Mệt mỏi khi chuyển sang ăn chay: do không hợp?

Bạn đọc Trần Thị Châu Thủy (nữ, 40 tuổi, quận Phú Nhuận, TP HCM), hỏi: Tôi ăn chay chủ yếu vì lý do sức khỏe. Trước đó cũng đã cố học nấu khá nhiều món và luôn bảo đảm trong bữa ăn có nhiều rau xanh. Tuy nhiên, đáng lẽ phải khỏe hơn như tôi mong đợi thì tôi lại cảm thấy hay mệt mỏi hơn. Bạn bè bảo sao dạo này nhìn nhợt nhạt, xanh xao quá, cứ như đang bệnh. Tôi cũng mau đuối, dễ bị chuột rút, nhức mỏi hơn khi tập thể thao. Có khi nào cơ địa của tôi không hợp với ăn chay, hay do tôi ăn không đúng cách, hay tôi có bệnh gì?

Lương y Đinh Công Bảy, Tổng Thư ký Hội Dược liệu TP HCM, trả lời:

Qua những triệu chứng bạn mô tả trong thư, tôi nghĩ rằng bạn đang bị thiếu máu do thiếu vitamin B12, một vấn đề khá thường gặp ở người ăn chay hoàn toàn. Ngoài ra, thiếu vitamin B12 cũng khiến bạn thường xuyên cảm thấy mệt mỏi, dễ đuối sức do thiếu oxy. Các vitamin nhóm B (B1, B6, B12) bị thiếu hụt cũng là nguyên nhân khiến bạn hay bị chuột rút.

Người ăn chay hay thiếu vitamin B12 bởi lẽ vitamin này chủ yếu nằm trong các món ăn nguồn gốc động vật như trứng, sữa, hải sản…

Tuy nhiên, bạn vẫn có cách để cân bằng lại, đó là dùng thêm thuốc bổ hoặc bổ sung qua ăn uống. Nếu có thể bổ sung qua ăn uống thì tốt, đó là cách thức lâu dài và cũng là cơ hội để bạn làm bữa ăn mình thêm đa dạng, ngon miệng.

Các món ăn từ thực vật có thể cung cấp nhiều vitamin B12 nhất là họ nhà đậu và họ nhà nấm: đậu hũ, đậu phộng, đậu xanh, đậu đỏ, đậu đen, đậu cô ve, đậu Hà Lan, đậu đũa, nấm đông cô, nấm rơm, nấm mối, nấm bào ngư…

Ngoài ra, trong bữa ăn nên có món gì đó lên men như chao hay các loại rau, dưa ngâm. Thực phẩm lên men kích thích các vi khuẩn trong ruột bạn tổng hợp vitamin B12.

Nhưng cho dù bạn bổ sung các thứ đó ngay bây giờ, cơ thể bạn cũng cần có thời gian thích nghi để chuyển đổi quá trình hấp thụ, chuyển hóa nguồn B12 động vật sang thực vật.

Vì thế, tốt nhất khi có kế hoạch chuyển từ ăn mặn sang ăn chay, nên làm điều đó dần dần. Hãy bắt đầu với 2 ngày/tháng, sau đó là 4 ngày, 8 ngày/tháng… tăng dần lên cho đến khi có thể ăn chay hoàn toàn. Như vậy sẽ tránh được cho cơ thể những rắc rối về sức khỏe do không kịp thích ứng với việc thay đổi chế độ ăn.