Nhiều trẻ thiếu máu vì... quá chăm uống sữa

Tại hội thảo vừa diễn ra sáng 6-7 tại Phòng khám Đa khoa Trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch, bác sĩ chuyên khoa I Vương Ngọc Thiên Thanh, giảng viên Bộ môn Nhi – Trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch và là bác sĩ khoa Sốt xuất huyết – Bệnh viện Nhi Đồng 1, đã cảnh báo về những em bé thiếu máu do thiếu sắt vì... uống sữa quá nhiều.

Uống sữa là tốt, nhưng uống sữa quá nhiều lại khiến bé thiếu chất - ảnh minh họa từ internet

Theo bác sĩ Thiên Thanh, tình trạng thiếu máu có thể nhận biết qua các biểu hiện như màu da nhợt nhạt, đi học kém tập trung, dễ mệt mỏi, dễ cáu gắt... Để lâu có thể dẫn tới các vấn đề tim mạch như suy tim. Vì vậy, khi nghi ngờ con thiếu sắt, cha mẹ cần đưa bé đi khám sớm để có phương án can thiệp.

Có 3 nguyên nhân dẫn đến thiếu máu do thiếu sắt là chế độ ăn, ký sinh trùng và xuất huyết tiêu hóa. Trong đó, chế độ ăn là nguyên nhân chủ yếu: uống sữa với loại và lượng không phù hợp, cách tập ăn dặm không phù hợp, bữa ăn phụ thiếu dinh dưỡng và trẻ bị bắt ăn chay.

Trong đó, vấn đề thiếu máu do thiếu sắt vì uống sữa sai cách đang trở nên dần phổ biến. Một nghiên cứu do bác sĩ Thiên Thanh và một số đồng nghiệp khác thực hiện năm 2018 cho thấy có tới 80% trẻ thiếu máu do thiếu sắt uống trên 600 ml sữa/ngày. Trong khi lượng sữa khuyến cáo cho trẻ 1-3 tuổi là không quá 480 ml/ngày.

Sữa cung cấp cho bé nhiều vi chất cần thiết cho sự phát triển như: canxi, phốt pho nhưng việc nạp quá nhiều những vi chất này lại "tranh giành" khả năng hấp thụ sắt của bé, dẫn đến kém hấp thụ sắt từ các thức ăn khác và thiếu sắt. Ngoài ra, uống sữa quá nhiều sẽ khiến bé quá no, giảm ăn các món ăn khác trong khi sữa không phải là món giàu sắt nếu đem so với các món đạm động vật khác.

Với các bé nhỏ, việc chọn loại sữa cũng rất quan trọng. Với bé dưới 2 tuổi, chỉ nên uống sữa mẹ hoặc sữa công thức vì sữa tươi sẽ khiến bé dễ thiếu sắt. Sữa mẹ và sữa tươi vốn là 2 loại sữa có hàm lượng sắt thấp, nhưng khả năng hấp thu sắt trong sữa mẹ là 50%, gấp 5 lần khả năng hấp thu sắt trong sữa bò; vì vậy, trẻ bú mẹ không thiếu sắt, trẻ uống sữa tươi lại dễ thiếu. Vì vậy ở độ tuổi nhỏ này, nếu không được tiếp tục bú sữa mẹ, nên chọn cho bé sữa công thức, thứ thường được bổ sung sắt gấp nhiều lần sữa tươi.

Ngoài ra, nên tập cho bé ăn dặm đúng cách, bữa ăn phụ cần giàu dinh dưỡng chứ không nên ăn qua loa miếng snack, ít trái cây hay chỉ uống sữa. Ăn chay là điều không nên ở trẻ nhỏ bởi nguồn sắt từ thực vật có độ hấp thu rất thấp so với động vật chứ không phải cứ ăn thứ nhiều sắt là sẽ đủ sắt.