chất, trang thiết bị cho tuyến dưới. Còn với tình trạng quá tải “ảo”, phải điều chỉnh cơ chế chính sách cho phù hợp. Thực tế, nhiều BV không muốn giảm tải vì quá tải mang lại thu nhập. Do vậy, Bộ Y tế cần phải phân tuyến kỹ thuật và danh mục khám chữa bệnh. Từ đó, quy định rõ danh mục cơ bản mà tuyến trên phải làm, những danh mục còn lại thuộc tuyến dưới. Nếu tuyến trên nhận làm những kỹ thuật thông thường thì cũng chỉ được trả phí như tuyến dưới. Bên cạnh đó, giá của các tuyến cần chênh lệch cao để người bệnh phải cân nhắc trong việc khám chữa bệnh ở đâu.

* Vậy những việc mà ngành y tế thực hiện để giảm tải trong thời gian qua chỉ là làm cho có?

Sẽ điều chỉnh viện phí Theo Bộ Y tế, những giải pháp trước mắt để giảm tải BV vẫn là tiếp tục bố trí và tận dụng các khu vực có hiệu suất sử dụng thấp để kê thêm giường bệnh. Bên cạnh đó, sắp xếp quy trình khám chữa bệnh hợp lý, giảm phiền hà cho người bệnh; tiếp tục nhân rộng mô hình BV ban ngày, bác sĩ gia đình, điều trị ngoại trú, thăm khám và điều trị tại nhà; khám bệnh vào các ngày nghỉ… Về lâu dài, ngành y tế sẽ tập trung đầu tư và phát triển 4 trung tâm y tế chuyên sâu, kỹ thuật cao là Hà Nội, Huế/Đà Nẵng, TPHCM và Cần Thơ. Các trung tâm này sẽ làm hạt nhân về khoa học kỹ thuật, công nghệ y học; tạo điều kiện thuận lợi phát triển chuyên môn và chuyển giao kỹ thuật cho tuyến dưới. Đồng thời, sẽ đổi mới cơ chế tài chính và điều chỉnh viện phí phù hợp với thực tế tại các cơ sở khám chữa bệnh.

Kỳ tới: Bao giờ bệnh nhân hết khổ?